Phương pháp dạy học Điều tra
Khái niệm: là phương pháp dạy học, trong đó GV tổ chức và hướng dẫn HS tìm hiểu một vấn đề và sau đó dựa trên các thông tin thu thập được tiến hành phân tích, so sánh, khái quát để rút ra kết luận, nêu ra các giải pháp hoặc kiến nghị.
Các dạng bài học của từng bộ sách môn Xã hội
Bộ sách: Cách diều
Bộ sách: Cùng học để phát triển năng lực
Bộ sách: Chân trời sáng tạo
Phương pháp dạy học Đóng vai
Tác dụng
- Làm thay đổi hình thức học tập, khiến không khí lớp học thoải mái và hấp dẫn hơn.
- Khai thác được vốn kinh nghiệm của học sinh, thực hiện đc yêu cầu “chơi mà học”
- Phát huy trí tưởng tượng của học sinh, rèn luyện kĩ năng giải quyết vấn đề một cách tự nhiên và hợp lí.
- Thông qua vai diễn của mình, học sinh tiếp thu kiến thức tự giác, tích cực, đồng thời HS sẽ thấy vui, nhanh nhẹn và cởi mở hơn.
Cách tiến hành
Chuẩn bị
Tiến hành
Lưu ý
-Trong tiết học có thể chỉ cử 1 nhóm đóng vai, nhưng cũng có thể chia nhóm và các nhóm tự tổ chức các vai diễn của mình để nhiều HS có thể tham gia diễn xuất. .
Khái niệm: Là phương pháp GV tổ chức cho HS tham gia giải quyết một tình huống của nội dung học tập gắn liền với thực tế cuộc sống bằng cách diễn xuất một cách ngẫu hứng, có thể không cần kịch bản hoặc luyện tập trước.
- Bước 1: Gv nêu vấn đề cho HS
- Bước 2: Giao nhiệm vụ đóng vai cho HS
- Bước 3: Chuẩn bị diễn xuất: Các diễn viên bàn bạc cách thể hiện vai diễn và đưa ra các tình huống. Chuẩn bị trang phục, cơ sở vật chất (nếu cần)
- Bước 4: Thể hiện vai diễn
- Bước 5: Đánh giá kết quả GV và HS nhận xét, đánh giá chất lượng
- Tình huống lựa chọn cho HS đóng vai nên đơn giản và không tốn nhiều thời gian
- Xác định mục đích thực hiện đóng vai
- Xác định hình thức tổ chức
- Dự kiến thời gian, địa điểm, thời điểm thực hiện đóng vai
- Dự kiến tình huống có thể xảy ra.
Lớp 1
Dạng bài thực hành
Dạng bài ôn tập chủ đề:
Dạng bài mới
Bài 1: Gia đình em
Bài 2: Ngôi nhà của em
Bài 3: An toàn khi ở nhà
Ôn tập và đánh giá chủ đề Gia đình
Bài 4: Lớp học của em
Bài 5: Trường học của em
ôn tập và đánh giá chủ đề Trường học
Bài 6: Nơi em sống
Bài 7: Thực hành: Quan sát cuộc sống xung quanh trường
Bài 8: Tết Nguyên đán
Bài 9: An toàn trên đường
Ôn tập và đánh giá chủ đề Cộng đồng địa phương
Lớp 2
Lớp 3
Dạng bài mới
Bài 1: Các thế hệ trong gia đình
Bài 2: Nghề nghiệp
Bài 3: Phòng tránh ngộ độc khi ở nhà
Bài 4: Giữ vệ sinh khi ở nhà
Bài 5: Một số sự kiện ở trường học
Bài 6: Giữ vệ sinh trường học
Bài 7: An toàn khi ở trường
Bài 8: Đường và phương tiện giao thông
Bài 9: An toàn khi đi trên phương tiện giao thông
Bài 10: Mua, bán hàng hóa
Dạng bài thực hành
Dạng bài Ôn tập và đánh giá chủ đề:
Ôn tập và đánh giá chủ đề Gia đình
Ôn tập và đánh giá chủ đề Trường học
Ôn tập và đánh giá chủ đề Cộng đồng địa phương
Dạng bài mới
Bài 1: Họ hàng nội, ngoại
Bài 2: Một số ngày kỉ niệm, sự kiện của gia đình
Bài 3: Phòng trống hỏa hoạn khi ở nhà
Bài 4: Giữ vệ sinh xung quanh nhà ở
Bài 5: Một số hoạt động kết nối vỡi xã hội của trường học
Bài 6: Truyền thống trường em
Bài 8: Giữ vệ sinh trường học
Bài 9: Hoạt động sản xuất nông nghiệp
Bài 10: Hoạt động sản xuất công nghiệp và thủ công
Bài 11: Di sản lịch sử- văn hóa và cảnh quan thiên nhiên
Dạng bài thực hành
Bài 7: Thực hành khảo sát sự an toàn của trường học
Dạng bài ôn tập chủ đề:
Ôn tập và đánh giá chủ đề Gia đình
ôn tập và đánh giá chủ đề Trường học
Ôn tập và đánh giá chủ đề Cộng đồng địa phương
Dạng bài mới
Lớp 1
Dạng bài mới
Dạng bà ôn tập chủ đề
Bài 7: Hoạt động ở trường em
Bài 8: Lớp học của em
Bài 6: Trường học của em
Bài 9: Hoạt động của lớp em
Bài 4: Đồ dùng trong nhà
Bài 11: Nơi em sinh sống
Bài 3: Nhà ở của em
Bài 12: Công việc trong cộng đồng
Bài 2: Sinh hoạt trong gia đình
Bài 13: Tế Nguyên Đán
Bài 1: Gia đình của em
Bài 14: Đi đường an toàn
Bài 10: Ôn tập chủ đề Trường học
Bài 15: Ôn tập chủ đề cộng đồng địa phương
Bài 5: Ôn tập chủ đè gia đình
Lớp 2
Dạng bài mới
Dạng bà ôn tập chủ đề
Bài 7: Ngày Nhà giáo Việt Nam
Bài 6: Một số sự kiện ở trường em
Bài 8: An toàn và giữ vệ sinh khi tham gia các hoạt động ở trường
Bài 4: Giữ vệ sinh khi ở nhà
Bài 10: Đường giao thông
Bài 3: Phòng tránh ngộ đọc khi ở nhà
Bài 12: Hoạt động mua bán hàng hóa
Bài 2: Nghề nghiệp của người thân trong gia đình
Bài 11: Tham gia giao thông an toàn
Bài 1: Các thế hệ trong gia đình
Bài 9: Ôn tập chủ đè Trường học
Bài 13: ôn tập chủ đề Cộng đồng địa phương
Bài 5: Ôn tập chủ đề Gia đình
Tác dụng:
- HS được vận dụng các kiến thức lí thuyết vào giải quyết các bài tập thực tiễn. Qua đó, HS hiểu rõ thực tế địa phương, từ đó giúp các em thêm yêu quê hương, đất nước.
- Tạo cơ hội phát triển NL thu thập và xử lí thông tin, NL giải quyết vấn đề và sáng tạo, NL giao tiếp và hợp tác.
Quy trình thực hiện:
- Bước 1: Xác định mục đích, nội dung và đối tượng điều tra.
- GV phải định hướng cho HS về mục đích của việc điều tra
- Nội dung điều tra phải đảm bảo: gắn với chủ đề bài học, phù hợp với trình độ HS, không làm mất quá nhiều thời gian của HS.
- Đối tượng điều tra: môi trường tự nhiên và xã hội
- Bước 2: Tổ chức cho HS điều tra.
- Tùy theo mục đích, nội dung, tính chất của việc mà có thể chia theo cá nhân hoặc theo nhóm
- Phân công cụ thể, rõ ràng nhiệm vụ điều tra
- Hướng dẫn cho HS cách thức tìm hiểu điều tra để thu thập thông tin
- Hướng dẫn HS ghi chép cẩn thận và xử lý thông tin.
Gia đình của em
Gia đình vui vẻ
Nơi gia đình chung sống
An toàn khi ở nhà
Trường học của chúng mình
Lớp học của chúng mình
Thành viên trong trường học
Hoạt động khi đến lớp
Nơi chúng mình sống
Người dân trong cộng đồng
An toàn trên đường về
Tết và lễ hội năm mới
Dạng bài ôn tập chủ đề
Ôn tập chủ đề gia đình
Ôn tập chủ đề trường học
Ôn tập chủ đề cộng đồng địa phương
Bộ sách: Kết nối tri thức và cuộc sống
Lớp 1
Dạng bài ôn tập chủ đề
Dạng bài mới
Bài 2: Ngôi nhà của em
Bài 3: Đồ dùng trong nhà
Bài 4: An toàn khi sử dụng đồ trong nhà
Bài 6: Lớp học của em
Bài 7: Cùng khám phá trường học
Bài 8 Cùng vui ở trường
Bài 10 Cùng khám phá quang cảnh xung quanh
Bài 11 Con người nơi em sống
Bài 12 Vui đón Tết
Bài 13 An toàn trên đường
Bài 1: Kể về gia đình
Bài 5 Ôn tập chủ đề gia đình
Bài 9 Ôn tập chủ đề Trường học
Bài 14 Ôn tập chủ đề Cộng đồng địa phương
Lớp 2
Dạng bài mới
Bài 3 Phòng tránh ngộ độc khi ở nhà
Bài 4 Giữ sạch nhà ở
Bài 6 Các thế hệ trong gia đình
Bài 7 Nghề nghiệp của người lớn trong gia đình
Bài 8 Phòng tránh ngộ độc khi ở nhà
Bài 9 Giữ sạch nhà ở
Bài 11 Hoạt động mua bán hàng hoa
Bài 12 Thực hành mua bán hàng hoá
Bài 13 Hoạt động giao thông
Bài 2 Nghề nghiệp của người lớn trong gia đình
Bài 1 Các thế hệ trong gia đình
Bài 14. Cùng tham gia giao thông
Dạng bài ôn tập chủ đề
Bài 5 Ôn tập chủ đề Gia đình
Bài 10 Ôn tập chủ đề Gia đình
Bài 15 Ôn tập chủ đề Cộng đồng địa phương
Lớp 3
Dạng bài mới
Bài 1 Họ hàng và những ngày kỉ niệm của gia đình
Bài 2 Phòng tránh hoả hoạn khi ở nhà
Bài 3 Vệ sinh xung quanh nhà
Bài 5 Hoạt động kết nối với cộng đồng
Bài 6 Truyền thống trường em
Bài 7 Giữ an toàn và vệ sinh ở trường
Bài 9 Hoạt động sản xuất nông nghiệp
Bài 10 Hoạt động sản xuất thủ công và công nghiệp
Bài 11 Di tích lịch sử, văn hoá và cảnh quan thiên nhiên
Dạng bài ôn tập theo chủ đề
Bài 4 Ôn tập chủ đề Gia đình
Bài 8 Ôn tập chủ đề Trường học
Bài 12. Ôn tập chủ đề Cộng đồng địa phương
Lớp 3
Dạng bài mới
Bài 6: Chúng em tham gia các hoạt động xã hội của trường
Bài 7: Truyền thống của trường em
Bài 4: Giữ vệ sinh xung quanh nhà
Bài 10: Di tích văn hóa, lịch sử và cảnh quan thiên nhiên
Bài 3: Phòng tránh hỏa hoạn khi ở nhà
Bài 12: Tiêu dùng tiết kiệm và bảo vệ môi trường
Bài 2: Kỉ niệm đáng nhớ của gia đình
Bài 11: Hoạt động sản xuát ở địa phương em
Bài 1: Họ nội, họ ngoại
Dạng bài ôn tập
Bài 9: Ôn tập chủ đề Trường học
Bài 14: Ôn tập chủ đề Cộng đồng địa phương
Bài 5: Ôn tập chủ đề Gia đình
Dạng bài thực hành
Bài 8: Thực hành: Giữ an toàn và vệ sinh trường học
Bài 13: Thực hành: Khám phá cuộc sống xung quanh em
Ví dụ minh hoạ
(Mạch nội dung “HĐ giao thông” - Lớp 2)
Bước 1: Xác định tình huống như sau: HS quan sát và đọc thông tin ở hình dưới đây: Nếu là các bạn, em sẽ làm gì trong những tình huống dưới đây? - Hãy trao đổi trong nhóm và cùng các bạn đóng vai xử lí tình huống.
Bước 2: Chọn người tham gia. Mỗi nhóm có thể chọn 2 HS hoặc một số HS tham gia đóng vai xử lí tình huống.
Bước 3: HS bàn cách thể hiện vai diễn (mỗi vai sẽ nói gì, làm gì, …). (Nếu có điều kiện tạo ra bối cảnh ngã tư giao nhau đường bộ và đường sắt, cắm biển báo “Giao nhau với đường sắt không có rào chắn” và xa xa là tàu hỏa).
Bước 4: HS thể hiện vai diễn trong nhóm và trước lớp.
Bước 5: Nhận xét, đánh giá sự thể hiện của các nhóm. HS nhận thức được phải chấp hành đúng quy định khi gặp biển báo “Giao nhau với đường sắt không có rào chắn” trong tình huống này, đó là: Khi có xe lửa sắp đi tới, mọi người phải đứng cách xa đường sắt ít nhất 5m để bảo đảm an toàn. Đợi cho đoàn tàu đi qua hẳn rồi nhanh chóng đi qua đường sắt.
Ví dụ minh họa: Điều tra HĐ sản xuất của người dân ở địa phương
Bước 1: Xác định mục đích, nội dung và đối tượng điều tra.
Nội dung:
- Liệt kê tên và sản phẩm của các HĐ sản xuất có ở địa phương.
- Xác định tác động (tích cực, tiêu cực) của các HĐ sản xuất đến đời sống của người dân ở địa phương.
Mục đích: Tìm hiểu một số HĐ sản xuất của người dân ở địa phương.
Đối tượng điều tra:
- Cuộc sống sinh hoạt và sản xuất của người dân ở địa phương.
- Người dân địa phương.
Bước 2: Tổ chức cho HS tìm hiểu, điều tra.
Bước 3: Tổ chức cho HS báo cáo kết quả điều tra.
Lớp 1
Lưu ý
Kích thích hứng thú học tập cho HS
Giúp GV gắn lý thuyết dạy học vào thực tiễn trong việc học tập của HS
Hình thành và phát triển tư duy của HS
Hình thành và phát triển ở HS: năng lực quan sát, năng lực giao tiếp, giải quyết vấn đề
Hình thành ở HS kĩ năng thu thập thông tin, xử lí số liệu....
Bước 3: Tổ chức cho HS báo cáo kết quả điều tra.
Xây dựng tình huống đóng vai: phù hợp với nội dung bài học
Phù hợp với thực tiễn