Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สรุปเนื้อหา การป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา, ความหมายของการแพ้ยาและผลข้าง…
สรุปเนื้อหา
การป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา
ความหมายความเสี่ยงต่อการใช้ยา
ความเสี่ยง (Risk)
หมายถึง มีโอกาสที่จะได้รับอันตราย ความเสี่ยงต่อการใช้ยา จึงหมายถึงโอกาสที่อาจเกิดขึ้นได้กับผู้ป่วยหรือผู้ที่ใช้ยาที่มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อรักษาโรค แต่เกิดอาการอื่นๆที่อาจเป็นอันตรายต่อร่างกายผู้ป่วยหรือผู้ใช้ยา
พฤติกรรมการใช้ยาที่ถูกต้องเพื่อลดความเสี่ยงต่อการใช้ยาที่ไม่พึงประสงค์
แนวปฏิบัติในการใช้ยาที่ถูกต้อง
ใช้ยาให้ถูกโรค หมายถึง การใช้ยาให้ถูกกับโรคที่เป็นโรคแต่ละโรคจะต้องมีการใช้ยาแตกต่างกัน
ใช้ยาให้ถูกขนาด หมายถึง จำนวนยาที่ให้เข้าไปในร่างกายเพื่อให้เกิดผลในการรักษาที่ดีที่สุด โดยแพทย์จะเป็นผู้กำหนดขนาดของยา จึงไม่ควรลดหรือเพิ่มขนาดของยาด้วยตนเอง
ใช้ยาให้ถูกเวลา โดย
ยาก่อนอาหาร ควรกินก่อนอาหารอย่างน้อย 30 นาที
ยาหลังอาหารให้กินหลังอาหารทันทีหรือประมาณ 15-30 นาที
ยาหลังอาหารทันทีควรกินหลังอาหารทันทีหรือพร้อมอาหารคำแรก
ยาก่อนนอนให้กินหลังการกินอาหารเย็นไม่ต่ำกว่า 4 ชั่วโมงหรือควรกินก่อนนอน 15-30 นาที
การกินยาเมื่อมีอาการให้กินเมื่อมีอาการควรกินตามเวลาที่ฉลากระบุ
ใช้ยาให้ถูกคน หมายถึง การใช้ยาจะต้องให้เหมาะสมกับสภาวะของผู้ป่วยแต่ละบุคคล
การใช้ยาให้ถูกทางและวิธี
ยาอม ไม่ควรเคี้ยวหรือกลืน
ยาอมใต้ลิ้น เป็นงาที่จะต้องถูกดูดซึมไปในปากเพื่อให้ผลในทันที
ยาเหน็บ จะต้องเน็ตในช่องทางที่กำหนด
ยาทา คือยาที่ใช้ภายนอก
อื่นๆ เช่น ยาที่ใช้พ่นหรือหยอด ควรใช้ให้ถูกวิธีตามที่แพทย์สั่งเท่านั้น
คำแนะนำในการใช้ยาบางประเภท
ยาปฏิชีวนะ มีระยะเวลาของการใช้ยาที่ต่อเนื่องแม้ว่าอาการของโรคจะทุเลาหรือหายแล้วก็ตามจะต้องกินยาต่อไปจนครบระยะเวลาตามที่แพทย์สั่ง
ยาซัลฟา ชนิดต่างๆ จะถูกขับถ่ายทางปัสสาวะได้ดีเมื่อปัสสาวะมีความเป็นด่างจึงควรดื่มน้ำตามมากๆ
ยาหยอดหู ใช้รักษาหูอักเสบ หูน้ำหนวก เช็ดหนองให้แห้งก่อน แล้วหยอดยา 2-3 หยด วันละ 3-4 ครั้ง
ยาแก้ผดผื่นคัน ช่วยบรรเทาอาการผดผื่นคันลมพิษ การใช้ต้องเขย่าขวดก่อนใช้ทาบริเวณที่มีอาการ
ครีมเพรดนิโซโลน ใช้ทาแก้ผดผื่นคันแพ้ยุง แมลง ถูกแมงกะพรุนไฟ บรรเทาอาการปวดแสบปวดร้อนจากไฟไหม้น้ำร้อนลวกทาวันละ 2-3 ครั้ง
6.ครีมไมโคนาโซน ใช้รักษากลากเกลื้อนทาบริเวณที่ต้องการรักษาวันละ 2-3 ครั้งนาน 3-4 สัปดาห์
7.น้ำยาโพวิโดนไอโอดีน ใช้ใส่แผลถลอกหรือแผลสด
8.น้ำเกลือสำหรับล้างแผล ใช้ล้างแผล
9.ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์ ใช้ชะล้างแผลมีหนอง
10.แอลกอฮอล์ ใช้เช็ดล้างรอบแผลฆ่าเชื้อโรค
11.ครีมน้ำมันระกำ ใช้ทาแก้ปวด บวม เคล็ด ยอก
อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
การรับยาติดต่อกันเป็นเวลานาน เป็นอาการที่ไม่พึงประสงค์ซึ่งเป็นผลสืบเนื่องจากการที่ผู้ป่วยได้รับยาติดต่อกันเป็นเวลานานลักษณะอาการอาจแตกต่างจากผลข้างเคียงจากการใช้ยาและพิษของยา
การดื้อยา เป็นการที่ใช้ยาแล้วไม่สามารถทำลายเชื้อโรคได้เนื่องจากเชื้อโรคดื้อยาที่พบมากที่สุดมากเนื่องจากการใช้ยาปฏิชีวนะไม่ตรงกับชนิดของเชื้อโรคใช้ไม่ถูกขนาดหรือระยะเวลาที่น้อยเกินไปหรือไม่เพียงพอต้องการทำเชื้อโรค
การติดยา ยาบางชนิดถ้าใช้ไม่ถูกต้องหรือใช้ต่อเนื่องกันไปช่วงระยะเวลาหนึ่งจะทำให้ติดยาชนิดนั้นได้
อันตรายจากพิษของยา มักเกิดจากการใช้ยาเกินขนาดโดยอรรถรู้เท่าไม่ถึงการณ์หรือกินเกินขนาดด้วยความตั้งใจเมื่อพบเห็นต้องรีบนำส่งแพทย์ทันที
การเสื่อมและการหมดอายุของยา ยาทุกชนิดจะมีการเสื่อมและหมดอายุของยาได้ การเสื่อมสภาพของยาอาจเกิดก่อนการหมดอายุของยาโดยมักเกิดจากการเก็บยาไม่ถูกวิธี
แนวปฏิบัติภายหลังพบอาการผิดปกติจากการใช้ยา
แนวปฏิบัติเมื่อเกิดการแพ้ยา
1.เมื่อเกิดอาการแพ้อย่างรุนแรง
ผู้ป่วยควรหยุดการใช้ยาแล้วแจ้งแพทย์และบุคลากรที่เกี่ยวข้องทันทีเพื่อตรวจสอบและรับการแก้ไข
2.เมื่อเกิดการแพ้ยาอย่างไม่รุนแรง
ผู้ป่วยควรสังเกตว่าอาการนั้นเกิดจากการแพ้ยาหรือไม่และต้องมีการเฝ้าระวังเนื่องจากอาการดังกล่าวอาจเกิดความรุนแรงเพิ่มขึ้นได้และควรแจ้งให้เภสัชกรหรือแพทย์ตรวจสอบ
แนวปฏิบัติเมื่อเกิดผลข้างเคียงของยา
1.เมื่อเกิดผลข้างเคียงของยาที่มีอาการรุนแรง
โดยทั่วไปแพทย์หรือเภสัชกรจะต้องแจ้งผลข้างเคียงของยาให้ผู้ป่วยทราบโดยให้ข้อมูลไว้บนฉลากยาที่จ่ายให้ผู้ป่วยเพื่อเตือนให้ผู้ป่วยระมัดระวังตนเอง พร้อมแนะนำวิธีปฏิบัติตนที่จะช่วยลดอาการข้างเคียงเหล่านั้น
2.เมื่อเกิดผลข้างเคียงของยาที่มีอาการไม่รุนแรง
โดยทั่วไปผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรงมักจะไม่มีปัญหาใดๆกับการใช้ยา ซึ่งหากอาการข้างเคียงนั้นผู้ป่วยสามารถทนได้โดยไม่รบกวนการใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วยก็ไม่ต้องดำเนินการใดๆ
แนวทางปฏิบัติตนเพื่อการใช้ยาอย่างปลอดภัย
คุยกับแพทย์หรือเภสัชกร โดยบอกรายละเอียดเกี่ยวกับผู้ป่วยในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับอาการป่วยให้มากที่สุด
2.ทำความรู้จักยาที่ใช้ทั้งยาที่แพทย์สั่งจ่ายหรือซื้อเองจากร้านขายยา
3.อ่านฉลากยาและปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
4.หลีกเลี่ยงการเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา
5.สังเกตตนเองต่อผลของยาและอาการข้างเคียงจากการใช้ยา
ระบบสุขภาพภาคประชาชนกับการมีส่วนร่วมป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา
1.คน
เป็นองค์ประกอบหลักที่สำคัญในการพัฒนา คนในชุมชนรวมตัวร่วมกันคิดร่วมกันทำ
2.องค์ความรู้
ในการดำเนินกิจกรรมต่างๆของชุมชนจำเป็นต้องมีองค์ความรู้วิธีการเทคโนโลยีภูมิปัญญาและประสบการณ์
3.ทุน
เพื่อการพัฒนาสุขภาพทั้งทุนที่เป็นตัวเงินทุนทางสังคมและทุนทางทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการจัดการบริการให้กับคนในชุมชนอย่างคุ้มค่า
ความเชื่อที่ผิดของผู้ใช้ยา
1.ปรับขนาดของยาตามใจชอบ 2.นำยาของผู้อื่นมาใช้ 3.ไม่พร้อมฟังคำอธิบายจากเภสัชกร 4.เก็บยาไม่ถูกต้อง 5.ไม่ดูวันหมดอายุ 6.ลืมกินยา 7.ใช้ยาไม่ถูกต้อง 8.ไม่นำยาเก่ามาด้วยเมื่อไปรักษาอาการอื่น 9.มักไปรับการรักษาจากสถานพยาบาลหลายแห่ง 10.เชื่อว่าการใช้ยาดีกว่าการป้องกันการเกิดโรค
การมีส่วนร่วมป้องกันความเสี่ยงต่อการใช้ยา
1.อ่านฉลากยาทุกครั้งก่อนใช้และใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
2.ดูแลให้คนในครอบครัวใช้ยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
3.เข้าร่วมกิจกรรมกลางประชาสัมพันธ์เรื่องเกี่ยวกับยา
4.ร่วมมือกับเพื่อนนักเรียนจัดกิจกรรมกลุ่มอาสาสมัครทั้งในสถานศึกษาและในชุมชนเพื่อรณรงค์การใช้ยาให้ถูกต้อง
ความหมายของการแพ้ยาและผลข้างเคียงของยา
การแพ้ยา
การแพ้ยาเป็นอาการที่ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาในลักษณะหนึ่ง ที่ไม่สามารถคาดการณ์ได้ว่าผู้ใช้ยาคนใดจะเกิดอาการเหล่านี้ขึ้นและอาการเหล่านี้พบในผู้ใช้ยาบางรายเท่านั้นไม่ใช่ทุกรายที่ใช้ยาดังกล่าว
ผลข้างเคียงของยา
ผลข้างเคียงของยา เป็นอาการที่ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาอีกลักษณะหนึ่ง ที่สามารถระบุได้ชัดเจนว่าอาจจะเกิดขึ้นกับผู้ที่ใช้ยานี้ได้ทุกวันเพราะเป็นอาการที่เกิดขึ้นจากกลไกการออกฤทธิ์ของยาปกติซึ่งเป็นผลให้เกิดอาการเหล่านี้ขึ้น
กลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการแพ้ยาหรือผลข้างเคียงของยา
กลุ่มที่เสี่ยงต่อการเกิดอาการแพ้ยา เช่น ผู้หญิง ผู้ใหญ่ และผู้ป่วยต่อไปนี้
ผู้ติดเชื้อ HIV
ผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อไวรัสร่วมด้วย
ผู้ป่วยที่มีประวัติการแพ้ยาที่มีโครงสร้างทางเคมีแบบเดียวกันมาก่อน
ผู้ป่วยโรคหืดหอบ
ผู้ป่วยที่มีหน่วยพันธุกรรมเฉพาะบางชนิด
ผู้ป่วยโรคลูปัส หรือ SLE
นางสาวชนม์นิภา นุชพุ่ม ม.4/8 เลขที่ 17
