Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Endocrine System, 274823931_948817725780081_1471926391009734431_n,…
Endocrine System
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนต่อมใต้สมอง
(Pituitary hormones and their control by Hypothalamus)
ฮอร์โมนต่อมใต้สมองจาก
Pituitary Gland และ Hypothalamus
ต่อมใต้สมอง (Pituitary Gland) หรือ Hypophysis จัดเป็นส่วนหนึ่งของ Diencephalon
มีลักษณธเป็นต่อมรูปไข่สีน้ำตาลแดง
วางอยู่ที่แอ่งของกระดูก Sphenoid ที่ Anterior and inferior to the Thalamus
ต่อมนี้ถูกเชื่อมอยู่กับส่วนของHypothalamus โดยอาศัยก้าน Infundibulum (Pituitary stalk)
แบ่งเป็น 2 ส่วน ด้านหลังและด้านหน้า
ต่อมใต้สมองส่วนหน้า(Anterior pituitary)
Adenohypophysis
• Growth hormone (GH)
• Prolactin (PRL)
• Adrenocorticotropin (ACTH)
• Thyroid-stimulating hormone (TSH)
• Follicle stimulating hormonr (FSH)
• Luteinizing hotmone (LH)
• Interstitial cell-stimulating hormone (ICSH)
• Melanocyte-stimulating hormone (MSH)
ต่อมใต้สมองส่วนหลัง (Posterior pituitary)
• Neurohypophysis
• Antidiuretic hormone (ADH)
• Oxytocin
ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Anterior pituitary gland หรือ Adenohypophysis)
ฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต
(Growth hormone, GH)
ชนิดของฮอร์โมน
Protein hormone
หน้าที่
กระตุ้นกระบวนการต่างๆ ที่ส่งผลในการเพิ่มการเจริญเติบโตของเซลล์ร่างกาย
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
เซลล์ไขมัน , กระดูก , กล้ามเนื้อ , ประสาท , ภูมิคุ้มกัน และตับ
ฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth hormone)
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต
(Growth hormone and its disorders)
GH↑ → Gigantism
พบในเด็กเล็ก เนื่องจากการหลั่ง GH มากกว่าปกติ ทำให้มีรูปร่างสูงใหญ่กว่าปกติ
GH↑ → Acromegaly
เกิดความผิดปกติของกระดูกตามบริเวณใบหน้า นิ้วมือ นิ้วเท้า มีขนาดใหญ่กว่าปกติ
GH↓ → Pituitary dwarfism
พบในวัยเด็ก เนื่องจากการขาด GH ทำให้ร่างการเตี้ยแคระ
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์ (Thyroid-stimulating hormone, TSH/ Thyrotropin)
ชนิดของฮอร์โมน
Glycoprotein hormone
หน้าที่
กระตุ้นการเจริญเติบโตและควบคุมการทำงานของต่อมไทรอยด์
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
ต่อมไทรอยด์
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมหมวกไต (Adrenocorticotropic hormone , ACTH/ Corticotropin)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
กระตุ้นการเจริญเติบโตและควบคุมการทำงานของต่อมหมวกไต
เซลล์และอวัยวะเป้าหมาย
ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex)
ฮอร์โมนเพศ
(Follicle-Stimulating hormone, FSH และ Luteinizing hormone, LH)
(Follicle-Stimulating hormone, FSH
ชนิดของฮอร์โมน
Glycoprotein hormone
หน้าที่
เพศชาย
กระตุ้นการเจริญเติบโตภายในอสุจิภายในอัณฑะ ทำให้เกิดการสร้างอสุจิ
เพศหญิง
กระตุ้นการเจริญเติบโตของไข่ในรังไข่ ทำให้มีการพัฒนาไข่ให้สมบูรณ์
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
เพศชาย
• Sertoli cells→ Spermatogenesis
เพศหญิง
• Follicle→ Follicular growth
Luteinizing hormone, LH)
ชนิดของฮอร์โมน
Glycoprotein hormone
หน้าที่
เพศชาย
กระตุ้นการสังเคราะห์ฮอร์โมน Testosterone
เพศหญิง
กระตุ้นการสังเคราะห์ฮอร์โมน Estrogen และการเจริญเติบโตของไข่ ทำให้ไข่สุก และมีการตกไข่
เซลล์และอวัยวะเป้าหมาย
เพศชาย
• Interstitial cells/Leydig cells →Testosterone
production
เพศหญิง
• Follicle→ Estrogen production→ Ovulation
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมน้ำนม (Prolactin, PRL)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
กระตุ้นการเจริญเติบโตและควบคุมการทำงานของต่อมน้ำนม เพื่อให้มีการสร้างน้ำนม(Lactation)
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
ต่อมน้ำนม (Mammary glands)
ฮอร์โมนกระตุ้นเซลล์เม็ดสี (Melanocyte-stimulating hormone, MSH)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
กระตุ้นการสร้างเม็ดสีเมลานินบนผิวหนัง(Melanogenesis)
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
เซลล์เมลาโนไซต์
(Melanocytes)
ฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
มีผลโดยตรงที่กล้ามเนื้อเรียบของมดลูกและเต้านม โดยกระตุ้นการหลั่งน้ำนม, กระตุ้นการคลอด การกระตุ้นที่สำคัญ คือ การดูดนม (Sucking reflex) การแตะสัมผัส ด้านจิตใจ
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
กล้ามเนื้อมดลูกและกล้ามเนื้อรอบๆต่อมน้ำนม
ฮอร์โมนควบคุมสมดุลน้ำในร่างกาย
(Antidiuretic Hormone ,ADH)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
กระตุ้นการดูดน้ำกลับ เพื่อรักษาสมดุลของน้ำ
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
ท่อไตรวม (Collecting duct)
ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง
(Posterior pituitary gland หรือ Neurohypophysis)
บทนำต่อมไร้ท่อ (Introduction to Endocrinology)
ระบบที่ควบคุมการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและควบคุมกระบวนการต่างๆที่สำคัญภายในเซลล์ขอลสิ่งมีชีวิตซึ่งเป็นระบบที่ทำงานสอดประสานร่วมกับระบบประสาท โดยอาศัญ การสื่อสารกันระหว่างเซลล์ (Cell to cell communication)
สารเคมีที่ร่างกายสร้างขึ้นมา เรียกว่า “ฮอร์โมน (Hormones)”
บทบาทหน้าที่
ควบคุมการทำงานของระบบต่างๆในร่างกาย
ควบคุมการเจริญเติบโต , เมทาบอลิซึม , และการพัฒนาของเซลล์
ควบคุมสมดุลของสารน้ำ , เกลือแร่ , และอิเล็กทอไลท์ต่างๆ
ควบคุมการทำงานของระบบสืบพันธุ์ทั้งในภาวะปกติ, ตั้งครรภ์ , และหลังคลอด
การสังเคราะห์ฮอร์โมน(Hormone synthesis)
ชนิดของฮอร์โมน (Hormone classes)
โปรตีน (Peptides and Protein (P&P))
สเตียรอยด์ (Steroids (S))
เอมีน (Amines (A))
แคททีโคลามีน (Catecholamines (C))
ไทรอดย์ (Thyroid (Iodothyronines) (T))
คุณสมบัติทางสรีรวิทยาของฮอร์โมน
(Hormone physiology features)
การสังเคราะห์ (Synthesis)
P&P, A→ สังเคราะห์ขึ้นมาและเก็บไว้
S→ สังเคราะห์และหลั่งตามความต้องการ
การข่นส่ง (Transport)
P&P, C→ ขนส่งอิสระไปตามการไหลเวียนเลือด
S, T→ ขนส่งโดยการจับกับโปรตีนตำนำ (Carrier proteins
การจับกับตัวนำ (Receptor binding)
P&P, C→ จับกับตัวรับบนผิวเซลล์ (Cell membrane receptors)
S, T→ จับกับตัวรับที่อยู่ภายในเซลล์ (Intracellular receptors)
การตอบสนอง (Effects)
P&P, C→ การเปลี่ยนแปลงโปรตีน (Protein modification)
P&P, S, T→ การสังเคราะห์โปรตีน (Protein synthesis)
เอมีนฮอร์โมน (Amine Hormones)
เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกรดอะมิโน(Modification of amino acids)
องค์ประกอบหลัก กรดอะมิโน Tryptophan หรือ Tyrosine
เปปไทด์และโปรตีนฮอร์โมน
(Peptides and Protein Hormones)
เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกรดอะมิโนหลายตัวที่เชื่อมติดกันด้วยพันธะเคมี (Modification of multiple amino acids)
กระบวนการสังเคราะห์เหมือนกันกับโปรตีนชนิดอื่นๆในร่างกาย
สเตียรอยด์ฮอร์โมน(Steroid Hormones)
เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของไขมันชนิดคอเลสเตอรอล (Modification of lipid cholesterol)
การควบคุมการหลั่งขอฮอร์โมน
(Regulation of hormone secretion)
Negative feedback
Positive feedback
Multilevel feedback
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนไทรอยด์
(Thyroid hormones)
ต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland)
ชนิดของฮอร์โมน
Amine hormone
1.Thyroxin หรือ Tetra-iodothyronine (T4)
2.Tri-iodothyronine (T3)
หน้าที่
ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกาย
ควบคุมการเผาพลาญสารอาหารต่างๆ ในร่างกาย (Basal metabolic rate)
ควบคุมอุณหภูมิ
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
Heart, GI tract, Brain, Bone, Muscle
ต่อมไทรอยด์(Thyroid gland)
ไอโอดีน เป็นสารสำคัญที่มีบมบาทในการสังเคราะห์ Thyroid hormones
ทั้ง T3 และ T4
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนไทรอยด์
(Thyroid hormone and its disorders)
Iodine↓ → Iodine Deficiency
โรคคอพอก (Goiter)
T3 , T4↓ → Hypothyroidism
ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานลดลง
ทำให้การเผาผลาญของร่างกายน้อยลง
T3 , T4↑ → Hyperthyroidism
ภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ทำให้ร่างกายเผสผลาญเพิ่มขึ้น
แคลซิโทนิน (Calcitonin)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
ลดระดับแคลเซียมในเลือด
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
Parathyroid glands, Kidneys, Bone, GI tract
ฮอร์โมนพาราไทรอยด์ (Parathyroid hormone, PTH
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่
เพิ่มระดับแคลเซียมในเลือด
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
Kidneys, Bone, GI tract
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนต่อมหมวกไต
(Adrenocortical hormones)
กลุ่มอาการคุชชิ่ง (Cushing's syndrome)
สาเหตุ
มักเกิดจากการมีเนื้องอกที่ต่อมใต้สมอง ทำให้มีการสร้าง
ACTH ไปกระตุ้น Adrenal cortex (Zona fasciculata)
อย่างต่อเนื่อง ทำให้มีการหลั่งฮอร์โมน Cortisol มากขึ้น จนทำให้เกิดความผิดปกติ
กลุ่มอาการ
หน้ากลม
คอมีหนอกยื่น
แก้มแดง
ผิวบาง
หน้าท้องมีรอยแตก
ภาวะขาดประจำเดือน
เกิดแผลำด้ง่าย
ต่อมหมวกไต (Adrenal gland)
ต่อมหมวกไตมี 2 ส่วน
ส่วน Adrenal cortex แบ่งได้ 3 ชั้น
Zona glomerulosa → ฮอร์โมน Aldosterone → รักษาสมดุลน้ำและเกลือแร่ (Na+ retention at Collecting ducts)
Zona fasciculata → ฮอร์โมน Cortisol → รักษาสมดุลในระบบเมทาบอลิซึมของน้ำตาล (Glucose metabolism)
Zona reticularis → ฮอร์โมน Androgen →ควบคุมลักษณะทางเพศ (Masculinization)
ส่วน Adrenal medulla→Epinephrine & Norepinephrine→ กระตุ้นการทำงานของระบบ Sympathetic nervous system
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนตับอ่อน
(Pancreatic hormones)
ตับอ่อน (Pancreas)
Insulin → Blood glucose↓
Glucagon → Blood glucose↑
โรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus, DM)
Type I Diabetes Mellitus
Type II Diabetes Mellitus
Gestational and other DM
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนเมลาโทนิน
(Melatonin hormone)
ต่อมไพเนียล(Pineal gland)
ต่อมไพเนียล อยู่เหนือสมองส่วนกลางและอยู่หลังโพรงสมอง ที่ 3 (Third ventricle)
หลั่งฮอร์โมน Melatonin ทำหน้าที่ควบคุมวงจรการหลับและการตื่นของมนุษย์
ชนิดของการทำงานฮอร์โมนไทโมซิน
(Thymosin hormones)
ต่อมไทมัส (Thymus gland)
ต่อมอยู่ระหว่างกระดูกหน้าอกกับเหลือดเลือด Aorta
วางอยู่ด้านหน้าและปกคลุมอยู่ทางด้านบนหัวใจ
ประกอบด้วย 2 lobes คือ Right lobe และ Left lobe
หลั่งฮอร์โมน Thymosin ทำหน้าที่พัฒนา T-cells และควบคุมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนระบบสืบพันธุ์
(Reproductive hormones)
อวัยวะสืบพันธุ์และรก (Gonads and Placenta)
อัณฑะ (Testes)
รังไข่ (Ovaries)
รก (Placenta)
เพศชาย(Male)
Testes→Leydigcells→Testosterone
กระตุ้น Secondary sex characteristics
ควบคุมและกระตุ้นการเจริญเติบโตของร่างกาย
กระตุ้นกระบวนการ Spermatogenesis
เพศหญิง (Female)
Ovary→Follicle→Estrogen
กระตุ้น Secondary sex characteristics
ควบคุมและกระตุ้นการเจริญเติบโตของร่างกาย
กระตุ้นกระบวนการ Ovulation
Ovary→Corpus luteum→Progesterone
กระตุ้นการพัฒนาของด้านเต้านมและมดลูกเพื่อรองรับกาารตั้งครรภ์ และมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของร่างกาย
จัดเป็นต่อมไร้ท่อชั่วคราวที่ร่างกายผู้หญิงสร้างขึ้นเพื่อการตั้งครรภ์
สังเคราะห์ฮอร์โมน 3 ชนิด ได้แก่
ฮอร์โมน hCG → กระตุ้น corpus luteum ให้ผลิตฮอร์โมน 2 ชนิด
ฮอร์โมน Progesterone →รักษาความหนาของเยื่อมดลูก
ฮอร์โมน Estrogen → พัฒนาเต้านมและกล้ามเนื้อมดลูก
