Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN TÂM LÝ CON NGƯỜI - Coggle Diagram

- - - - 5. Ngủ nông
      - 6. Ngủ sâu
      - 1. Thức tích cực
      - 2. Kêu (khóc)
      - 4. Ngủ nửa giấc
      - 3. Thức yên
      - ==> Mức độ tri giác của trẻ phụ thuộc vào trạng thái thức của trẻ
  - - - Moro: Khi trẻ cuối người/đứng lên/sợ hãi trước âm thanh --> thường xòe tay, chìa các ngón tay ra sau đó nắm chặt lại. PX này mất đi khi trẻ gần 4 tháng tuổi.
        
        Nắm tay: Khi đặt vào tay trẻ 1 vật hoặc chạm nhẹ ngón tay trẻ --> trẻ sẽ nắm chặt lấy. PX mất đi khi 5 tháng.
        
        + Gập ngón chân: Nếu ấn nhẹ vào lòng bàn chân trẻ --> trẻ sẽ lập tực gập các ngón chân lại. PX này mất đi khi 9 tháng.
        
        Babinxki: Nếu chạm nhẹ vào 5 đầu ngón chân trẻ --> hiện tượng ngón cái của trẻ xòe ra còn các ngón khác gập lại. PX mất đi khi trẻ 6 tháng tuổi.
        
        Bước đi: Khi giữ trẻ đứng thắng, đưa cả cơ thể vè phía trước --> trẻ sẽ tì chân lên mặt phẳng cứng, chuyển động của chân giống như động tác biết đi. PX này mất khi trẻ 2-3 tháng
        
        Bơi: Nếu đặt trẻ nằm ngửa, bụng chạm nước --> làm 1 loạt các động tác giống đang bơi. PX mất đi khi trẻ 6 tháng
      - Ngóc cổ: Trẻ nằm trên lưng mà đặt trẻ quay đầu về 1 hướng --> duỗi chân tay theo hướng đó rồi gập khuỷu chân tay lại. PX mất khi 4 tháng
    - - TRẺ SƠ SINH
        
        Yếu ớt hơn về vận động
        
        Chưa có sẵn bất kỳ hình thái hành vi nào
        
        Nhạy bén trong tiếp nhận những kinh nghiệm và hành vi đặc biệt của con người
        
        Thính giác và thị giác phát triển nhanh hơn cử động chân tay
      - CON VẬT NON
        
        Khỏe mạnh hơn về vận động
        
        Có những hình thái hành vi của loài
        
        Kém nhạy bén hơn
        
        Cử động tay chân phát triển nhanh hơn thị giác và thính giác
  - - - KẾT LUẬN
        
        Tạo được mối quan hệ gắn bó mẹ con
        
        Sự gắn bó mẹ con là quan hệ đầu tiên cũng là quan hệ sống còn làm nảy sinh MQH sau này
        
        Sự gắn bó với 1 người nào đó giúp trẻ cảm nhận được sự an toàn
        
        Nhu cầu gắn bọ mẹ con là tiền đề làm nảy sinh nhu cầu giao tiếp giữa trẻ với những người xung quanh
        
        Hình thành những phản ứng vận động xúc cảm đặc biệt hướng tới người lớn --> phản ứng này gọi là "phúc cảm hớn hở"
- - - - 3 THÁNG
        Xuất hiện các âm giống nguyên âm: "o o o", "aaah"
        --> Hiện tượng thì thầm
      - 7 THÁNG
        
        Tiếng bi bô bao gồm ngữ điệu, mẫu âm sắc cao/thấp
        
        Bắt đầu phản ứng với "không"
        
        Phân biệt cảm xúc qua lời nói
        
        Đáp ứng với âm thanh bằng cách tạo nên âm thanh
        
        Dùng giọng nói để biểu đạt sự hài lòng/không hài lòng
        
        Đáp lại với tên của mình
      - 4 - 5 THÁNG
        Phát những âm giống như lời nói nhưng không có nghĩa như: "bi", "bô", "bah"
        --> Hình thức thử nghiệm với các âm phức tạp
      - 8 THÁNG
        
        Tìm kiếm và phản ứng lại với âm thanh đến từ các vật ngoài tầm mắt
        
        Bập bẹ những từ ngữ hoàn chỉnh kết hợp nguyên âm và phụ âm như: b-a
        
        Bắt chước kiểu trò chuyện luân phiên bạn nói và trẻ bi bô trả lời lại
        
        Có thể sẵn sàng học 1 vài ngôn ngữ cử chỉ của trẻ sơ sinh
    - - Giai đoạn 2: Tập thích nghi (1-4 tháng)
        
        Thành tựu: Phản xạ vòng sơ cấp – phản ứng tập quen đầu tiên của đứa trẻ đối với thế giới
        
        Minh họa: Mút tay
      - Giai đoạn 3: Tạo ra sự kiện thú vị (Khoảng 4-8 tháng)
        
        Thành tựu: Phản ứng vòng thứ cấp – giúp trẻ tìm hiểu hế giới đồ vật
        
        Minh họa: Lắc đồ chơi
      - Giai đoạn 1: Tập phản xạ (0-1 tháng)
        
        Thành tựu: Phản xạ mang tính kết hợp
        
        Minh họa: Bú vú
      - Giai đoạn 6: Sử dụng biểu tượng (18-24 tháng)
      - Giai đoạn 5: Thử nghiệm (Khoảng 12-18 tháng)
        
        Thành tựu: Phản ứng vòng bậc 3 phát triển giúp đứa trẻ thử nghiệm
        
        Minh họa:Lắc đồ chơi khác nhau để nghe tiếng động.
      - Giai đoạn 4: Hành vi có chủ tâm, tách phương tiện ra khỏi mục đích (Khoảng 8-12 tháng)
        
        Thành tựu: Chuỗi sơ đồ phương tiện – mục đích, đánh dấu khởi đầu hành vi có chủ tâm
        
        Minh họa: Dẹp vât cản để tiếp cận đồ chơi
    - - GIAI ĐOẠN CẢM GIÁC VẬN ĐỘNG:
        
        Là mầm mống cho sự hình thành trí khôn của trẻ
        
        Trẻ chỉ tiếp xúc với thế giới bên ngoài thông qua vận động và các cảm giác: chủ yếu là xúc giác và vị giác
        
        Trong 2 năm đầu đời, trẻ học hỏi thông qua 2 hoạt động chính là: quan sát và chạm, ngậm mút
        --> Thành tựu lớn nhất trong giai đoạn này: "hằng định đối tượng" và "suy nghĩ biểu tượng"
    - - ĐIỀU KIỆN HÓA THAO TÁC
        (Skinner)
        
        Liên quan đến việc học cách lặp lại hoặc ngưng các hành vi vì kết quả mà chúng mang đến.
        
        Củng cố trừng phạt:
        
        Củng cố Dương tính
        
        Củng cố Âm tính
      - THUYẾT HỌC TẬP XÃ HỘI
        (Bandura)
        
        Tranh cãi rằng việc học tập không phải lúc nào cũng dựa vào tác nhân củng cố. Nó cũng có thể là kết quả của việc quan sát người khác và trải qua củng cố hay trừng phạt.
        
        Trẻ hài nhi có thể học tập qua quan sát, đặc biệt là vào năm thứ 2.
      - ĐIỀU KIỆN HÓA CỔ ĐIỂN
        (Watson)
        
        Sự thay đổi trong quá trình phát triển không khác gì việc đạt được các sự liên kết giữa kích thích và phản xạ
        
        Thí nghiệm: Litte Albert
  - - - Khoảng 2 tuần tuổi: Ưa thích giọng nói của con người hơn những âm thanh khác
        
        Khoảng 4 tuần tuổi: Thích giọng mẹ hơn giọng người khác
        
        Vào tháng thứ 2: Giao tiếp mắt được thiết lập và tiền tố của gắn bó được thấy khi trẻ hướng về phía người chăm sóc và báo hiệu các nhu cầu của trẻ
        
        3-6 tháng tuổi: Bắt đầu biểu lộ và gợi lên sự vui thích tương tác con người thong qua nụ cười, có sự tương tác qua lại.
        
        Giữa 6-9 tháng: phân biệt được người chăm sóc với người khác, dành "nụ cười ưu ái"=phần thưởng cho người đặc biệt này.
        --> Xuất hiện Lo âu chia cắt và Lo âu người lạ
        ==> Trẻ có ý thức rằng người chăm sóc có 1 chức năng và giá trị nhất định
        
        12-24 tháng tuổi: Tìm kiếm sự gần gũi, quay về phía người chăm sóc để được thoải mái, trợ giúp và đơn giản là để "nạp thêm năng lượng cảm xúc"
      - GẮN BÓ AN TOÀN
        
        Người chăm sóc nhạy bén với nhu cầu của trẻ
        
        Đọc được các tín hiệu của trẻ 1 cách chính xác và đáp ứng 1 cách nhanh chóng phù hợp
        
        Với 1 cảm xúc tích cực
        
        Trẻ khám phá môi trường 1 cách tự so và tương tác tốt với người lạ khi có sư hiện diện của người chăm sóc
      - GẮN BÓ NÉ TRÁNH KHÔNG AN TOÀN
        
        Người chăm sóc xa cách
        -thiếu vắng sự dỗ dành đi kèm với khó chịu và giận dữ khi gần gũi
        
        Trẻ dường như độc lập một cách sớm hơn bình thường
        
        Không dựa vào người chăm sóc để có được sự an toàn
        
        Đáp ứng với người chăm sóc và người lạ như nhau
      - GẮN BÓ CHỐNG ĐỐI KHÔNG AN TOÀN
        
        Không thể dự đoán được người chăm sóc: Đôi khi gần gũi quá mức, lúc lại không liên quan
        
        Trẻ có khuynh hướng bám dính và bị ức chế từ việc tương tác với người lạ ngay cả khi có người chăm sóc
        
        Trẻ dễ bị khó chịu khi chia cách nhưng chống đối khi gần gũi và không dễ dỗ dành
      - GẮN BÓ RỒI LOẠN TỔ CHỨC KHÔNG AN TOÀN
        
        Người chăm sóc sử dụng những tín hiệu gây nhầm lẫn
        
        Đối xử theo cách khác lạ và sợ hãi
        
        Trẻ hoạt động theo 1 cách thức không tương hợp hay khác lạ.
        
        Nếu tìm kiếm sự gần gũi, trẻ làm theo cách thức bị bóp méo, dường như phát triển 1 chiến lược không ổn định để tiếp xúc người chăm sóc
    - - Lo âu - Né tránh:
        Trẻ không thể hiện bất cứ sự căng thẳng/lo âu nào và 1 người lạ có thể an ủi trẻ
      - Lo âu - Phân vân:
        Trẻ tỏ ra thật sự căng thẳng nhưng từ chối tương tác với mẹ khi mẹ về
      - An toàn:
        Trẻ tỏ ra căng thẳng nhưng "sử dụng" mẹ khi mẹ trở lại như nền tẳng an toàn để khám phá xung quanh
  - - - HỘI CHỨNG CHỨNG CO THẮT SƠ SINH
        
        90% xuất hiện ở trẻ em nhỏ hơn 12 tháng tuổi, đặc biệt là từ 4-6 tháng tuổi
        
        Triệu chứng:
        
        Động kinh ở trẻ chậm phát triển tâm thần (Epilepsi)
        
        Phản ứng thứ cấp sau cơn co giật
        
        Co cơ lành tính ở gđoạn đầu của trẻ
        
        Động kinh giật cơ mất đứng (myoclonic-astatic epilepsy)
      - HỘI CHỨNG AUTISM:
        
        Phát hiện lâm sàng ở trẻ 2-4 tuổi nhưng sự ngừng trệ phát triển TK có thể bắt đầu từ 6-18 tháng (or hơn)
        
        Tỷ lệ sống sót của bệnh giảm ở trẻ trên 10 tuổi
        
        Triệu chứng:
        
        Trì hoãn phát triển vận động, mất hứng thú trong lúc chơi và mất tiếp xúc bằng mắt
        
        Đi nhón chân
        
        Giảm trương lực cơ
        
        Xoắn vặn bàn tay ==> Tiêu chuẩn vàng để chuẩn đoán hội chứng Rett điển hình
        
        Có vẻ như điềm đàm và yên tĩnh khi so sánh với các bé khỏe mạnh khác
    - - TRẦM CẢM
        
        Trầm cảm vắng mẹ:
        
        Xảy ra ở trẻ bị chia cắt với mẹ đột ngột trong tgian dài hơnn 6 tháng khiến trẻ bị thiếu sự quan tâm quá mức và thiếu sự kích thích.
        
        Môi trường không đủ để đáp ứng nhu cầu của trẻ
        
        Biểu hiện:
        
        Ban đầu khóc lóc gây sự chú ý
        
        Về sau trở nên vô cảm và từ chối tiếp xúc với môi trường xung quanh
      - LO ÂU
        
        Lo âu tiền ngôn ngữ: có các biểu hiện
        
        Tiếng hét hoảng sợ, rối loạn trương cơ lực
        
        Thái độ thận trọng thái quá, tóm níu lấy người khác (or buông bỏ ra xa)
        
        Không thấy dễ chịu khi được ôm ấp vỗ về
        
        Chán ăn, đau bụng, rối loạn giấc ngủ
      - ÁM SỢ
        
        Xảy ra khi các nỗi sợ thông thường: bóng tối từ 18 tháng tuổi - 2 tuổi, sợ con vật nhỏ, sợ người lạ, ma quỷ yêu tinh... xâm chiếm cái tôi và cản trở khả năng thích nghi và phát triển của trẻ
- - - - THỂ CHẤT
        
        Trẻ 1 tuổi thường có trọng lượng cơ thể gấp 3 lần so với lúc mới sinh
        
        Cân nặng tăng chậm (1.5-2kg/năm)
        
        Bé gái thường nehj hơn bé trai 1kg
        
        Tốc độ tăng chiều cao cũng chậm hơn so với năm đầu (4-4.5cm)
      - VẬN ĐỘNG
        
        Vận động thô:
        
        Sự phát triển và tăng cường các nhóm cơ lớn của cơ thể trẻ
        
        Phát triển theo độ tuổi: 1 tuổi - đi, đúng, vịn; 2 tuổi - chạy, bật nhảy: 3 tuổi - đứng 1 chân
        
        Vận động tinh:
        
        Khả năng điều khiển bàn tay
        
        Các ngón tay phát triển tùy theo việc chơi, tập luyện
        
        Cơ sở phát triển đôi tay và chữ đẹp
        
        Phát triển theo độ tuổi: 1 tuổi - nhạt đồ, cầm bút chì; 2 tuổi - xây hình tháp, vẽ đường thẳng; 3 tuổi - vẽ hình tròn, xâu chuỗi
  - - - SỰ BẮT CHƯỚC
        
        Là 1 trong những biểu hiện của sự phát triển nhận thức (Piaget)
        
        Học tập thông qua bắt chước các hình mẫu (Bandura)
      - TRI GIÁC
        Là sự phát triển chiếm ưu thế nhất của trẻ ấu nhi
        
        Mọi hành vi của trẻ đều gắn liền với những gì trẻ có thể tri giác được trong hiện tại
        
        Thính giác của trẻ rất phát triển
        
        Trẻ nhạy cảm, phân biệt được và bắt chước ngôn ngữ mẹ đẻ, tiếng con vật kêu
        --> Đặc điểm: màu sắc xúc cảm của tri giác
      - TƯ DUY
        
        Tư duy cơ bản là: Tư duy trực quan hành động
        
        Tư duy bắt đầu khi trẻ có khả năng tìm ra các mqh chưa có sẵn để giải quyết 1 nhiệm vụ thực tiến mới
        
        LÝ THUYẾT PIAGET:
        
        Giai đoạn 1-2 tuổi: trẻ có khả năng tưởng tượng trong đầu những thay đổi vị trí của vật dù trẻ không (trực tiếp) nhìn thấy và dùng suy đoán trong đầu để tìm vật bị giấu
        
        Từ 2 tuổi: khối lượng biểu tượng trí óc được trẻ sử dụng đẻ diễn tả các đối tượng và sự kiện xung quanh tăng vọt
        
        Từ 1-3 tuổi: Tư duy hành động của trẻ hành động mạnh
        ==> Cuối gia đoạn này trẻ bắt đầu có sự chuyển mạnh từ tư duy trực quan hành động sang tư duy trực quan hình tượng
      - TƯỞNG TƯỢNG
        Trẻ bắt dầu hình dung ra các vật, hiện tượng
        
        Các giai đoạn:
        
        6-12 tháng tuổi: bắt đầu tưởng tượng
        
        1 năm tuổi: có thể tưởng tượng các hành động quen thuộc và dùng cơ thể mình để diễn tả
        
        15-18 tháng tuổi: trẻ biết cho búp bê ăn bằng muỗng, bát dĩa đồ chơi
        
        20-26 tháng tuổi: có thể tưởng tượng 1 vật là vật gì khác
        
        Trẻ giai đoạn này có khả năng nhớ không chủ định
    - - CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ:
        
        18 tháng tuổi: phát âm gần 50 từ, có thể kết hợp 2 từ với nhau
        
        24 tháng: biết hơn 100 từ, sử dụng 1 vài câu được tạo nên bởi 2 hoặc hơn 2 từ với nhau
        
        30 tháng: Biết vài trăm từ, sử dụng câu được tạo từ 3-5 từ
        
        36 tháng: Biết gần 1000 từ
        
        48 tháng: Các bình diện ngôn ngữ (nội dung, hình thức, cách sử dụng) được trẻ nắm rất vững
        
        SỰ BÙNG NỔ VỐN TỪ
        
        Trẻ 2 tuổi biết 500 từ và biết 10.000 từ năm 6 tuổi
        
        Trẻ dùng nhiều phương pháp để học từ mới
        
        CÁCH GIÚP TRẺ HỌC TỪ TỐT NHẤT:
        
        Tập trung vào từ khóa: bảng chữ cái --> giúp trẻ đọc viết tốt hơn
        
        Đọc sách: nâng cao vốn từ
        
        Giáo dục gia đình: đọc sách, trò chuyện
        
        Chương trình giáo dục mẫu giáo: học từ thầy cô, bạn bè, bài hát...
        
        Trò chơi --> nâng cao khả năng ngôn ngữ của trẻ
      - YẾU TỐ GIÚP TRẺ NẮM VỮNG NGÔN NGỮ
        
        Sự phát triển nhận thức:
        Là yếu tố quan trọng nhất trong nắm giữ ngôn ngữ, hình thành các khái niệm và mối liên hệ ở trẻ
        
        Bắt chước:
        Phần lớn trẻ biết các từ từ việc bắt chước và cấu trúc ngôn ngữ bẩm sinh
        
        Củng cố:
        
        Đóng vai trò trong việc nắm giữ ngôn ngữ của trẻ
        
        Việc cười, âu yếm, khen ngợi sẽ khích lệ trẻ lặp lại từ, câu
      - VẤN ĐỀ KHÁC
        
        NỘI DUNG GIAO TIẾP
        
        Nội dung và hình thức giao tiếp chịu ảnh hưởng của khung cảnh văn hóa - xã hội
        
        Phần lớn từ của trẻ là những từ chỉ vật thể mà trẻ chơi cùng
        
        TRẺ GẮN Ý NGHĨA CHO TỪ
        
        Trẻ khai thác quá trình sắp đặt nhanh - nhanh chóng thu nhận từ khi 1, 2 lần
        
        Trẻ gắn từ cho 1 lớp vật thể hay sự kiện với nghĩa rộng hơn hoặc với nghĩa hẹp hơn
        
        Nhận thức khác là xử lý ép buộc để thu hẹp phạm vi ý nghĩa giả định của từ
        
        Còn dùng tín hiệu khung cảnh - xã hội
        
        Tính kiên nhẫn của trẻ ấu nhi đã bắt đầu hình thành nhưng sẽ bền vững ở trẻ lớn hơn