Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 16 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติระบบทางเดินอาหาร ทางเดินน้ำดี…
บทที่ 16 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติระบบทางเดินอาหาร ทางเดินน้ำดี ตับและตับอ่อน
อาการทางสมองจากภาวะตับพิการ ( hepatic encephalopathy)
พยาธิสภาพ •1. แอมโมเนีย (ammonia) 2. นิวโรท๊อกซิน (neurotoxin) 3. การส่งผ่านสัญญาณประสาทไม่ถูกต้อง (false neurotransmitters) 4. ตัวรับของ gamma-aminobutyric acid และ benzodiazepine (GABA และ BZ) receptor complex
แผลฉีกขาดที่ทวารหนัก (Anal fissure) การรักษาแบบประคับประคอง •โดยการรับประทาน อาหารไฟเบอร์สูง •ใช้ยาระบาย (stool softener) ท้าให้ อุจจาระอ่อนนิ่ม •ดื่มน ้ามากๆ •แช่ก้น (warm sitz bath) •ยาแก้ปวด •อาจใช้ nitro-glycerin ointment เพื่อให้ แผลหายเร็วขึ นเพราะจะท้าให้มีเลือดมาเลี ยงดี ขึ น
แผลฉีกขาดที่ทวารหนัก (Anal fissure) •เป็นการฉีกขาดรอยแนว ยาว • มาจากการบาดเจ็บผ่าน ของวัตถุที่เป็นของแข็ง •อาการที่ส้าคัญขณะขับถ่ายจะปวดมาก แสบและ เลือดออก อาจพบเลือดแดงสด
ค้าแนะน้าภาวะตับแข็ง (cirrhosis) • การดูแลเรื่องอาหาร (Diet therapy) • อาหารที่มีแคลอรีสูง (2,500 – 3,000 calories / day) โปรตีนปานกลาง 75 gm / day •อาหารควรเป็นไขมันต่้าและจ้ากัดเกลือ (1,000 – 2,000 mg / day) •อาหารควรเสริมวิตามินและกรดโฟลิค
สาเหตุ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ - อาการทางสมองที่เกิดจาก ระบบปอร์ตัล (portal-systemic encephalopathy) - อาการทางสมองที่เกิดจากเซลล์ ตับเสียหน้าที่ (hepatocellular failure)
ความผิดปกติของตับอ่อน
การวินิจฉัย ตับอ่อนอักเสบ เฉียบพลัน (Acute pancreatitis) - จากการซักประวัติ -ตรวจร่างกาย จะพบว่า มีอาการปวดท้องรุนแรง - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ : อะมัยเลส (Amylase) ในเลือดและปัสสาวะ ยัง เป็นการตรวจที่ส้าคัญที่สุด อะมัยเลสจะสูงขึนภายใน 2-3 ชั่วโมง และลดลง 2 วัน
การรักษา ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis) การให้สารอาหาร ให้ยาแก้ปวด ยาปฏิชีวนะ ให้แคลเซียม ยาอื่น เช่น ยาลดการขับหลั่งน ้าาย่อยของตับ อ่อน ได้แก่ glucagon, anticholinergic
อาการและอาการแสดง ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis) - ปวดท้องรุนแรงที่ลิ นปี่และชายโครง - ปวดร้าวทะลุไปกลางหลังและปวดตลอดเวลา - อาจเกิดอาการหลังการรับประทานอาหารที่มีไขมันมาก หรือดื่มแอลกอฮอล์มาก - อาการปวดมักจะเป็นมากเวลานอนราบ - มักมีอาการคลื่นไส้อาเจียนแต่ไม่มีน ้าย่อยออกมา
ทางเดินน้ำดี
ถุงน ้าดีอักเสบเฉียบพลัน (Acute cholecystitis ) 1. ส่วนใหญ่เกิดจากนิ่วในถุงน ้าดี 2. การอักเสบติดเชื อแบคทีเรียของถุง น ้าดี 3. สาเหตุอื่น เช่น อุบัติเหตุจากการ กระทบ กระแทก ไฟไหม้ น ้า ร้อนลวก หรือหลังผ่าตัดใน ช่องท้อง
การวินิจฉัย ถุงน ้าดีอักเสบเฉียบพลัน (Acute cholecystitis ) 1.การซักประวัติ 2. การตรวจร่างกาย 3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ จะพบ WBC และ PMN สูงมาก ส่วนLFT มีALK, AST, Billirubin สูงขึ น เล็กน้อย 4. การตรวจอื่นๆ เช่น อัลตราซาวด์ (ultrasound)
การวินิจฉัยนิ่วในถุงน ้าดี (Gall Stone) -การซักประวัติ -ตรวจร่างกาย -เจาะเลือด -ตรวจด้วยเครื่องอัลตร้าซาวด์ ซึ่ง จะให้ผลแม่นย้าและรวดเร็ว -ตรวจพิเศษโดยการส่องกล้องเข้า ในท่อน ้าดี เพื่อหาต้าแหน่งของนิ่ว ในท่อน ้าดี
การรักษาถุงน ้าดีอักเสบเฉียบพลัน (Acute cholecystitis) 1. การรักษาด้วยการผ่าตัด วิธีการผ่าตัดภายใต้กล้อง Laparooscopic Cholecystectomy: LC
อาการนิ่วในถุงน ้าดี (Gall Stone) นิ่วในถุงน ้าดี อาจท้าให้เกิด -ถุงน ้าดีอับเสบ -ตับอ่อนอักเสบ -ถุงน ้าดีอักเสบเฉียบพลัน อาจท้าให้เกิดภาวะมี หนองในถุงน ้าดี (Empyema of Gallbladder) -ถุงน ้าดีเน่า (Gangrene of Gallbladder) -ถุงน ้าดีทะลุ -เยื่อบุช่องท้องอักเสบ -ท่อน ้าดีอักเสบ
ตับถุงน้ำดีตับอ่อน: cirrhosis, liver abscess, CA liver, cholelithiasis , Gall stone , pancreatitis , CA pancreas
ภาวะตับแข็ง (cirrhosis) สาเหตุ สาเหตุจากแอลกอฮอล์ (alcoholic cirrhosis) เป็นสาเหตุที่พบบ่อย สาเหตุจากการติดเชือ /อักเสบเรื อรัง (necrotic cirrhosis) สาเหตุที่เกี่ยวข้องกับการอุดตันของ ท่อน ้าดี (billiary cirrhosis)
พยาธิสรีรวิทยา ภาวะตับแข็ง (cirrhosis) เกิดกระบวนการอักเสบ (inflammation) เซลตับก็จะแข็งขึ น
อาการและอาการแสดง เซลล์ตับถูกท้าลายไม่มาก ยังสามารถ ท้างานได้ มักมีอาการปวดท้อง (abdominal pain) ภาวะท้องมาน ascites ตัวและตาเหลือง (jaundice)
ภาวะแทรกซ้อนของตับแข็ง (cirrhosis) ท้องมานและบวม (ascites & edema) ความดันปอร์ตัลสูง (portal hypertension) ชีดเลือดออกง่ายกว่าปกติ (anemia& hemorrhagic tendency) มีอาการทางสมองเนื่องจากตับวาย (hepatic encephalopathy)
ฝีในตับ (Liver Abscesses)
มะเร็งตับอ่อน (Pancreatic Cancer) สาเหตุ มะเร็งตับอ่อน (Pancreatic Cancer) ผู้ที่สูบบุหรี่ ผู้ที่ท้าบางอาชีพเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งตับอ่อน มากขึ น พันธุกรรม
อาการ มะเร็งตับอ่อน (Pancreatic Cancer) • มะเร็งที่หัวของตับอ่อน • มะเร็งบริเวณกลางหรือปลายตับอ่อน
• ตรวจการท้างานของตับ (LFT) alkaline phosphatase สูงกว่าปกติ amino - transferase มีน ้าดีในเลือดสูง (hyperbilirubinemia) •ultrasound • CT • การเจาะเอาหนองจากบริเวณที่กดเจ็บที่สุด
การวินิจฉัย มะเร็งตับอ่อน (Pancreatic Cancer) ซักประวัติ ตรวจร่างกาย เครื่อง CT Scan ERCP
สาเหตุ มักจะมาจากสาเหตุการติดเชื อในร่างกาย โดยเฉพาะระบบทางเดินอาหาร สาเหตุส่งเสริมคือพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่ ถูกสุขลักษณะ (poor hygiene) อาการ - ผู้ป่วยที่เป็นฝีในตับ มักไม่มีอาการเด่นชัด - แต่ส่วนใหญ่ที่พบก็จะมีการไข้หนาวสั่น - ปวดที่ชายโครงขวา และกดเจ็บ - บางรายอาจพบอาการเหลือง (jaundice)
มะเร็งตับ (Hepatocellular Carcinoma/ CA Liver)
การวินิจฉัยมะเร็งตับ CA Liver) •ซักประวัติ • การตรวจร่างกาย คล้าพบก้อนที่ชายโครงขวา • การตรวจทางห้องปฏิบัติการ : LFT ผิดปกติ , Coagulogram ( prolong PT/ PTT ) , Tumor maker ( AFP สูงกว่าปกติ ) • การตรวจพิเศษ : -U/S ( พบ tumor mass ) -Liver scan ( space occupying lesion ) -Coeliac angiography (พบว่ามีเส้นเลือดมาเลี ยง ที่ก้อนมะเร็งมากกว่าปกติ ) -CT abdomen/ live
การรักษามะเร็งตับ CA Liver) •ผ่าตัดก้อนมะเร็งออก •ในกรณีที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ จะรักษาโดย ท้าTOCE ฉีดสารอุดกัน หลอดเลือด เพื่อลดปริมาณเลือด Chemotherapy Radiotherapy Immunotherap
สาเหตุ มะเร็งตับ CA Liver) 1. ได้รับสารก่อ มะเร็ง ได้แก่ Aflatoxin , Nitrosamine 2. เป็นโรค ตับมาก่อน 3. เป็นโรคตับอักเสบจากเชื อไวรัสบ
นายอรรคเดช เพชรมีศรี UDAA6380002