Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Chương 3: Phương pháp dạy học KHTN ở Tiểu học bìa - Coggle Diagram
Chương 3: Phương pháp dạy học KHTN ở Tiểu học 
Tên các bài học trong bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống
Lớp 2
Con người và sức khỏe
Chăm sóc, bảo vệ cơ quan hô hấp
-
-
Chăm sóc, bảo vệ cơ quan bài tiết nước tiểu
Chăm sóc, bảo vệ cơ quan vận động
-
-
-
-
-
Lớp 3
-
Trái Đất và bầu trời
-
Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng
-
-
-
-
Tên các bài học trong bộ sách Cánh diều
Lớp 2
-
Trái Đất và bầu trời
-
Một số cách ứng phó, giảm nhẹ rủi ro thiên tai (3 tiết)
-
-
-
Lớp 3
Con người và sức khoẻ
-
-
-
Thức ăn, đồ uống có lợi cho sức khỏe
Một số chất có hại đối với các cơ quan tiêu hóa, tuần hoàn, thần kinh
Trái Đất và bầu trời
Các dạng Trái Đất, Các đới khí hậu
-
-
-
-
-
Lớp 1
Con người và sức khoẻ
-
-
-
-
Thực hành: Rửa tay, chải răng, rửa mặt (3 tiết)
-
-
-
Trái Đất và bầu trời
-
-
Bầu trời ban ngày, ban đêm (2 tiết)
Phương pháp đàm thoại
Khái niệm
Phương pháp đàm thoại là phương pháp giáo viên khéo léo đặt hệ thống câu hỏi để học sinh trả lời nhằm gợi mở cho học sinh sáng tỏ những vấn đề mới.
Vai trò
Phương pháp đàm thoại qua nhũng hệ thống câu hỏi giúp các em thu lượm được những hiểu biết và kiến thức về thế giới TN và XH.
Giúp giáo viên dễ dàng nắm năng lực học tập, trình độ nhận thức của học sinh.
Giúp giáo viên có thể biết được các em hiểu tự nhiên đến đâu và đã có vốn kinh nghiệm trong cuộc sống như thế nào. Từ đó điều chỉnh hoạt động dạy và dạy nâng cao hiệu quả dạy.
Làm cho không khí lớp học sôi động hơn, học sinh hứng thú hơn khi nội dung là những bài học quen thuộc, gần gũi, phong phú. Từ đó các em thêm yêu và bảo vệ môi trường, cảnh vật xung quanh mình.
Phương pháp đàm thoại có vai trò rất lớn trong việc hình thành và phát triển tư duy độc lập, tính tích cực nhận thức, năng lực diễn đạt bằng lời của học sinh qua môn TN và XH.
Cách tiến hành
Bước 1: Chuẩn bị
-Xác định mục đích của đàm thoại
-Căn cứ vào nội dung bài học, thời gian tổ chức và trình độ khả năng của học sinh, giáo viên xây dựng vấn đề đàm thoại làm sao cho phù hợp
-Xây dựng hệ thống câu hỏi hợp lý
-Chuẩn bị đồ dùng
Bước 2: Tiến hành đàm thoại
- Đặt vấn đề đàm thoại để lôi cuốn học sinh
- Đưa ra hệ thống câu hổi
-Yêu cầu hs trả lời, đối với hoạt động nhóm cần cho thời gian thảo luận
-Yêu cầu học sinh, nhóm khác nhận xét, bổ sung hay có câu trả lời khác.
-Khuyến khích hs nêu thắc mắc tự đặt câu hỏi cho vấn đề đàm thoại
-Sử dụng các câu hỏi liên hệ thực tế để các em phát huy vốn kinh nghiệm sống của bản thân
Bước 3:Tổng kết
-Giáo viên nhận xét các câu trả lời
-Giáo viên tổng kết ý kiến và nêu ra kết luận dựa trên những câu trả lời đúng của học sinh.
Phân loại
Đàm thoại giải thích - minh họa: GV nhằm mục đích làm sáng tỏ một đề tài nào đó, GV lần lượt đưa ra các câu hỏi kèm theo các ví dụ minh họa để HS dễ hiểu, dễ nhớ.
Đàm thoại tìm tòi: GV dùng hệ thống câu hỏi được sắp xếp hợp lí để dẫn dắt HS từng bước phát hiện ra bản chất của sự vật, tính quy luật của hiện tượng đang tìm hiểu, kích thích sự ham muốn hiểu biết.
Đàm thoại tái hiện: GV đưa ra những câu hỏi chỉ yêu cầu HS nhắc lại kiến thức đã biết và trả lời dựa vào trí nhớ, không cần suy luận.
-
Phương pháp quan sát
Vai trò
Ở học sinh tiểu học, tư duy trực quan chiếm ưu thế nên phương pháp quan sát mang lại hiệu quả rất cao.
Thông qua quan sát, học sinh sẽ được hình thành khái niệm đầy đủ, sinh động về thế giới tự nhiên.
-
Phát triển năng lực quan sát, năng lực tư duy, trí tưởng tượng, óc sáng tạo cho học sinh.
Phát hiện năng khiếu, phát triển năng lực ngôn ngữ, làm phong phú vốn sống, vốn hiểu biết cho học sinh.
Học sinh tiếp thu bài tốt, hình thành biểu tượng và ghi nhớ tốt.
Biết quan sát còn giúp học sinh học tốt các môn học khác, hình thành tư duy quan sát, lối sống văn minh, lịch sự.
Giờ học trở nên sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn học sinh.
Cách tiến hành
Bước 1 - Lựa chọn đối tượng quan sát: Tùy theo nội dung học tập giáo viên sẽ chọn đối tượng quan sát phù hợp với trình độ học sinh và điều kiện địa phương.
Bước 3 - Tổ chức và hướng dẫn học sinh quan sát:
- Có thể tổ chức cho học sinh quan sát cá nhân, quan sát theo nhóm hoặc cả lớp. Điều đó phụ thuộc vào số đồ dùng chuẩn bị được và năng lực quản lý của giáo viên.
- Sử dụng những câu hỏi nhằm hướng dẫn học sinh quan sát đồng thời so sánh với các đối tượng cùng loại.
Bước 2 - Xác định mục đích quan sát: Trong quá trình quan sát không phải lúc nào học sinh cũng rút ra được những đặc điểm của đối tượng. Vì vậy, với mỗi đối tượng giáo viên cần xác định mục đích của việc quan sát.
-
Ví dụ minh họa: Bài 29 (bộ sách KNTTVCS) - Ban ngày và ban đêm - Tiết 1, Hoạt động 3: Mô tả bầu trời thực tế. Cách tiến hành: - Bước 1: Học sinh quan sát bầu trời thực tế. - Bước 2: Sau khi quan sát học sinh nhận xét bầu trời tại thời điểm quan sát và biết mô tả bầu trời bằng vốn từ của mình. - Bước 3 : Giáo viên tổ chức cho học sinh ra sân trường để các em quan sát bầu trời theo các câu hỏi gợi ý sau: Nhìn lên bầu trời, các em có thấy khoảng trời xanh và mặt trời không?; Trời hôm nay nhiều mây hay ít mây?; Những đám mây có màu gì?; Chúng đứng im hay chuyển động?; Em có thấy ánh nắng vàng chiếu xuống không? Nhìn xung quanh các em thấy sân trường, cây cối, mọi vật lúc này khô ráo hay ướt?; ... - Bước 4: Tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả quan sát và mô tả bầu trời thực tế.
Khái niệm
Phương pháp quan sát là phương pháp trong đó giáo viên tổ chức cho học sinh sử dụng các giác quan để quan sát đối với các đối tượng trong tự nhiên và XH.
Một số điểm cần chú ý
Ở tiểu học, mục tiêu quan sát phải đơn giản, rõ ràng, phù hợp nhận thức của HS (tránh việc HS không rõ mình cần quan sát cái gì).
Cần phức tạp dần yêu cầu quan sát cho phù hợp với HS ở mỗi giai đoạn: lớp 1, 2, 3 HS quan sát trực tiếp các sự vật, hiện tượng và chưa yêu cầu ghi chép; lớp 4, 5 quan sát nhiều hơn và có thể yêu cầu ghi chép cụ thể.
GV cần chuẩn bị các câu hỏi, bài tập định hướng cho HS quan sát đúng trọng tâm.
-
Tùy theo đối tượng và mục đích quan sát, GV hướng dẫn HS sử dụng nhiều giác quan để tri giác sự vật, hiện tượng.
Sử dụng kết hợp phương pháp quan sát với các phương pháp dạy học khác, không nên lạm dụng phương pháp quan sát.
GV cần chuẩn bị chu đáo kế hoạch dạy học, đồ dùng, tranh ảnh, vật thật, ... cho phù hợp với mục tiêu, nội dung bài và trình độ học sinh.
Tên các bài học trong bộ sách Cùng học để phát triển năng lực
Lớp 1
-
-
Thực vật và Động vật
-
-
-
Chăm sóc, bảo vệ cây trồng và vật nuôi
-
-
Tên các bài học trong bộ sách Chân trời sáng tạo
-
Lớp 2
Con người và sức khỏe
Chăm sóc, bảo vệ cơ quan hô hấp
-
-
Chăm sóc, bảo vệ cơ quan bài tiết nước tiểu
Chăm sóc, bảo vệ cơ quan vận động
-
-
-
-
Lớp 3
Con người và sức khỏe
-
-
-
Thực hành tìm hiểu các chất và hoạt động có hại cho cơ quan tiêu hóa, tuần hoàn, thần kinh
Thức ăn, đồ uống có lợi cho cơ quan tiêu hóa, tuần hoàn, thần kinh
-
-
Thực vật và Động vật
-
-
-
-
Lá, thân, rễ của thực vật