Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG 4: CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG - Coggle…

- - - - Sự phát triển LLSX dưới tác động của tiến bộ KH-KT đẩy nhanh quá trình TT TT sản xuất hình thành các XN quy mô lớn
      - Thành tựu KHKT làm xuất hiện những ngành sx mới có quy mô lớn
      - Sự tác động của các quy luật kinh tế làm biến đổi cơ cấu kinh tế theo hướng TT SX quy mô lớn
      - Ct khốc liệt buộc các nhà tư bản tăng QMTL, CTKT để chiến thắng trong KT
      - KHKT làm hàng loạt XN vừa và nhỏ phá sản, thúc đẩy quá trình TT và TT tư bản
      - Sự phát triển hệ thống TD-trở thành đòn bẩy thúc đẩy TTSX ra đời các TCĐQ
    - - Là lợi nhuận thu được cao hơn lợi nhuận bình quân
      - Do sự thống trị của các tổ chức độc quyền đem lại
      - Các tổ chức độc quyền thống trị bằng cách khống chế (áp đặt) giá bán hàng hóa cao và giá mua hàng hóa thấp
      - Nguồn gốc của lợi nhuận độc quyền cao
        
        Lao động không công của công nhân làm việc trong các xí nghiệp độc quyền
        
        1 phần lao động ko công của công nhân làm việc trong các xí nghiệp ngoài độc quyền
    - - Là giá cả do tổ chức độc quyền áp đặt trong mua và bán hàng hóa
      - Bao gồm
        
        Chi phí sản xuất
        
        Lợi nhuận độc quyền
      - Không thoát li và không phủ định cơ sở của nó là giá trị
      - Giá trị vẫn là cơ sở, là nội dung bên trong giá cả độc quyền
      - Chỉ lên xuống xoay quanh giá trị hàng hóa
    - - Tích cực
        
        Tạo ra khả năng to lớn trong việc nghiên cứu và triển khai các hoạt động KH-KT thúc đẩy sự tiến bộ kĩ thuật
        
        Làm tăng năng suất lao động , nâng cao năng lực cạnh tranh
        
        Tạo sức mạnh góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển theo hướng sx lớn hiện đại
      - Tiêu cực
        
        Làm cho cạnh tranh không hoàn hảo gây thiệt hại cho người tiêu dùng và xã hội
        
        Phần nào kìm hãm sự tiến bộ kĩ thuật, kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội
        
        Chi phối các quan hệ kinh tế xã hội, làm tăng sự phân hóa giàu nghèo
    - - Tập trung sản xuất vào các tổ chức độc quyền
        
        Ht số ít xí nghiệp lớn
        
        Cạnh tranh gay gắt
        
        Thỏa hiệp, thỏa thuận
        
        Tổ chức độc quyền
      - Các tổ chức độc quyền tiêu biểu
        
        Tổ chức độc quyền, là tổ chức liên minh giữa các nhà tư bản lớn để tập trung vào trong tay phần lớn việc sản xuất và tiêu thụ một số loại hàng hoá nào đó nhằm mục đích thu lợi nhuận độc quyền cao
        
        Khi mới bắt đầu quá trình độc quyền hóa
        
        Liên kết ngang
        
        LK những doanh nghiệp cùng 1 ngành
        
        Về sau theo mối liên hệ dây chuyền
        
        Liên kết dọc
        
        Mở ra nhiều ngành khác nhau
        
        Cácten là hình thức tổ chức độc quyền giữa các nhà tư bản kí hiệp nghị thoả thuận với nhau về giá cả, quy mô sản lượng hàng hóa, thị trường tiêu thụ, kz hạn thanh toán
        
        Xanhđica là hình thức tổ chức độc quyền cao hơn, ổn định hơn cácten. Các nhà tư bản tham gia xanhđica vẫn giữ độc lập về sản xuất, chỉ mất độc lập về lưu thông hàng hóa
        
        Tờrớt là hình thức độc quyền cao hơn cácten và xanhđica.Trong Tờrớt thì cả việc sản xuất, tiêu thụ, tài vụ đều do một ban quản trị chung thống nhất quản lí. Các nhà tư bản tham gia tờrớt trở thành những cổ đông để thu lợi nhuận theo số lượng cổ phần
        
        Côngxoócxiom là hình thức tổ chức độc quyền có trình độ và quy mô lớn hơn các hình thức bên trên
      - Tư bản tài chính và hệ thống tài phiệt chi phối
        
        Tư bản tài chính là kết quả của sự hợp nhất giữa TB ngân hàng của một số ít ngân hàng ĐQ lớn nhất với TB của liên minh độc quyền các nhà công nghiệp
        
        Trụ sở (FED)
        
        Trụ sở quỹ tiền tệ thế giới (IMF)
        
        Trụ sở ngân hàng thế giới (WB)
        
        Trụ sở ngân hàng phát triển Châu Á (ADB)
        
        XKHH mục đích thực hiện giá trị
        
        XKTB nhằm mục đích chiếm đoạt m và các nguồn lợi khác của nước NKTB
        
        Những biểu hiện mới của XKTB
        
        Đại bộ phận dòng đầu tư chảy qua lại giữa các nước tư bản phát triển với nhau
        
        Chủ thể xuất khẩu tư bản có sự thay đổi lớn
        
        Vai trò của các công ty xuyên quốc gia (TNCs) trong xktb ngày càng to lớn
        
        Đã xuất hiện nhiều chủ thể XKTB từ các nước đang phát triển
        
        Sự áp đặt mang tính chất thực dân trong XKTB đã được gỡ bỏ dần và nguyên tắc cùng có lợi được đề cao
      - Sự phân chia thế giới về KT giữa các tổ chức độc quyền
        
        Khối kinh tế châu âu (EU)
        
        Khối kinh tế dầu mỏ (OPEC)
      - Sự phân chia thế giới về lãnh thổ giữa các cường quốc
        
        Hình thành hệ thống thuộc địa và nửa thuộc địa
  - - - PCLĐXH phát triển đã xuất hiện 1 số ngành mà TBTN không muốn KD, đòi hỏi NN phải đứng ra đảm nhiệm
      - TT,TT tư bản càng cao, đẻ ra những cơ cấu KT lớn đòi hỏi sự điều tiết của NN
      - Sự thống trị của ĐQ làm sâu sắc thêm sự đối kháng giữa GCTS-GCVS, đòi hỏi NN phải có CS xoa dịu MT
      - Xu hướng QTH đời sống KT, sự bành trướng của các liên minh ĐQQT vấp phải hàng rào quốc gia, dân tộc, đòi hỏi NN phải đưng ra điều phối
    - - Là sự kết hợp sức mạnh giữa các tổ chức độc quyền tư nhân với sức mạnh của nhà nước tư sản trở thành 1 thiết chế và thể chế thống nhất nhằm phục vụ lợi ích của tổ chức độc quyền và cứu nguy cho CNTB
    - - Kết hợp về con người
        
        Thông qua các hội chủ XN, đại biểu các TCĐQ tham gia vào bộ máy NN, các quan chức NN cài đặt vào BQT các TCĐQ
      - HÌnh thành sở hữu NN
        
        SHNN được hình thành bao gồm cả các động sản, bất động sản, DNNN trong các ngành, kết cấu hạ tầng KT-XH
      - Sự điều tiết KT của nhà nước tư sản
        
        Hệ thống ĐTKT của NNTS là tổng thể những thiết chế và thể chế KT của NN.
    - - Vai trò tích cực
        
        Giải phóng loài người khỏi '' đêm trường trung cổ'' của xã hội phong kiến. Đoạn tuyệt với nền kt tự nhiên, tự cấp, tự túc chuyển sang phát triển kt hàng hóa kinh tế tư bản chủ nghĩa, chuyển sx nhỏ thành sx lớn hiện đại
        
        Phát triển lực lượng sản xuất
        
        Kỹ thuật thủ công
        
        Kỹ thuật cơ khí
        
        Cơ khí hóa
        
        Tự động hóa, tin học hóa và công nghệ hiện đại
        
        Sự phát triển của phân công lao động xã hội, sản xuất tập trung với quy mô hợp lý, chuyên môn hóa sản xuất và hợp tác lao động sâu sắc,... làm cho các quá trình sản xuất phân tán được lk với nhau và phụ thuộc lẫn nhau thành 1 hệ thống, thành 1 qt sx xã hội
        
        CNTB tổ chức lao động theo kiểu công xưởng do đó đã xây dựng được tác phong công nghiệp cho người lao động, làm thay đổi nề nếp thói quen của người lao động sx nhỏ trong xã hội phong kiến
        
        CNTB đã thiết lập nên nền dân chủ tư sản, xây dựng trên cơ sở thừa nhận quyền tư do thân thể của cá nhân
      - Tiêu cực
        
        CNTB ra đời gắn liền với quá trình tích lũy nguyên thủy, đó là quá trình tích lũy tiền tệ nhờ vào nh biện pháp ăn cướp, tước đoạt đối với những người sản xuất hàng hóa nhỏ và nông dân tự do. Nhờ vào trao đổi ko ngang giá thực hiện bóc lột, nô dịch đối với những nước lạc hậu
        
        Các cuộc chiến tranh thế giới với mục đích tranh giành thị trường, thuộc địa và khu vực ảnh hưởng
        
        Cntb đã tạo ra hố ngăn cách giữa các nước giàu và các nước nghèo