Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบต่อมไร้ท่อ (Introduction to Endocrinology) - Coggle Diagram
ระบบต่อมไร้ท่อ (Introduction to Endocrinology)
บทบาทหน้าท่ี
ควบคุมการเจริญเติบโต,เมทาบอลิซึม,และการพัฒนาของเซลล์
ควบคุมสมดุลของสารน้ำ,เกลือแร่,และอิเล็กทรอไลท์ต่างๆ
ควบคุมการทำงานของระบบต่างๆในร่างกาย
ระบบที่ควบคุมการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและควบคุม กระบวนการต่างๆที่สำคัญภายในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตซึ่งเป็นระบบที่ทำงานสอดประสานร่วมกับระบบประสาทโดยอาศัยการสื่อสารกันระหว่างเซลล์ (Cell to cell communication)
สารเคมีที่ร่างกายสร้างขึ้นมา เรียกว่า “ฮอร์โมน (Hormones)”
การสังเคราะห์ฮอร์โมน (Hormone synthesis)
ชนิดของฮอร์โมน (Hormone classes)
สเตียรอยด์ (Steroids (S))
เอมมีน (Amines(A))
โปรตีน (Peptides and Protein (P&P))
แคททีโคลามีน (Catecholamines(C))
ไทรอยด์ (Thyroid (Iodothyronines) (T))
เอมีนฮอร์โมน(AmineHormones)
•เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกรดอะมิโน (Modification of amino acids)
• องค์ประกอบหลักกรดอะมิโนTryptophanหรือTyrosine
เปปไทด์และโปรตีนฮอร์โมน (Peptides and Protein Hormones)
•เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกรดอะมิโนหลายตัวที่เชื่อมติดกัน ด้วยพันธะเคมี (Modification of multiple amino acids)
• กระบวนการสังเคราะห์เหมือนกันกับโปรตีนชนิดอื่นๆในร่างกาย
สเตียรอยด์ฮอร์โมน (Steroid Hormones)
•เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของไขมันชนิดคอเลสเตอรอล (Modification of lipid cholesterol)
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนต่อมใต้สมอง (Pituitary hormones and their control by Hypothalamus)
ฮอร์โมนต่อมใต้สมองจาก Pituitary Gland และ Hypothalamus
• มีลักษณะเป็นต่อมรูปไข่สีน้ำตาลแดง
• แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ด้านหน้าและด้านหลัง
• ต่อมใต้สมอง(PituitaryGland)หรือHypophysisจัดเป็นส่วนหนึ่งของDiencephalon
ฮอร์โมนต่อมใต้สมองจาก Pituitary Gland และ Hypothalamus
ต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Anterior pituitary)
Growth hormone (GH)
Prolactin (PRL)
Adenohypophysis
ต่อมใต้สมองส่วนหลัง (Posteriorpituitary)
Antidiuretic hormone (ADH)
Oxytocin
Neurohypophysis
ฮอร์โมนกระตุ้นนการเจริญเติบโต (Growth hormone, GH)
หน้าที่ : กระตุ้นกระบวนการต่างๆที่ส่งผลในการเพิ่มการเจริญเติบโตของเซลล์ร่างกาย
ชนิดของฮอร์โมน :
Protein hormone
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : เซลล์ไขมัน ,กระดูก,กล้ามเน้ือ, ประสาท,ภูมิคุ้มกันและตับ
ฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth hormone)
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth hormone and its disorders)
GH↑ → Acromegaly เกิดความผิดปกติของกระดูกตามบริเวณใบหน้า นิ้วมือ นิ้วเท้า มีขนาดใหญ่กว่าปกติ
GH↓ → Pituitary dwarfism พบในวัยเด็กเนื่องจากการขาด GH ทำให้ร่างกายเตี้ยแคระ
GH↑ → Gigantism พบในเด็กเล็กเนื่องจากการหลั่ง GH มากกว่าปกติ ทำให้มีรูปร่างสูงใหญ่กว่าปกติ
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์ (Thyroid-stimulating hormone, TSH/ Thyrotropin)
หน้าที่: กระตุ้นการเจริญเติบโตและควบคุม การทำงานของต่อมไทรอยด์
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย: ต่อมไทรอยด์
ชนิดของฮอร์โมน: Glycoprotein hormone
ฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin)
หน้าที่: มีผลโดยตรงที่กล้ามเน้ือเรียบของมดลูกและเต้านมโดยกระตุ้นการหลั่งน้ำนม,กระตุ้นการคลอด การกระตุ้นที่สำคัญ คือ การดูดนม (Sucking reflex) การแตะสัมผัส ด้านจิตใจ
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย: ท่อไตรวม (Collecting duct)
ชนิดของฮอร์โมน: Peptide hormone
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid hormones)
ต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland)
กลุ่มเซลล์ที่จัดตัวเป็นวงรูปผีเสื้อ (A butterfly-shaped organ)
Follicularcellบรรจุสารที่เรียกว่าColloidหลั่งฮอร์โมนThyroxine(T4)
และ Tri-iodothyronine (T3)
Parafollicular cell หรือ Clear cell (C-cell) หลั่งฮอร์โมน Calcitonin
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid hormone and its disorders)
T3 , T4 ↓ → Hypothyroidism ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานลดลง ทำให้การเผาผลาญของร่างกายน้อยลง
T3 , T4 ↑ → Hyperthyroidism ภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป ทำให้การเผาผลาญของร่างกายเพิ่มขึ้น
Iodine↓ → Iodine Deficiency โรคคอพอก (Goiter) เป็นภาวะท่ีมีการโต ขึ้นของต่อมไทรอยด์
แคลซิโทนิน (Calcitonin)
หน้าที่: ลดระดับแคลเซียมในเลือด
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย: Parathyroid glands, Kidneys, Bone, GI tract
ชนิดของฮอร์โมน : Peptide hormone
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนไทโมซิน (Thymosin hormones)
ต่อมไทมัส (Thymusgland)
ประกอบด้วย2lobesคือRightlobeและLeftlobe
หลั่งฮอร์โมน Thymosin ทำหน้าที่พัฒนา T-cells และควบคุม
การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนต่อมหมวกไต (Adrenocortical hormones)
ต่อมหมวกไต (Adrenal gland)
ต่อมหมวกไตประกอบด้วย2ส่วนคือ
ส่วน Adrenal cortex แบ่งได้ 3 ช้ัน
Zona glomerulosa → ฮอร์โมน Aldosterone → รักษาสมดุลน้ำและเกลือแร่ (Na+ retention at Collecting ducts)
2.Zonafasciculata→ฮอร์โมนCortisol→รักษาสมดุลในระบบเมตาบอลิซึมของนา้ตาล(Glucosemetabolism)
Zona reticularis → ฮอร์โมน Androgen → ควบคุมลักษณะทางเพศ (Masculinization)
ส่วน Adrenal medulla → Epinephrine & Norepinephrine → กระตุ้นการทางานของระบบ Sympathetic nervous system
ตั้งอยู่ที่ด้านบนของไตท้ังสองข้าง จึงเรียกว่า ต่อมหมวกไต (Suprarenal gland)
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนเมลาโทนิน (Melatonin hormone)
ต่อมไพเนียล อยู่เหนือสมองส่วนกลางและอยู่หลังต่อโพรง สมองที่ 3 (Third ventricle)
หลงั่ ฮอร์โมน Melatonin ทำหน้าที่ควบคุมวงจรการตื่นและการหลับของมนุษย์
เมลาโทนิน(Melatonin)มักจะหลั่งใน ช่วงเวลากลางคืนเนื่องจากไม่มีแสงสว่าง และหลั่งมากที่สุดในช่วงเวลา 22.00 – 02.00 น.
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนระบบสืบพันธ์ุ (Reproductive hormones)
เพศหญิง (Female)
Ovary → Follicle → Estrogen
ควบคุมและกระตุ้นการเจริญเติบโตของร่างกาย
กระตุ้นกระบวนการ Ovulation
Ovary → Corpus luteum → Progesterone
กระตุ้นการพัฒนาของเต้านมและมดลูกเพื่อรองรับการ
ตั้งครรภ์และมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของร่างกาย
เพศชาย (Male)
Testes → Leydig cells → Testosterone
กระตุ้น Secondary sex characteristics
ควบคุมและกระตุ้นการเจริญเติบโตของร่างกาย
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนตับอ่อน (Pancreatic hormones)
ตับอ่อน (Pancreas)
Insulin → Bloodglucose↓
Glucagon → Bloodglucose↑
โรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus, DM)
Type II Diabetes Mellitus
พบในทุกวับและมักมีภาวะอ้วนร่วม (เกิดจากพฤติกรรม)
Gestational and other DM
มีภาวะขาดหรือดื้อต่ออินซูลิน
เกิดภาวะHyperglycemiaในหญิง
ตั้งครรภ์และผู้ที่มีอาการป่วยท่ีส่งผลกระทบต่อตับอ่อน
Type I Diabetes Mellitus
ต้องรักษาด้วยการฉีดอินซูลิน
ตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินซูลินได้