Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบขับถ่ายปัสสาวะ (Urinary System) - Coggle Diagram

- - - - โครงสร้างของหน่วยไต แบ่งออกเป็น 2 ส่วน
        
        Renal corpuscle (ส่วนต้นของหน่วยไต) ประกอบด้วย
        
        Bowman's capsule ป็นถุงหุ้มกลุ่มหลอดเลือดฝอย
        
        ผิวนอกเป็นเนื้อเยื่อเส้นใยเหนียว (Fibrous tissue) ภายในบุด้วย Squamous
        
        Glomerulus
        
        เป็นกลุ่มของหลอดเลือดฝอย ที่แยกออกมาจากหลอดเลือดเล็กขาเข้า (Afferent arteriole) และอีกด้านหนึ่งเป็นทางออกของหลอดเลือดเล็กขาออก (Efferent arteriole)
    - - หลอดไตส่วนต้น (Proximal tubule)
        
        เป็นส่วนที่ต่อจาก Bowman's capsule
        
        มี microvilli ช่วยเพิ่มพื้นที่ผิว
        
        ผนังบุด้วย Epithelium tissue ชนิด Squamous
      - หลอดไตรูปตัวยู (Henle's loop)
        
        ส่วนต้นท่อตัวยูขาลง เรียก Descending limb ขาขึ้น เรียก Ascending limb
        
        ส่วน Descending limb เป็นการขนส่งสารแบบไม่ใช้พลังงาน เพราะไม่มี mitochondria
        
        ส่วน Ascending limb เป็นการส่งสารแบบใช้พลังงาน เพราะมี mitochondria
      - หลอดไตส่วนปลาย (Distal tubule)
        
        เซลล์บุผิวมีลักษณะเป็น Squamous หรือ Columnar
        
        กับหลอดไตตัวยูขาขึ้น (Ascending limb)
      - หลอดไตรวม (Collecting duct)
        
        เป็นส่วนสุดท้ายของ หน่วยไต (Nephron)
        
        สามารถดูดซึมกลับสารต่างๆและคัดหลั่งน้ำปัสสาวะ
        
        ช่วยรักษาสมดุลของน้ํา สมดุล Electrolyte และสมดุลกรดด่างของร่างกาย
    - - ควบคุมความดันออสโมติค (Osmotic pressure) ของน้ำในร่างกาย
      - ช่วยขับถ่ายและรักษาดุล กรด - ด่าง
      - ควบคุมปริมาณของเหลวนอกเซลล์โดยการขับทิ้งน้ำและโซเดียมไอออน
      - สร้างสารจำเพาะ
    - - Renal fascia (ชั้นนอกสุด) ทำหน้าที่ยึดไตให้ติดกับผนังท้องด้านหลัง
      - Adipose capsule (ชั้นไขมัน) ทำหน้าที่่ดูดซับแรงกระเทือนต่อไต
      - Renal capsule (ชั้นในสุด) เป็นชั้นที่อยู่ชิดกับผิวไตที่บาง และเหนียว
- - - - Adventitia ชั้นนอกสุด เป็นส่วนของชั้นเนื้อเยื่อเส้นใย fibrous connective tissue (เหนียว,แข็งแรง)
      - Muscular ชั้นกลางเป็นกล้ามเนื้อเรียบ Detrusor muscle
      - Mucosa ชั้นในสุด มีเนื้อเยื่อบุผิวชนิด Transitional epithelium (เปลี่ยนแปลงรูปร่งหน้าตาได้)
- - - - เลือดแดงที่ผ่านจากหลอดเลือดแดงเล็กขาเข้าจะเข้าสู่หลอดเลือดฝอยโกลเมอรูลัสและถูกกรองผ่านเยื่อโกลเมอรูลัส(Glomerulus membrane)
      - แยกสัดส่วนของพลาสมาจากเม็ดเลือดและสารโมเลกุลใหญ่ ปกติสารที่มีโมเลกุลใหญ่จะไม่ถูกกรอง
      - ลักษณะโครงสร้างของผนังโกลเมอรูลัส
        
        Endothelial cell
        
        เซลล์แบนชั้นเดียว (squamous) บุอยู่ชั้นในสุดของผนังหลอดเลือดฝอยโกลเมอรูลัส
        
        มีรูพรุนในไซโตพลาสซึม เรียกว่า pore
        
        Basement membrane (Basal lamina)
        
        เป็นเซลล์เยื่อฐานอยู่ชั้นกลาง
        
        เป็นเนื้อเยื่อที่อยู่ใต้ชั้นไซโตพลาสซึมของเอนโดธีเลียม
        
        มีลักษณะคล้ายวุ้น
        
        ประกอบด้วยกลัยโคโปรตีน มีสารจำพวก Glycoaminoglycan
        
        Visceral epithelial cell
        
        ประกอบขึ้นเป็นเซลล์เยื่อบุผิวผนังด้านในของ Bowman's capsule (Bowman's capsule epithelium)
        
        และปกคลุมด้านนอกของเยื่อฐานอีกชั้นหนึ่งเรียกว่า Pedicel หรือ Foot process
        
        อยู่ชั้นนอกสุด เป็นเซลล์ชั้นเดียว
    - - มี 2 ทาง
        
        การดูดซึมกลับ (Resorbtion)
        
        การดูดซึมกลับโดยใช้พลังงานที่มีความสามารถขนส่งจำกัด (Transport maximum , Tm)
        
        การขนส่งสารโดยสารโดยมีวิธีนี้มีขีดจำกัด
        
        เป็นการดูดซึมกลับสารของจากหลอดไตผ่านช่องว่างระหว่างเซลล์ของเนื้อไต(Interstitium) เข้าสู่เลือดต้านกับศักย์ไฟฟ้าและเคมีอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างก็ได้
        
        การทำงานต้องอาศัยพลังงานและอาศัยตัวพาวิ่งอยู่ที่ผนัลของหลอดไต
        
        การดูดซึมกลับของสารโดยวิธีนี้ได้แก่ กลูโคส ฟอสเฟต ซัลเฟต มาเลต แลคแตต ไฮดรอกซีบิวทีเรต อาซิโตอาซิเตต วิตามินซี และกรดอะมิโน ซึ่งสารแต่ละตัวจะมีTm แตกต่างกัน
        
        การดูดซึมกลับโดยใช้พลังงานที่มีขีดความสามารถจำกัดโดยความเข้มข้นและเวลา (Gradient time limitation)
        
        ขึ้นอยู่กับควีาแตกต่างของความเข้มข้นที่เกิดขึ้นระหว่างของเหลวในท่อไตกับในเซลล์ว่ามากน้อยแค่ไหน
        
        ขึ้นอยู่กับเวลาที่ของเหลวสัมผัสกับหลอดไต
        
        การดูดซึมกลับวิธีการนี้ไม่มีจุดอิ่มตัวในการขนส่ง ถ้ากรองออกมามากก็จะถูกดูดซึมกลับมาก เช่น โซเดียม โพแทสเซียม คลอไรด์ และไบคาร์บอเนต
        
        ส่วนมากเกิดขึ้นที่หลอดไตส่วนต้น (Proximal tubule)
        
        การดูดกลับแบบไม่ใช้พลังงาน
        
        เป็นการดูดซึมกลับที่เกิดขึ้นตามความเข้มข้นของไฟฟ้าและเคมี
        
        เกิดขึ้นมากสุดในตอนต้นๆ ของหลอดไตส่วนต้น (Proximal tubule) ที่ประมาณ 1/4 แรกของหลอดไต
        
        การคัดหลั่งสารของหลอดไต (Renal tubular secretion)
        
        การคัดหลั่งของสารแบบใช้พลังงานและมีความสามารถของการขนส่งจำกัด (Transport Maximum, Tm)
        
        การคัดหลั่งสารอินทรีย์ที่มีฤทธิ์เป็นกรด (Organic acids)
        
        สารพวก Phenol red , Diodrast , PAH และอื่นๆ
        
        สามารถบอกถึงหน้าที่ของหลอดไตในการคัดหลั่งได้มากน้อยโดยดูจากค่า Tm ของสารเหล่านี้
        
        การคัดหลั่งของสารแบบใช้พลังงานที่ถูกจำกัดโดยความเข้มและเวลา (Gradient - Time Lemitation)
        
        การคัดหลั่งของสารแบบนี้ขึ้นอยู่กับความแตกต่างของความเข้มข้นระหว่างในเซลล์กับของเหลวในท่อไต
        
        หลอดไตส่วนต้นคัดหลั่งไฮโดรเจนได้มาก
        
        หลอดไตรวมคัดหลั่งได้น้อยเพราะต้านต่อภาวะความแตกต่างที่สูง
        
        พบว่าร่างกายเป็นกรดอย่างมาก ไตสามารถขับปัสสาวะที่มี PH ต่ำสุดเพียง 4.5 หน่วย
        
        การคัดหลั่งสารแบบไม่ใช้พลังงาน
        
        พบได้ในการหลั่งกรดอ่อน ด่างอ่อน สารที่ละลายไขมันและโพแทสเซียม
        
        การคัดหลั่งสารพวก ควินิน , โปรเคน , คลอโรควิน , และแอมโมเนีย จัดเป็นด่างอ่อนจะถูกคัดหลั่งได้มากขึ้นขณะของเหลวในหลอดไตเป็นกรด