Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Organeller - Coggle Diagram
Organeller
Endoplazmmik Retiklum
- Hücre zarından başlayıp çekirdek zarına kadar uzanan hücre içi kanallar sistemidir.
- Çekirdek zarı endoplazmik retikulum zarlarının devamıdır.
-
- granüllü endoplazmik retikulum, bulundurmayanlara granülsüz (düz) endoplazmik retikulum denir.
- hücre içi madde iletimini sağlar
-
- Hücre çekirdeğin belirli bir yerde sabit kalmasını sağlar
- Asidik-bazik tepkimelerin birbirinden ayrılmasını sağlar
- Ca++(kalsiyum), protein gibi maddeleri depolamaktır.
Mitokondiri
- Oksijenli solunum ile ATP sentezler
- Prokaryot hücre yapısına sahip bakteri ve arkelerde, memelilerin olgun alyuvar hücrelerinde bulunmaz.
- Mitokondri, çift katlı zardan oluşur.
- Dış zar düz ve esnek, iç zar ise krista denilen kıvrımlardan oluşur.(iç zarın girintili çıkıntılı olmasının sebebi alınacak oksijenin yüzey alanını arttırmaktır)
- Kristaların yüzeyinde elektronların hareketini sağlayan ve ATP sentezleyen enzimler bulunur.
- Mitokondrinin içini dolduran sıvıya matriks denir.
- Matriks içinde kendine özgü halka şeklinde DNA molekülleri, tüm RNA çeşitleri, ribozomlar, ATP, solunum enzimleri, solunum reaksiyonları sırasında açığa çıkan ara ürünler, su ve mineraller bulunur.
- Mitokondri, tüm insanlarda anasal olup yumurta ile yavruya aktarılır. Döllenme sırasında spermle getirilen mitokondriler yumurtaya alınmaz, kamçı ile birlikte atılır.
Kloroplast
-
- Kendine ait DNA’sı, RNA’sı ve ribozomları bulunur.
- Kloroplastların iç kısmında tilâkoit adı verilen, klorofil taşıyan, yassılaşmış kese şeklinde başka bir zar sistemi vardır.
- Tilâkoit zarların üst üste dizilerek granum olurlar, granumlar birleşerek grana adını alırlar
- Kloroplastın içini dolduran sıvıya storma denir
- Stroma içerisinde mitokondrilerde olduğu gibi halka şeklinde DNA
molekülü, tüm RNA çeşitleri, ribozomlar ile enzimler bulunur.
- ATP üretir ve tüketir, üretilen ATP sadece fotosentez için kullanılır
Ribozom
-
-
-
- Büyük ve küçük olmak üzere iki alt birimden meydana gelir.
- Protein sentezinin yoğun olduğu durumlarda birçok ribozom bir araya
-
- Sitoplazmada serbest olarak bulunabildiği gibi endoplazmik retikulumda, mitokondri, kloroplast ve çekirdek zarının dış yüzeyinde de bulunabilir.
Lizozom
- Yapımında ribozomun, granüllü endoplazmik retikulumun ve Golgi cisimciğinin görev aldığı lizozom, içi hidroliz enzimiyle dolu kesedir.
- Gelişmiş bitki ve mantar hücrelerinde lizozom yoktur.
- Lizozomlar, fagositozla yutulan bakteri ve virüslerle yabancı maddeleri etkisiz hâle getirir.
- Lizozomlar, spermin yumurtaya girmesinde de etkilidir.
- Bozulmuş ve yaşlanmış organeller, lizozomlar tarafından yok edilir.
- Herhangi bir etki sonucu lizozom zarı parçalanırsa enzimler sitoplazmaya dağılır ve hücre kendini sindirir. Bu olaya otoliz denir.
Koful
- Kofullar; hücre, çekirdek endoplazmik retikulum zarları Golgi aygıtını oluşturan yassı keseciklerden meydana gelebilen, tek katlı zarla çevrili hücre organelidir.
- Genç hücrelerde kofullar daha küçüktür. Hücre yaşlandıkça koful büyür.
- Besin Kofulu: Besinlerin endositoz yoluyla hücreye alınması sonucunda oluşan keseciklere besin kofulu denir.
- Salgı kofulu: Golgi aygıtında üretilen salgıların ve metabolizma sonucu meydana gelen atık maddelerin hücre dışına verilmesini sağlayan keseciklere salgı kofulu denir.
- Kontraktil (Kasılgan) Koful: Tatlı sularda yaşayan amip, paramesyum, öglena gibi ökaryotik tek hücreli canlılarda hücre içine giren suyun fazlası, kontraktil kofullar yardımıyla hücre dışına atılır. Bu olay sırasında ATP harcanır.
- Depo Kofulu: Özellikle bitki hücrelerinde görülen bir koful çeşidi olup hayvan hücrelerinde küçüktür. Bazı bitkilerdeki kofulların içinde su, yağ molekülleri ve hava depolanır. Bazı bitkilerin hücre kofullarında ise asit ve bazlarla renk değiştirebilen boya maddeleri bulunur.
Golgi Aygıtı
- Golgi cisimciği, üst üste dizilmiş, uçları şişkin ve yassı keselerden oluşmuştur
- Memelilerin olgun alyuvarları ve sperm hücreleri hariç ökaryot yapılı hücrelerde bulunur.
- Salgı maddeleri üretir ve paketler.
- Salgı yapan hücrelerde bol miktarda bulunur.
- Hücre zarının yapısına katılan glikoproteinler, glikolipit ve lipoproteinler golgi tarafından sentezlenir.
-
Sentrozom
- Sentrozom, hayvan hücrelerinde ve ilkel yapılı bitki hücrelerinde çekirdeğe yakın bir yerde bulunan zarsız organeldir.
- Yumurta hücresi ve gelişmiş bitki hücresinde, prokaryotlarda, alyuvarlarda ve sinir hücrelerinde bulunmaz.
- Bir sentrozom, birbirine dik olarak yerleşmiş iki adet sentriyolden oluşur.
- Her bir sentriyol, dokuz adet üçerli mikrotübülden meydana gelir.
Plastitler
- Bitki, algler ve öglenada bulunur
- Yapı ve görevlerine göre kloroplast, kromoplast ve lökoplast olmak üzere üç çeşittir.
- Belirli şartlarda birbirlerine dönüşebilirler
Lökoplsat
-
- Nişasta, protein ve yağ depolar
- Bitkilerin kökünde, tohumunda ve patates gibi bitki gövdelerinde bulunur.