Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CON ĐƯỜNG XÂY DỰNG TỪNG LOẠI KIẾN THỨC VẬT LÝ - Coggle Diagram

- - - - Đặc điểm định tính là biểu thị một tính chất nào đó của sự vật, hiện tượng (VD: vận tốc biểu thị tính chất nhanh hay chậm của chuyển động)
      - Đặc điểm định lượng cho ta biết cách đo lường độ lớn hay nhỏ, mạnh hay yếu của tính chất đó (VD: vận tốc được đo bằng thương số s/t)
  - - - Giáo viên cần tạo điều kiện để học sinh ý thức được mâu thuẫn, phát hiện được những mặt mới của sự vật mà nếu dùng những khái niệm đã biết thì không thể hiểu được
    - - Cách 1: Nếu đã bết trước đặc điểm định tính của khái niệm, ta có thể xuất phát từ đặc điểm định tính đó, dựa trên sự phân tích mối quan hệ giữa khái niệm mới với khái niệm cũ, tìm một biểu thức định lượng giữa các giá trị cũ
      - Cách 2: Nếu chưa biết trước đặc điểm định tính của khái niệm thì ta không thể dựa vào đặc điểm định tính để tìm đặc điểm định lượng mà ta phải làm một cách độc lập
      - Cách 3: Đặc điểm định lượng của khái niệm về đại lượng vật lí biểu thị một mối quan hệ khách quan giữa khái niệm mới với các khái niệm cũ => nhiều khi nó xuất hiện đồng thời với định luật vật lí biểu thị mối quan hệ đó
    - - Phân biệt sự vật cần định nghĩa với tất cả những sự vật khác tiếp cận với nó
      - Vạch ra những dấu hiệu bản chất của sự vật cần định nghĩa (nội hàm của khái niệm)
    - - So sánh hai đại lượng cùng loại bằng nhau
      - Xác định được một đại lượng cùng loại có đại lượng gấp đôi vật mẫu
- - - - Cơ sở thực nghiệm, cơ sở kinh nghiệm
      - Các khái niệm, định luật thực nghiệm
      - Các mô hình lí tưởng như mô hình cấu trúc, mô hình chức năng
    - - Giải thích trọn vẹn những hiện tượng mới nằm trong cơ sở của thuyết
      - Những tư tưởng cơ bản của thuyết là những phán đoán tổng quát nhất về bản chất bên trong cua các hiện tượng
      - Các định luật cơ bản: Biểu thị mối liên hệ giữa các hiện tượng mới chủ yếu nằm trong cơ sở của thuyết
      - Phương trình, hằng số cơ bản của thuyết: Thể hiện việc vận dụng tư tưởng co bản của nó vào thực tế
    - - Trong khoa học
        
        Thực tiễn-> Vấn đề-> Giả thuyết-> Định luật-> Thuyết-> Hệ quả-> Thực tiễn
      - Trong dạy học
        
        Tìm hiểu những cơ sở của thuyết
        
        Xây dụng hạt nhân của thuyết
        
        Vận dụng hạt nhân của thuyết
- - - - Giai đoạn 1:Quan sát thiết bị gốc, cho vận hành để xác định được chính xác tác động và kết quả*
      - Giai đoạn 2: Quan sát thiết bị gốc để xác định cấu tạo bên trong của nó, làm rõ những bộ phận có liên quan tói nhau trong khi thiết bị vận hành
      - Giai đoạn 3: Giải thuyết nguyên tắc hoạt động của thiết bị máy móc
    - - Giai đoạn 1: Xác định rõ những định luật, qui tắc vật lý sẽ phải sử dụng để chế tạo thiết bị kĩ thuật mới
      - Giai đoạn 2: Đưa ra nhiệm vụ thiết kế một thiết bị có một chức năng xác định nhằm sử dụng được hiện tượng vật lý vào sản xuất hay đời sống
      - Giai đoạn 3: Đưa ra một phương án thiết kế thiết bị
      - Giai đoạn 4: Dựa trên phương án thiết kế, đưa ra một mô hình vật chất - chức năng và cho mô hình vận hành để sơ bộ kiểm tra tính hợp lý của thiết kế
      - Giai đoạn 5: Lắp ráp một thiết bị thật, kiểm tra tính đúng đắn của thiết bị khả thi
      - Giai đoạn 6: Hoàn thành thiết kế, bổ sung điều chỉnh để tăng tính hiệu quả
- - - - Vật lí học ở trường phổ thông hiện nay chủ yếu là vật lí thực nghiệm. Phương pháp thực nghiệm không phải là làm thí nghiệm đơn thuần, không phải là sự qui nạp giản đơn mà là sự phân tích sâu sắc các sự kiện thực nghiệm, tổng quát hóa nâng lên mức lí thuyết và phát hiện ra bản chất của sự vật, bao gòm cả quá trình tìm tòi ý tưởng ban đầu đến kết luận cuối cùng.
    - - Giai đoạn 1: Giáo viên mô tả một hoàn cảnh thực tiễn, hay biểu diễn một vài thí nghiệm và yêu cầu các em dự đoán diễn biến của hiện tượng, tìm nguyên nhân hoặc xác lập một mối quan hệ nào đó; tóm lại là nêu lên một câu hỏi mà học sinh chưa biết câu trả lời, cần phải suy nghĩ tìm tòi mới trả lời được
      - Giai đoạn 2: Giáo viên hướng dẫn, gợi ý cho học sinh xây dựng một câu dự đoán ban đầu, dựa vào sự quan sát tỉ mỉ, kĩ lưỡng, vào kinh nghiệm bản thân, vào những kiến thức sẵn có...
      - Giai đoạn 3: Từ giả thuyết, dùng suy luận logic hay suy luận toán học, suy ra một hệ quả: dự đoán một hiện tượng trong thực tiễn, một mối quan hệ giữa các đại lượng vật lí
      - Giai đoạn 4: Xây dựng và thực hiện một phương án thí nghiệm để kiểm tra hệ quả dự đoán trên có phù hợp với kết quả thực nghiệm hay không
      - Giai đoạn 5: Ứng dụng kiến thức. Học sinh vận dụng kiến thức để giải thích hay dự đoán một số hiện tượng đơn giản trong thực tiễn dưới hình thức bài tập
    - - Những bài học có thể tham gia đầy đủ vào 5 giai đoạn trên không nhiều. Trong nhiều trường hợp, học sinh gặp khó khăn thì có thể sử dụng phương pháp thực nghiệm ở các mức độ khác nhau
  - - - Trong Vật lí, "Mô hình là một hệ thống được hình dung trong óc hay được thực hiện một cách vật chất, hệ thống đó phản ánh những thuộc tính bản chất của đối tượng nghiên cứu hoặc tái tạo nó, bởi vậy việc nghiên cứu mô hình sẽ cung cấp cho ta những thông tin mới về đối tượng"
      - Chức năng
        
        Mô tả sự vật, hiện tượng
        
        Giải thích các tính chất và hiện tượng có liên quan tới đối tượng
        
        Tiên đoán các tính chất và hiện tượng mới
    - - Mô hình vật chất
      - Mô hình lí tưởng (hay mô hình lí thuyết)
        
        Mô hình kí hiệu
        
        Mô hình đồ thị
        
        Mô hình công thức toán
        
        Mô hình logic - toán
        
        Mô hình biểu tượng
    - - Cơ sở lí thuyết của phương pháp mô hình
        
        Cơ sở lí thuyết của phương pháp mô hình là lí thuyết tương tự. Theo đó, dựa vào sự giống nhau một phần về các tính chất hay về các mối quan hệ, ta có thể chuyển những thông tin thu thập được từ một đối tượng này sang một đối tượng khác
      - Các giai đoạn của phương pháp mô hình
        
        Giai đoạn 2: Xây dựng mô hình
        
        Giai đoạn 3: Thao tác trên mô hình, suy ra hệ quả lí thuyết
        
        Giai đoạn 1: Thu thập các thông tin về đối tượng gốc
        
        Giai đoạn 4: Thực nghiệm kiểm tra