Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคทางจิตเวชที่พบบ่อยในวัยเด็กและวัยรุ่น :check:, ANUWAT K. - Coggle…

- - - - -ปัจจัยทางชีวภาพ 50 %
        
        1.ปัจจัยทางพันธุกรรม (Genetic factor)
        
        2.ปัจจัยของมารดาขณะตั้งครรภ์ คลอดหรือหลังคลอด
        
        3.ปัจจัยโครงสร้างทางสมอง
        
        3.1 Limbic system
        
        3.2 Hippocompus
        
        3.2.1 ทำหน้าที่ควบคุม ความจำ อารมณ์ การเรียนรู้ และแรงจูงใจ (cell เล็กและเบียดแน่น)
        
        3.3 Cerebellum
        
        3.3.1.ควบคุมการเคลื่อนไหวจำนวน cell ลดลงช่องว่างระหว่าง cell มาก
        
        4.ปัจจัยทางสื่อประสาท (Neurotransmitter factor) สูง
        
        4.1 Serotonin : ควบคุมอารมณ์พฤติกรรมทางสังคม
        
        4.2 Endorphin : ยับยั้งการเติบโตของระบบประสาททำให้อยู่ไม่นิ่งกระทำซ้ำๆ ขาดความสนใจ ก้าวร้าว
        
        4.3 Homovanillic acid (HVA) ในน้้ำไขสันหลังเพิ่มขึ้น มีระดับทำให้เกิดภาวะทำร้ายร่างกายตนเองซ้ำๆ
        
        ปัจจัยทางภูมิคุ้มกัน (Immunology factor) ต่ำ
        
        -ไม่ทราบสาเหตุ 30 %
        
        -ปัจจัยทางสังคม 20 %
        
        -การเลี้ยงดู ความผิดปกติทางจิตของผู้เลี้ยงดู
        
        -ครอบครัวยากจน แตกแยก ถูกทอดทิ้ง
    - - ไม่สามารถสร้างความสัมพันธ์กับเพื่อนอย่างเหมาะสม
      - ไม่อยากเข้าร่วมกลุ่มกับผู้อื่น หรือสิ่งที่หน้าสนใจ
      - ไม่มีอารมณ์หรือสัมพันธภาพกับสังคม
      - การเข้าสังคมผิดปกติ
      - การสื่อสารผิดปกติ
        
        พูดช้า ไม่พูด
        
        พูดไม่เป็นภาษา สื่อสารไม่ได้
        
        พูดซ้ำ จำภาษาได้น้อย
        
        ไม่มีการเล่นสมมติ เล่นตามจินตนาการไม่ได้
      - พฤติกรรม่การกระทำ สนใจสิ่งเดิมซ้ำๆ
        
        หมกมุ่นกับพฤติกรรมซ้ำๆ (Stereotyped)
        
        ปฏิบัติกิจวัตร ความท้าทายบางอย่างไม่ได้ ไม่สามารถยืดหยุ่น
        
        ทำท่าทางเดิมๆ เช่น สะบัดมือ หมุนตัว โยกตัว
        
        มองวัตุเพียงบางส่วนที่หมุน เช่นใบพัดที่หมุน
      - ไม่สบตา ไม่แสดงสีหน้า ไม่แสดงกิริยา ท่าทางเข้าสังคม
    - - A. บกพร่องอย่างชัดเจนในการสื่อสารทางสังคม และการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ในหลากหลายบริบท โดยแสดงออกดังนี้ (ภาวะปัจจุบันหรือจากประวัติก็ได้)
      - 1) บกพร่องในการตอบสนองทางอารมณ์และสังคม (social-emotional reciprocity)
      - 2) บกพร่องในการใช้ภาษาท่าทาง เพื่อการสื่อสารทางสังคม
      - 3) บกพร่องในการพัฒนา คงไว้ และเข้าใจในสัมพันธภาพ
      - B. มีแบบแผนพฤติกรรม ความสนใจ หรือกิจกรรมที่จากัด ซ้าๆ โดยแสดงออกอย่างน้อย 2 ข้อ ดังนี้
      - 1) โยกไปโยกมา (stereotyped) หรือมีการเคลื่อนไหว พูดจา หรือใช้วัตถุสิ่งของซ้าๆ
      - 2) แบบแผนคาพูดหรือพฤติกรรม ไม่ยอมเปลี่ยนแปลงไปจากกิจวัตรที่เคยทา ไม่ยืดหยุ่น
      - 3) ความสนใจในสิ่งต่างๆ มีจากัด และยึดติดอย่างมาก ซึ่งเป็นภาวะที่ผิดปกติทั้งในแง่ของความรุนแรงหรือสิ่งที่สนใจ
      - 4) ระบบรับสัมผัสไวเกินหรือเฉื่อยเกิน หรือสนใจตัวกระตุ้นระบบรับสัมผัสอย่างไม่เหมาะสม
      - C. อาการแสดงออกในช่วงแรกของวัยแห่งการพัฒนา (early developmental period)
      - (แสดงออกชัดเจนเมื่อความคาดหวังทางสังคมเกินกว่าความสามารถที่มีอย่างจากัด)
      - D. อาการส่งผลต่อความบกพร่องในด้านสังคม อาชีพ หรือหน้าที่การทางานอื่นที่สาคัญ
      - E. ไม่สามารถอธิบายจากความบกพร่องทางสติปัญญา (intellectual disability) หรือความล่าช้าทางพัฒนาการทุกด้าน (global developmental delay)
    - - การฝึกแต่ละครั้งประมาณ 6-8 ชั่วโมง 5-7 วันต่อสัปดาห์หรือฝึก 15 ชั่วโมงใน 1 สัปดาหและฝึกอย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 2 ปี ไม่สามารถรักษาให้หายได้ ช่วยกระตุ้นให้ใกล้เคียงเด็กปกติ ใช้ชีวิตได้จริง
      - ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        1.เสี่ยงต่อการทำร้ายตนเองเนื่องจากมีความผิดปกติของสมอง
        
        2.ปฏิสัมพันธ์ทางสังคมบกพร่องเนื่องจากมีความผิดปกติของสมอง/ไม่มีความไว้วางใจ/ขาดการดูแล
        
        3.มีความบกพร่องของการสื่อภาษาเนื่องจากการแยกตัว/ไม่ได้รับการกระตุ้น/มีความผิดปกติของสมอง
        
        4.ไม่รู้จักตนเองเนื่องจากขาดการดูแล/ได้รับการกระตุ้น
        
        5.การรับรู้ไม่เพียงพอ/มีพัฒนาการล่าช้า
        
        6.เสี่ยงต่ออันตราย บาดเจ็บเนื่องจากพฤติกรรมอยู่ไม่นิ่ง
    - - 1.ประเมินภาวะสุขภาพ
      - 2.ดูแลความปลอดภัย
      - 3.กระตุ้นพัฒนาการ
      - 4.การเล่นเพื่อการบำบัด
      - 5.พฤติกรรมบำบัด
      - 6.ครอบครัวบำบัด
      - 7.จัดสิ่งแวดล้อมเพื่อบำบัด
      - 8.โภชนาการบำบัด
      - 9.การสอนทางสุขภาพ
      - หรือ
      - ส่งเสริมพลังครอบครัว
      - ส่งเสริมความสามารถเด็ก
      - ส่งเสริมพัฒนาการ
      - ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
      - กิจกรรมบาบัด
      - แก้ไขการพูด
      - ฝึกทักษะสังคม
      - ฟื้นฟูสมรรถภาพทางการศึกษา
      - ฟื้นฟูสมรรถภาพทางอาชีพ
      - รักษาด้วยยา
  - - - • วิเคราะห์สาเหตุ
      - ปัจจัยทางพันธุกรรม
      - ปัจจัยทางจิตสังคม เช่น ขาดการยอมรับจากสังคมหรือถูกเพื่อนต่อต้านท่าให้แสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
      - ขาดความรักความอบอุ่น ขาดการยอมรับทางสังคมและครอบครัวมีความขัดแย้งในครอบครัว
      - การอบรมเลี้ยงดูในครอบครัว มีการลงโทษที่รุนแรง เจ้าระเบียบ บิดามารดาติดสุราเรื้อรังแนวทางการช่วยเหลือ
    - - • อาการและอาการแสดง
      - • หลีกเลี่ยงการอ่านการเขียน
      - • ไม่มีสมาธิในการเรียน ทำงานช้า ทำงานไม่เสร็จทำงานสะเพร่า
      - • ความจำไม่ดี เรียนได้หน้าลืมหลัง
      - • รู้สึกเบื่อหน่าย ท้อแท้
      - • ไม่มั่นใจในตนเอง มักตอบว่า “ทำไม่ได้” “ไม่รู้”
      - • อารมณ์ ขึ้นๆลงๆ หงุดหงิดง่าย ไม่อดทน
      - • ก้าวร้าวกับเพื่อน พี่น้อง ครู หรือพ่อแม่
      - • ขาดความภาคภูมิใจในตนเอง
    - - การวินิจฉัยตาม DSM-5 ของความบกพร่องในการเรียนรู้
      - เด็กต้องมีความยากลำบากในการเรียนรู้อย่างน้อย 1 ข้อตามเกณฑ์ต่อไปนี้ โดยอาการดังกล่าวต้องปรากฏอยู่นานอย่างน้อย 6 เดือนขณะได้รับการบำบัดรักษาที่จำเพาะแล้ว:
      - 1.1 อ่านไม่ถูกต้อง อ่านช้า และยากลำบากในการอ่าน
      - 1.2 ยากลำบากในการทำความเข้าใจเรื่องที่อ่าน
      - 1.3 ยากลำบากในการสะกดคำ
      - 1.4 ยากลำบากในการเขียน
      - 1.5 ยากลำบากในการใช้จำนวน หลักทางคณิตศาสตร์ หรือการคำนวณ
      - 1.6 ยากลำบากในการแก้โจทย์ปัญหาทางคณิตศาสตร์
      - มีผลกระทบต่อทำให้มีทักษะการเรียนต่ำกว่าวัย และรบกวน การเรียน การทำงานกิจกรรมและชีวิตประจำวัน ยืนยันโดยผลการวัดความสัมฤทธิ์ทางการเรียนมาตรฐาน และการประเมินทางคลินิกอย่างละเอียด สำหรับเด็กอายุมากกว่า 17 ปี สามารถใช้ประวัติผลการเรียนในอดีตแทนผลการวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนมาตรฐานได้
      - ความยากลำบากนี้เกิดขึ้นช่วงวัยเรียนแต่อาจไม่แสดงอาการเต็มที่จนกว่าจะมีความต้องการที่จะใช้ทักษะที่เด็กมีความยากลำบากนั้น
      - ความยากลำบากในการเรียนนี้ต้องไม่สามารถอธิบายได้จาก สติปัญญาบกพร่อง การรับรู้ที่ผิดปกติที่ยังไม่ได้แก้ไข ความผิดปกติทางจิตใจและระบบประสาท ปัญหาทางจิตสังคม บกพร่องในภาษาตามหลักสูตรหรือ การเรียนการสอนที่ไม่เพียงพอ
    - - อธิบายเด็กและผู้ปกครองในเข้าใจถึงความผิดปกติที่ส่งผลต่อการเรียนของเด็ก แพทย์ควรเขียน จดหมายถึงครูเพื่ออธิบายถึงข้อบกพร่องและจุดแข็งของเด็กที่ได้จากการประเมินเพื่อการดูแล รักษาร่วมกัน
      - แนะนำถึงสิทธิที่เด็กจะได้รับตามพระราชบัญญัติการจัดการศึกษาเพื่อคนพิการ พ.ศ. 2551 ซึ่ง ให้สิทธิทางการศึกษาที่สำคัญ ได้แก่การได้รับสื่อและเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ หรือการจัดทำแผนการศึกษาเฉพาะบุคคล (IEP) แก่เด็ก
      - ดูแลรักษาโรคร่วมที่พบได้ เช่น การให้ยาหากพบว่ามีโรคซนสมาธิสั้น หรือการปรึกษาจิตแพทย์ เด็กและวัยรุ่นหากมีปัญหาด้านอารมณ์หรือการปรับตัวร่วมด้วย
      - ส่งเสริมทักษะที่เด็กถนัดนอกเหนือจากการเรียนเช่นกีฬา ดนตรีหรือศิลปะ ซึ่งทำให้เด็กมีความ นับถือตนเองมากขึ้นเนื่องจากมีความสามารถที่เป็นที่ยอมรับ และมีประโยชน์ในการประกอบ อาชีพในอนาคต
      - ให้เวลาเด็กในการทำงานที่ต้องใช้ทักษะที่เด็กบกพร่องนานขึ้น ประเมินผลโดยคำนึงถึงความ บกพร่องของเด็ก
      - การดูแลรักษาเฉพาะด้าน เนื่องจากความผิดปกติในการเรียนรู้มีความแตกต่างกันในแต่ละด้าน ซึ่งมีการดูแลรักษาเฉพาะด้านตามตารางที่ 3 ซึ่งประกอบด้วยสองส่วนได้แก่(
      - 6.1 การำบัดรักษา(Intervention) คือการฟื้นฟูทักษะที่จำเพาะในด้านที่บกพร่อง
      - 6.2 การช่วยเหลือ(Accommodation) คือการดูแลช่วยเหลือให้เด็กสามารถเรียนร่วมกับ เพื่อนได้ ทำงานหรือประกอบอาชีพได้แม้ยังมีความบกพร่องในการเรียนรู้อยู่ โดย วิธีการหรือเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก (assistive technology)
- - - - สภาพแวดล้อมที่เป็นพิษ
        
        ผู้ป่วยอาจได้รับสารพิษและสารเคมีที่เป็นอันตรายเข้าสู่ร่างกายในขณะที่ยังเป็นเด็กเล็ก เช่น ได้รับสารตะกั่วเข้าไปในร่างกายเป็นปริมาณมาก
        
        พันธุกรรม
        
        ผลการค้นคว้าชี้ว่า ผู้ป่วยโรคสมาธิสั้นมักมีพ่อแม่หรือญาติพี่น้องที่เกี่ยวข้องกันทางสายเลือดป่วยเป็นโรคนี้เช่นกัน ดังนั้น จึงมีแนวโน้มที่โรคสมาธิสั้นจะส่งต่อกันผ่านทางพันธุกรรม
        
        โครงสร้างสมอง
        
        อาจเป็นโครงสร้างแต่กำเนิด หรืออาจเกิดจากการได้รับบาดเจ็บกระทบกระเทือนทางสมองตั้งแต่ในครรภ์ หรือในช่วงที่เป็นเด็กเล็ก
        
        จากการสแกนสมองคนทั่วไปเทียบกับผู้ป่วยโรคสมาธิสั้น พบว่าพื้นที่บางส่วนของสมองผู้ป่วยโรคสมาธิสั้นมีขนาดเล็กกว่า และบางส่วนก็มีขนาดใหญ่กว่า รวมทั้งการขาดความสมดุลของระดับสารสื่อประสาทในสมอง ซึ่งอาจส่งผลให้เป็นโรคสมาธิสั้น
        
        การตั้งครรภ์และการคลอด
        
        ผู้เป็นแม่อาจสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ หรือใช้สารเสพติดในขณะตั้งครรภ์ หรืออาจอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เป็นพิษ และเต็มไปด้วยมลภาวะ จึงรับเอาสารพิษเข้าสู่ร่างกายจนมีผลกระทบต่อทารกในครรภ์ รวมไปถึงการคลอดก่อนกำหนด และการมีน้ำหนักตัวแรกเกิดต่ำ
    - - ขาดสมาธิ (inattention)
        
        ขาดสมาธิวอกแวกง่าย ขาดความตั้งใจ
        
        ไม่จดจ่อในการทำงาน
      - ซน (hyperactivity)
        
        มือเท้าอยู่ไม่สุข ชอบจับโน่นจับนี่
        
        มีลักษณะชน ขยุกขยิก นั่งนิ่งๆ ไม่ค่อยได้ ต้องลุกเดิน
      - หุนหันพลันแล่น (impulsivity)
        
        มีลักษณะวู่วาม ใจร้อน
        
        ขาดความระมัดระวัง เวลาต้องการอะไรก็ต้องให้ได้ทันที
    - - 1 การสัมภาษณ์บิดามารดาผู้ป่วยและรวบรวมประวัติจากครู
        
        พฤติกรรม ขาดสมาธิซุกซนอยู่ไม่นิ่ง หุนหันพลันแล่น มากกว่าเด็กทั่วไป ทำให้เกิดปัญหาในการอยู่กับผู้อื่นหรือการเรียนทั้งที่บ้านและที่โรงเรียน
        
        การเลี้ยงดู ภาวะแทรกซ้อนระหว่างการตั้งครรภ์ ประวัติพัฒนาการ ประวัติอุบัติเหตุทางศีรษะ พฤติกรรมในห้องเรียน ผลการเรียน สัมพันธภาพกับเพื่อน จุดเด่นและจุดด้อยของเด็ก
      - 2 การตรวจร่างกายและระบบประสาท
        
        เพื่อ วินิจฉัยแยกโรค เช่น ภาวะพิษจากโลหะหนัก (ตะกั่ว) โรคไทรอยด์ และความบกพร่องในการได้ยินหรือการมองเห็น
      - 3. การสังเกตพฤติกรรมเด็กในห้องตรวจ
      - 4. การตรวจอื่นๆได้แก่
        
        วัดระดับเชาว์ปัญญา (IQ Test)
        
        วัดระดับความสัมฤทธิ์ผลทางการเรียน (Achievement Test)
        
        EKG เพื่อแยกออกจากโรคลมชัก
    - - 1) ให้ความรู้ครอบครัวและส่งเสริมให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการวางแผนการดูแลเด็ก
        
        2) การจัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยและช่วยให้เด็กเกิดการเรียนรู้ เนื่องจากเด็กที่มีสมาธิสั้นมักมีความบกพร่องในการควบคุมพฤติกรรมตนเอง การปรับสิ่งแวดล้อมจะช่วยให้เด็กสามารถควบคุมตนเองและปรับตัวได้ดีขึ้น
        
        3) การใช้พฤติกรรมบ าบัดเพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยทั้งทางบ้านและโรงเรียนควรมีบรรยากาศที่เข้าใจเป็นกำลังให้เด็ก ให้ความสนใจ ชื่นชม เมื่อเด็กมีพฤติกรรมที่ดี หากเด็กทำผิดโดยไม่ตั้งใจสมควรใช้คำพูดปลอบใจ มีท่าทีเห็นใจ แนะน าวิธีแก้ไข ไม่ประจาน และไม่ลงโทษด้วยความรุนแรง หากมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมควรปราม ตักเตือนอย่างสม่ำเสมอ เปิดโอกาสให้แก้ไขด้วยตนเอง ซึ่งจะทำให้เกิดพฤติกรรมที่พึงประสงค์และทำให้พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมลดลงหรือหมดไป
        
        4) การสร้างสัมพันธภาพเพื่อการบำบัดเป็นรายบุคคล เพื่อให้ไว้วางใจในตัวพยาบาลและมีทักษะในการสร้างสัมพันธภาพกับผู้อื่น
        
        5) การให้คำแนะนำสำหรับครูเพื่อให้เกิดความเข้าใจและช่วยเหลือเด็กทั้งในด้านการเรียนและการปรับตัวที่โรงเรียน
        
        6) การให้ความรู้เรื่องการใช้ยาเกี่ยวกับวิธีการใช้ การออกฤทธิ์ ผลข้างเคียง และการติดตามประเมินอย่างต่อเนื่อง
  - - - ปัจจัยทางชีวภาพ
        
        พันธุกรรม
        
        สารสื่อประสาทสมอง เช่น dopamine
        
        หรือ 5-hydroxyindoleacetic acid
        
        ฮอร์โมนเพศชาย เช่น testosterone สูง จะมีความอดทนต่ำ
        
        ระดับ androstenedione สูง จะมีพฤติกรรมก้าวร้าว
        
        ปัจจัยทางสภาวะแวดล้อม
        
        ฐานะยากจน
        
        บิดามารดาติดสารเสพติด
        
        บิดามารดาทะเลาะกัน
        
        เด็กถูกทอดทิ้ง
        
        ปัจจัยทางด้านจิตใจ
        
        พฤติกรรมการเรียนรู้ : ขาดวุฒิภาวะการทำหน้าที่
        
        ขาดจริยธรรม และการเรียนรู้อย่างมีเหตุผล
        
        แนวโน้มเด็กเกเร : ขาดการควบคุมอารมณ์
        
        ไม่สนใจสิ่งตอบแทน
    - - ก้าวร้าวต่อคนหรือสัตว์
        
        มักรังแก ข่มขู่ หรือทำให้ผู้อื่นหวาดกลัว
        
        มักเป็นผู้เริ่มการต่อสู้
        
        เคยใช้อาวุธที่อาจเป็นอันตรายสาหัสต่อร่างกายผู้อื่น
        
        เคยทำร้ายร่างกายคน
        
        เคยทำร้ายสัตว์
        
        มีการขโมยต่อหน้าเจ้าของ
        
        บังคับให้ผู้อื่นมีกิจกรรมทางเพศด้วย
      - ทำลายทรัพย์สิน
        
        จงใจวางเพลิงโดยประสงค์ให้เกิดความเสียหายรุนแรง
        
        จงใจทำลายทรัพย์สินผู้อื่น (นอกจากการวางเพลิง)
      - ฉ้อโกงหรือขโมย
        
        งัดแงะเข้าบ้าน อาคาร หรือ รถ ของคนอื่น
        
        มักพูดปดเพื่อให้ได้สิ่งของ ความสะดวก หรือเลี่ยงกฎเกณฑ์
        
        เคยขโมยของที่มีค่าโดยไม่เผชิญหน้าเหยื่อ
      - ละเมิดกฎอย่างรุนแรง
        
        ออกนอกบ้านกลางคืนแม้ผู้ปกครองจะไม่อนุญาต เริ่มก่อนอายุ 13 ปี
        
        เคยหนีจากบ้านไปค้างที่อื่นอย่างน้อย 2 ครั้งในขณะอาศัยกับผู้ปกครองหรือผู้ดูแล
        
        มักหนีโรงเรียน เริ่มก่อนอายุ 13 ปี
    - - A. พฤติกรรมที่ละเมิดสิทธิผู้อื่น หรือไม่ปฏิบัติตามกฎระเบียบของสังคมอย่างต่อเนื่อง โดยทาซา้ๆและทามาเปน็เวลานานต้องปรากฏอาการอย่างเด่นชัดอย่างน้อย3ข้อจาก15ข้อใน รอบ 12 เดือนที่ผ่านมา และอย่างน้อย 1 ข้อ ท่ีทาติดต่อกันไม่น้อยกว่า 6 เดือนก้าวร้าวต่อคนหรือสัตว์
      - B. พฤติกรรมที่ผิด ปกตินี้เป็นสาเหตุของการบกพร่องทางด้านสังคม ด้านการศึกษา หรือการประกอบ อาชีพ
      - C. ถ้าอายุ 18 ปี หรือมากกว่า ต้องไม่เข้าเกณฑ์ของ Antisocial Personality Disorder
      - 1.ระดับเล็กน้อย(Mild) มีพฤติกรรมเกินเกณฑ์การวินิจฉัยเพียงไม่กี่ข้อและปัญหา พฤติกรรมนั้นๆ ก่อให้เกิดผลเสียเพียงเล็กน้อยต่อผู้อื่น (โกหก หนีโรงเรียน ออกนอกบ้านกลางคืนโดย ไม่ได้รับอนุญาต)
      - 2) ระดับปานกลาง (Moderate) จานวนและผลของพฤติกรรมอยู่ระหว่างระดับ เล็กน้อยและระดับรุนแรง
    - - การสร้างสัมพันธภาพเพื่อการบำบัดเพื่อให้เกิดความไว้วางใจ
        
        การให้คำแนะนำการเลี้ยงดูแก่ผู้ปกครองและครูที่โรงเรียนในการจัดการปัญหาพฤติกรรมต่างๆ ของเด็ก
        
        ส่งเสริมความตระหนักรู้ในพฤติกรรมที่เป็นปัญหาของตนและรับรู้ว่าพฤติกรรมดังกล่าวไม่เป็นที่ยอมรับของสังคม โดยใช้หลักพฤติกรรมบำบัด เช่น การให้แรงเสริมทางบวกและทางลบ
        
        เปิดโอกาสให้ปรับเปลี่ยนพลังความคับข้องใจ ความโกรธ เป็นพลังสร้างสรรค์ เพื่อให้เกิดการผ่อนคลาย เช่น เล่นกีฬา และเล่นดนตรี
        
        ส่งเสริมความตระหนักรู้ในคุณค่าของตนเอง การพัฒนาเอกลักษณ์แห่งตนอย่างเหมาะสมด้วยการเสริมสร้างประสบการณ์ความสำเร็จ การประเมินศักยภาพของตนเอง และการตั้งเป้าหมายชีวิต
  - - - ปัจจัยทางกายภาพ จากการศึกษาพบว่าความบกพร่องหรืออาการบาดเจ็บบริเวณสมองบางส่วนอาจส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางพฤติกรรมที่รุนแรงได้ โรคดื้อและต่อต้านนั้นมีความเชื่อมโยงกับความผิดปกติของปริมาณสารเคมีในสมอง หากสารเคมีเหล่านี้อยู่ในปริมาณที่ไม่สมดุลหรือไม่ทำงานตามปกติ การสื่อสารต่างๆ อาจไม่สามารถเข้าถึงสมองได้อย่างถูกต้องก่อให้เกิดอาการป่วยทางจิต เช่น โรคสมาธิสั้น ความผิดปกติในการเรียนรู้ โรคซึมเศร้า หรือโรควิตกกังวลซึ่งอาจส่งผลให้เกิดความผิดปกติทางพฤติกรรมอื่นๆ ตามมา
      - ปัจจัยทางพันธุกรรม เด็กและวันรุ่นหลายคนที่เป็นโรคดื้อและต่อต้านมีสมาชิกในครอบครัวที่ป่วยด้วยโรคทางจิต ไม่ว่าจะเป็น โรคความผิดปกติทางอารมณ์ โรควิตกกังวล และความผิดปกติทางบุคลิกภาพ นี่แสดงให้เห็นว่าโรคดื้อและต่อต้านอาจสามารถส่งผ่านทางพันธุกรรมได้
      - ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมและการเลี้ยงดู ปัจจัยเกี่ยวกับความครัวที่มีความสัมพันธ์ภายในครอบครัวไม่ดี ประวัติอาการเจ็บป่วยทางจิตภายในครอบครัว หรือการใช้สารเสพติด รวมไปถึงการตั้งกฎระเบียบที่ไม่สม่ำเสมอของพ่อแม่ซึ่งอาจนำไปสู่ความผิดปกติทางพฤติกรรม
    - - • ฉุนเฉียวง่าย หรือโกรธได้บ่อย ๆ
      - • มีอาการต่อต้านคำสั่งของผู้ใหญ่
      - • ชอบโต้เถียงผู้ใหญ่และผู้มีอาวุโสมากกว่า
      - • ชอบตั้งคำถามหรือหาทางหลีกเลี่ยงกฎระเบียบต่าง ๆ
      - • มีพฤติกรรมชอบยุ่วยุให้ผู็อื่นอารมณ์เสีย หรือรำคาญ
      - • ชอบกล่าวโทษผู้อื่นในข้อผิดพลาด หรือการประพฤติที่ไม่ถูกต้องของตนเอง
      - • หงุดหงิดรำคาญง่าย
      - • รู้สึกอาฆาต โกรธแค้น
    - -  ระดับไม่รุนแรง มีอาการของโรคเกิดขึ้น ณ สถานที่แห่งใดแห่งหนึ่งเท่านั้น เช่น บ้าน โรงเรียน หรือที่ทำงาน เป็นต้น
      -  ระดับรุนแรงปานกลาง มีอาการของโรคเกิดขึ้นอย่างน้อย 2 ที่ เช่น บ้านและโรงเรียน หรือบ้านและที่ทำงาน เป็นต้น
      -  ระดับรุนแรงมาก มีอาการของโรคเกิดขึ้นตั้งแต่ 3 สถานที่ขึ้นไป
    - - • พฤติกรรมบำบัด มีจุดประสงค์เพื่อลดและหลีกเลี่ยงพฤติกรรมทางลบ โดยปรับเปลี่ยนรูปแบบความคิดและพฤติกรรมของเด็กด้วยการพัฒนาวิธีการสื่อสารให้ถูกต้อง ให้เด็กเรียนรู้ทักษะในการแก้ไขปัญหา รวมทั้งฝึกควบคุมความโกรธและการแสดงออกทางอารมณ์อย่างเหมาะสมและไม่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ
      - • กลุ่มบำบัด เป็นการนำเด็กที่อยู่ในวัยเดียวกันหรือวัยใกล้เคียงกันมาพูดคุยหรือทำกิจกรรมร่วมกัน เพื่อพัฒนาทักษะในการสื่อสาร การเข้าสังคม และการปฏิบัติตัวอย่างถูกต้องเมื่ออยู่กับผู้อื่น
      - • ครอบครัวบำบัด เป็นวิธีการบำบัดที่สมาชิกในครอบครัวทุกคนต่างมีส่วนร่วมในการเรียนรู้และสร้างความเข้าใจในอาการของโรค เพื่อเรียนรู้วิธีการแสดงออกต่อผู้ที่เป็น ODD อย่างเหมาะสม เพื่อให้ผู้ป่วยและคนในครอบครัวสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
  - - - พันธุกรรม
        
        ญาติสายตรง
        
        Neurotransmitter Dysregulation
        
        Serotonin ต่ำลง
        
        Dopamine เพิ่มขึ้น
        
        Psychosocial/Environment stressors
        
        ปล่อยตามใจ
        
        เข้มงวด/ลงโทษ
        
        เข้มงวด/ลงโทษ
        
        ความสัมพันธ์พ่อ แม่ ลูกไม่ดี
      - การวินิจฉัยและอาการ
        
        Cluster A พฤติกรรมแบบแปลกประหลาด (Eccentric)
        
        A1 บุคลิกหวาดระแวง (Paranoid personality disorder)
        
        มีเกณฑ์การวินิจฉัยจะต้องมีอย่างน้อย 4 อาการ
        
        1.หวาดระแวงว่าผู้อื่นจะทำร้ายหรือหลอกลวง
        
        2.หมกมุ่นครุ่นคิดว่าเพื่อนหรือผู้ร่วมงานไม่ซื่อสัตย์
        
        3.ไม่ไว้ใจผู้อื่น
        
        4.แปลเจตนาผู้อื่นในทางร้าย
        
        5.มีความเคืองแค้นฝังแน่นในใจ
        
        6.มีความรู้สึกว่าผู้อื่นจะมาทำร้ายหรือทำลายชื่อเสียง
        
        7.มีความระแวงว่าคู่ครองจะนอกใจ
        
        A2 บุคลิกจิตเภท (Schizoid personality disorder)
        
        มีเกณฑ์การวินิจฉัยจะต้องมีอย่างน้อย 4 อาการ
        
        หลีกเลี่ยงการมีมนุษยสัมพันธ์กับผู้อื่น
        
        ชอบทำงานตามลำพังคนเดียว
        
        ไม่ชอบการมีเพศสัมพันธ์
        
        มีกิจกรรมที่ให้ความสุขน้อยมาก
        
        ไม่มีเพื่อนสนิท
        
        กดเก็บความรู้สึกไม่ค่อยแสดงออก
        
        มีอารมณ์เย็นชา
        
        A3 บุคลิกแยกตัว Schizotypal personality disorder
        
        ต้องมีอาการอย่างน้อย 5 อย่าง
        
        คิดว่าผู้อื่นพูดถึงหรือนินทาเรื่องของตน
        
        มีความคิดแปลก ๆ เช่น ตาทิพย์หูทิพย์
        
        มีการแปลสิ่งเร้าผิด (illusion)
        
        มีการพูดที่แปลก ๆฟังไม่เข้าใจ
        
        มีความหวาดระแวงสงสัย
        
        ไม่ค่อยแสดงอารมณ์
        
        มีพฤติกรรมแปลกๆ
        
        ไม่มีเพื่อนสนิท
        
        มีความกังวลอย่างมากเมื่ออยู่กับคนแปลกหน้า
        
        Cluster Cความหวาดกลัวหรือความวิตกกังวลอย่างสูง (Fearful – anxious)
        
        C1 บุคลิกหลีกเลี่ยง (Avoidant personality disorder)
        
        ต้องมีอาการอย่างน้อย 4 อย่างขึ้นไป
        
        หลีกเลี่ยงการเข้าสังคมหรือการทำงานร่วมกับผู้อื่น
        
        ไม่ยอมร่วมกิจกรรมกับผู้อื่น นอกจากคนในกลุ่มที่คุ้นเคย
        
        มีข้อจำกัดในเรื่องการสร้างความสัมพันธ์
        
        หมกมุ่นกับความคิดที่ถูกวิพากษ์วิจารณ์ หรือถูกปฏิเสธ
        
        รู้สึกว่าตนเองไม่มีความสามารถ
        
        มองว่าตนเองเข้าสังคมไม่เป็น บุคลิกไม่ดี
        
        มีความลังเลในเรื่องที่จะต้องเสี่ยง
        
        C2 บุคลิกต้องพึ่งพา(Dependent personality disorder)
        
        ต้องมีอาการ 5 ข้อขึ้นไป
        
        ต้องพึ่งพาผู้อื่นอยู่เสมอ
        
        ไม่กล้าที่จะไม่เห็นด้วยกับผู้อื่น
        
        หลีกเลี่ยงการทำงานที่ต้องตัดสินใจ
        
        ให้ผู้อื่นตัดสินใจเกี่ยวกับเรื่องสำคัญๆ
        
        ยอมรับผู้อื่นแทบทุกเรื่อง
        
        รู้สึกไม่สบายใจอย่างมากถ้าต้องอยู่ตามลำพัง
        
        รีบหาสัมพันธภาพใหม่เมื่อความสัมพันธ์ที่มีอยู่เดิมสิ้นสุดลง
        
        ครุ่นคิดและกังวลว่าตนจะถูกทอดทิ้ง
        
        C3 บุคลิกครอบงำ (Obsessive-compulsive personality disorder)
        
        ต้องมีอาการ 4 อย่างขึ้นไป
        
        เป็นคนเจ้าระเบียบละเอียดถี่ถ้วน
        
        ถือตามกฏเกณฑ์อย่างเคร่งคัด
        
        ทำงานจริงจังพักผ่อนไม่เป็นและทะเยอทะยาน
        
        มีคุณธรรมสูง
        
        มักจะเก็บของต่างๆไว้แม้เป็นของไม่มีค่า
        
        ไม่ยอมมอบหน้าที่ของตนให้ผู้อื่นทำแทนเพราะไม่ไว้ใจ
        
        เป็นคนตระหนี่ใจคอคับแคบ
        
        ไม่ยึดหยุ่นผ่อนปรนและดื้อรั้น
        
        Cluster B
        
        B1 บุคลิกต่อต้านสังคม (Antisocial personality disorder)
        
        ต้องมีความอาการอย่างน้อย 5 อย่าง
        
        ไม่เคารพกฏระเบียบของสังคม
        
        พฤติกรรมหลอกลวง
        
        หุนหันพลันแล่น
        
        มีอารมณ์หงุดหงิดและก้าวร้าว
        
        ไม่ให้ความสนใจต่อตนเองและผู้อื่น
        
        ขาดความรับผิดชอบในหน้าที่การงาน
        
        ไม่รู้สึกเสียใจต่อความผิดที่ได้กระทำลงไป
        
        การแสดงออกทางอารมณ์ผิดปกติ หรือเหมือนแสดงละคร (Dramatic - emotional)
        
        Antisocial
        
        Borderline
        
        Histrionic
        
        Narcissistic personality disorders
        
        B2 บุคลิกภาพผิดปกติชนิดก้ำกึ่ง (Borderline Personality Disorder_BPD)
        
        ต้องมีอาการอย่างน้อย 5 อย่างขึ้นไป
        
        พยายามหลีกเลี่ยงการถูกทอดทิ้ง
        
        มีมนุษยสัมพันธ์ไม่ดีอย่างมาก
        
        มีความสับสนเกี่ยวกับเอกลักษณ์ของตน
        
        มีอาการขาดการควบคุมอารมณ์
        
        มีความคิดหรือพฤติกรรมซึ่งแสดงว่าไม่อยากมีชีวิตอยู่บ่อยๆ
        
        อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย
        
        มีความรู้สึกเงียบเหงาอยู่เสมอ
        
        มีอารมณ์หงุดหงิดโกรธง่ายอยู่เป็นประจำ
        
        มีความคิดหวาดระแวงหรืออาการดีสโซซิเอชั่นเมื่อมีความเครียด
        
        B3 บุคลิกเรียกร้องความสนใจ (Histrionic personality disorder)
        
        ต้องมีอาการ 5 ข้อขึ้นไป
        
        รู้สึกอึดอัดเวลาที่ไม่ได้เป็นจุดสนใจ
        
        ยั่วยวนทางเพศเกินควรหรือมีพฤติกรรมกระตุ้นความรู้สึกทางเพศ
        
        อารมณ์ที่แสดงออกเปลี่ยนแปลงเร็วและไม่ลึกซึ้ง
        
        มีการใช้รูปร่างหน้าตาเพื่อดึงดูดให้ผู้อื่นหันมาสนใจตนเองอยู่เสมอๆ
        
        ลักษณะการพูดจะเน้นเรื่องของอารมณ์ความรู้สึกมากเกิน และไม่มีเนื้อหาสาระ
        
        การแสดงออกเหมือนเล่นละคร แสดงสีหน้าท่าทางมาก และมีการแสดงออกของอารมณ์มากเกินไป
        
        ถูกชักจูงง่าย กล่าวคือ ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของผู้อื่นหรือสถานการณ์ต่างๆ ได้ง่าย
        
        เห็นความสัมพันธ์ที่มีกับผู้อื่นเป็นแบบใกล้ชิดกว่าที่เป็นจริง
        
        B4 บุคลิกหลงตัวเอง (Narcissistic personality disorder)
        
        ต้องมีอาการ 5 อย่างขึ้นไป
        
        มีความคิดว่าตนเองเป็นคนสำคัญเหนือคนอื่น
        
        หมกมุ่นกับความสำเร็จ ความฉลาดหลักแหลม ความสวยงามของตนเอง
        
        ความเชื่อว่าตนเองควรจะอยู่ในกลุ่มคนที่มีสถานภาพทางสังคมสูง
        
        ต้องการการยกย่องชมเชยจากผู้อื่นอย่างมาก
        
        คิดว่าตัวเองเป็นผู้มีสิทธิพิเศษกว่าคนอื่น
        
        เห็นแก่ตัวและเอาเปรียบ โดยไม่คำนึงถึงความรู้สึกของผู้อื่น
        
        ขาดความเข้าในและเห็นใจ ไม่รับรู้ความต้องการของผู้อื่น
        
        มีความคิดว่าผู้อื่นอิจฉาตนเอง
        
        หยิ่งยโส รสนิยมสูง
      - บทบาทพยาบาลในการส่งเสริมสุขภาพด้านจิตใจ
        
        พยาบาลต้องมีบทบาทในการประสานงานกับชุมชน ครอบครัว หรือบุคคลที่มีความสำคัญ โดยให้ข้อมูลว่าเขาจะหาแหล่งช่วยเหลือได้จากที่ไหนและเมื่อไร
        
        หลักการพื้นฐานในการทำงานกับผู้ที่มีความผิดปกติทางด้านบุคลิกภาพนอกโรงพยาบาล คือการช่วยให้เขาได้รู้ถึงความเข้มแข็งที่เขามี และนำออกมาใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคม
        
        ส่งเสริมให้ เลือกหาและทดลองใช้เทคนิคการแก้ปัญหา ที่เป็นการแก้ที่ต้นเหตุของปัญหา แนะนำเทคนิคการคลายเครียดต่างๆ แล้วให้ผู้ป่วยเลือกวิธีที่เหมาะสมสำหรับตนเอง
        
        ส่งเสริมทักษะที่จำเป็นทางสังคม ฝึกหรือจัดให้แสดงบทบาทสมมุติ (role-play) เกี่ยวกับทักษะที่เหมาะสมในการดำเนินชีวิต
        
        แนะแนวทางให้พัฒนา การแสดงความคิดเห็นต่อผู้อื่นด้วยวิธีการที่เป็นที่ยอมรับได้ในสังคม
        
        การให้เรียนรู้ จากแบบอย่างของพฤติกรรมที่กล้าแสดงออกอย่างเหมาะสม (Assertive behavior)
        
        สิ่งสำคัญคือ การสร้างสัมพันธภาพกับผู้ป่วย นอกจากนี้การปรับพฤติกรรมของผู้ป่วยเป็นเรื่องยากและมักไม่ประสบความสำเร็จ ถ้าผู้ป่วยไม่คิดว่าเขาผิดปกติและไม่ต้องการปรับปรุงตนเอง ดังนั้นพยาบาลจึงควรส่งเสริมให้ผู้ป่วยเข้าใจและปรารถนาที่จะปรับเปลี่ยนตนเอง และพยาบาลต้องมีอารมณ์มั่นคง หนักแน่น เสมอต้นเสมอปลาย และเข้าใจความรู้สึกของผู้ป่วยอย่างแท้จริง
- - - - จากการศึกษาด้านชีวเคมีพบว่า มีความเกี่ยวข้องกับระดับอารมณ์ของมนุษย์อย่างมาก เช่น พบว่าบุคคลที่อยู่ในภาวะเศร้ามีระดับฮอร์โมนนอร์อิพิเนฟริน (Norepinephrine) ต่ำ และบุคคลที่อยู่ในภาวะคลุ้มคลั่งจะมีระดับฮอร์โมนนอร์อิพิเนฟรินสูง
      - ความผิดปกติทางสรีรวิทยาของระบบประสาท (Neurophysiology) ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงของระดับชีวะเคมีในร่างกาย หรือความไม่สมดุลของการกระจายของสารละลายโซเดียม และโพแทสเซียมในและนอกเซลประสาท ผู้ป่วยจะมีอารมณ์เศร้ารุนแรงในช่วงเช้าตรู่ และอารมณ์ดีขึ้นในช่วงบ่ายหรือค่ำ
      - นอกจากนี้ยังมีรายงานการศึกษาพบว่า มีความผิดปกติเกี่ยวกับการเผาผลาญของสารชีวเคมีบางตัว (Biogenic amine) เช่น 5-Hydroxyindoeacetic acid, Homovanillic acid และ 3-Methoxy-4-Hydroxyphenylglycol ในเลือด ปัสสาวะ และน้ำไขสันหลังของผู้ป่วยโรคอารมณ์แปรปรวน
      - ปัจจัยด้านพันธุกรรม (Genetic factors)
        
        ได้มีการศึกษาปัจจัยเหตุของโรคอารมณ์แปรปรวนด้านพันธุกรรมพบว่ายีนส์มีความสัมพันธ์กับโรคอารมณ์แปรปรวน การศึกษาประวัติครอบครัวของผู้ป่วยโรคอารมณ์แปรปรวนชนิดไบโพลาวัน (Bipolar-I) พบว่าร้อยละ 50 ของผู้มีอารมณ์แปรปรวนชนิดนี้ จะมีอย่างน้อยบิดาหรือมารดาคนใดคนหนึ่งเป็นโรคอารมณ์แปรปรวนและมักเป็นโรคซึมเศร้าชนิดรุนแรง หากทั้งบิดาและมารดาป่วยเป็นโรคอารมณ์แปรปรวนชนิดนี้ โดยเฉพาะบุตรจะมีโอกาสป่วยเป็นโรคอารมณ์แปรปรวนถึงร้อยละ 50-75 (Kaplan and Sodack, 2007)
        
        นอกจากนี้มีการศึกษาในฝาแฝดพบว่า ในฝาแฝดไข่ใบเดียวกันอัตราความสัมพันธ์กับการเกิดโรคอารมณ์แปรปรวนสูงร้อยละ 33-90 และโรคซึมเศร้าชนิดรุนแรงร้อยละ 50 ในฝาแฝดไข่คนละใบอัตราความสัมพันธ์กับการเกิดโรคอารมณ์แปรปรวนสูงร้อยละ 5-25 และโรคซึมเศร้าชนิดรุนแรงร้อยละ 10-25
        
        การศึกษาเรื่องครอบครัว ส่วนใหญ่พบว่าในครอบครัวที่มีบุคคลเป็นโรคอารมณ์แปรปรวน ในเครือญาติระดับบุตรจะมีโอกาสเป็นโรคอารมณ์แปรปรวนได้
        
        จากการศึกษาดังกล่าวสามารถยืนยันได้ว่าพันธุกรรมเป็นปัจจัยเหตุของการเกิดโรคอารมณ์แปรปรวน
        
        ปัจจัยด้านจิตสังคม (Psychosocial factors)
        
        1) ทฤษฎีจิตวิเคราะห์ ฟรอยด์ (Freud) ได้เสนอการจำแนกอาการของผู้ป่วยที่มีอาการเศร้าหมองใช้คำว่า "Mourning" และ "Melancholia" ในปี 1917 โดยอธิบายว่า เป็นอาการเศร้า ไม่สนใจโลกภายนอก ขาดความรักและกิจกรรมต่างๆ มีความรู้สึกหันเข้าหาตนเอง สนใจเฉพาะตนเอง หลงผิด และลงโทษตนเอง
        
        อารมณ์เศร้าเกิดจจากการสูญเสียสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น การตายจาก หรือการถูกปฏิเสธ ฟรอยด์ มีความเชื่อว่าสาเหตุของความเศร้าโศกเกิดจากความรู้สึกสับสนเรื่องสัมพันธภาพเกี่ยวกับความรัก สัมพันธภาพระหว่างมารดากับทารก และความขัดแย้งใจเกี่ยวกับตนเอง
        
        2) ทฤษฎีพัฒนาการ และประสบการณ์การเรียนรู้ การรับรู้เกี่ยวกับความล้มเหลวของตนเอง การถูกทอดทิ้งโดยเฉพาะการถูกแยกจากบุคคลที่มีความสำคัญใน 6 เดือนแรกของชีิวิต ทำให้บุคคลมีความรู้สึกเศร้า ความคิดและคาดหวังเกี่ยวกับตนในทางลบ ไม่สามารถปรับตัวได้
        
        ทารกที่ถูกทอดทิ้งในขวบปีแรกของชีวิตทำให้เกิดความเศร้า (Analitic Depressions) จะพบว่ามีพฤติกรรมเศร้า ร้องไห้มาก รับประทานอาหารไม่ได้พัฒนาการเคลื่อนไหวล่าช้า ซึม ทื่อ การเจริญเติบโตหยุดชะงัก มีอาการเศร้าตั้งแต่วัยเด็ก เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่จะมีพฤติกรรมเศร้ามาก
        
        อับราฮัม (Abraham) อธิบายว่า ภาวะอารมณ์คลุ้มคลั่ง (Mania) เกิดจากการที่บุคคลประสบภาวะสูญเสีย ไม่เคยได้รับความรักจากบิดา-มารดา ทำให้เกิดความเศร้าตั้งแต่ในวัยเด็ก เมื่อประสบความสูญเสีย พยายามปฏิเสธหรือกลบเกลื่อนความเศร้าด้วยการแสดงท่าทีคลุ้มคลั่งระดับต่ำ (Hypomania) หรือ คลุ้มคลั่ง (Mania)
        
        จาคอฟชัน (Jacobson) อธิบายภาวะซึมเศร้าว่า เกิดจากการที่ทารกผิดหวังจากการถูกแยกจาก ทำให้พัฒนาการความเป็นตนเองหยุดชะงัก ไม่สามารถปรับตัวเองกับโลกแห่งความเป็นจริงได้ด้วยวิธีการที่ถูกต้องเหมาะสม ส่งผลให้บุคคลหมดความภาคภูมิใจในตัวเอง รู้สึกว่าตนเองไร้ค่าและอยู่ในภาวะซึมเศร้า
        
        อดอฟ เมร์ (Adolf Meyer) อธิบายว่าโรคซึมเศร้าเป็นปฏิกิริยาตอบสนองต่อสภาพชีวิตที่คับแค้น เช่น การสูญเสียความรัก การเจ็บป่วย ปัญหาการงาน ปัญหาการเงิน เป็นต้น
        
        ซุลลิแวน (Sullivan) เชื่อว่าความขัดแย้งในการปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคล (Interpersonal interaction) หรือสภาพของสังคมรอบตัวเป็นสาเหตุของโรคซึมเศร้า
        
        ปัจจัยด้านการรู้คิด (Cognitive factors)
        
        ทฤษฎีด้านการรู้คิด พบว่าความเศร้าเกิดจากการที่บุคคลมีความคิดเกี่ยวกับตนเองในทางลบ คิดโทษตนเอง ทำร้ายตนเอง เบค (Beck) ได้ระบุถึงการคิดที่ก่อให้เกิดอารมณ์เศร้าไว้ 3 ประการคือ ความคาดหวังด้านสิ่งแวดล้อมในทางลบ ความคาดหวังตนเองในทางลบ และความคาดหวังอนาคตในทางลบ
        
        ความรู้สึกในทางลบของบุคคลจะมีผลในการทำลายพัฒนาการทางความคิดของบุคคล ทำลายความรู้สึกมีคุณค่าของตนเอง ทำให้เกิดความรู้สึกว่าตนเองต่ำต้อยและเศร้ามาก
        
        บุคคลที่มีอารมณ์แปรปรวนเกิดจากการตีความสถานการณ์ผิดไปจากความเป็นจริง ผู้ป่วยมักมีความนึกคิดต่อสิ่งรอบตัว บุคคลรอบตัว และเหตุการณ์แวดล้อมตนไปในทางลบ ประเมินตนเองในทางร้าย มองว่าตนเองไร้ค่า ไม่มีความสามารถไม่มีความภาคภูมิใจในตนเอง สิ้นหวัง ทำให้เกิดความรู้สึกเศร้าหมอง ท้อแท้ มองโลกในแง่ร้าย แอรอน เบค (Aron Beck ใน ดวงใจ กสานติกุล, 2542) ได้อธิบายสาเหตุของโรคเศร้าว่าเกิดจากการมีความนึกคิดในเชิงลบ มองเหตุการณ์ในชีวิตในแง่ร้าย จิตใจจึงอยู่ในสภาพท้อแท้หมดหวัง มองเห็นแต่สิ่งเลวร้ายของตนเอง มองอนาคตตนเองว่ามีแต่ความลำบาก ล้มเหลว และหมดทางแก้ ในที่สุดหันไปสู่ความพยายามฆ่าตัวตายเพื่อหนีความทุกข์
  - - - ผู้ป่วยรู้สึกมีวามสุขมาก อารมณ์ดีไม่สำรวม
      - หากถูกห้ามปรามหรือขัดขวางในสิ่งที่ตนต้องการ
      - จะหงุดหงิดฉุนเฉียว
    - - มีความคิดสร้างสรรค์เชื่อมโยงมากมาย มีโครงการทำกิจการต่างๆ เกินตัว เชือมันในตนเองมากร่วมกับมีการตัดสินใจทีไม่เหมาะสม ไม่ยอมรับฟังผู้อื่น เปลียนความสนใจง่ายความคิด แล่นเร็ว (flight of idea)
      - รายที่อาการรุนแรงอาจมีอาการหลงผิดหรือประสาทหลอน โดยเนื้อหามักเกียวกับ เรื่องของอำนาจวิเศษ ศาสนา หรือบางครังอาจมีลักษณะเช่นเดียวกับทีพบในโรคจิตเภท
    - - รู้สึกคึกคักมีกำลังวังชา ขยันมากกว่าปกติ แต่มักทำได้ไม่ค่อยดี
        
        ความต้องการนอนลดลง ชอบพูดคุยทักทายผู้อื่น แม้แต่กับคนแปลกหน้า
        
        พูดมาก พูดเร็ว กิจกรรมทางเพศเพิ่มขึ้น ใช้จ่ายสิ้นเปลือง
  - - - 1.Mood disorder
        
        จากโรคทางกาย หรือจากยาและสาร ทำให้เกิดอาการแมเนียลักษณะอาการ ทางคลินิก ไม่ต่างจากโรคอารมณ์สองขัวโดยเฉพาะในผู้สูงอายุ
      - โรคจิต-โรคจิตเภท schizoaffective disorder โดยผู้ปวยทีมีอาการแมเนีย ร่วมกับอาการโรค จิต จะมีอาการกําเริบในช่วงเวลาอันสัน
      - ช่วงเริ่มมีอาการของแมเนียอาจยังไม่พบอาการหลงผิด หรือว่า ประสาทหลอน
      - ส่วนผู้ป่วยที่เป็น schizoaffectiveนัน ก็จะมีช่วงทีมีอาการโรคจิตโดยทีไม่มีอาการทางอารมณ์ ร่วมด้วย
      - Personality disorder
      - ผู้ป่วยทีมีบุคลิกภาพผิดปกติแบบ borderline histrionic บางครังอาจมี อารมณ์เปลียนแปลงง่ายๆไม่คงที่ขาดความยับยังชังใจคล้ายกับอาการทีพบในช่วงแมเนีย