Scheikunde Hoofdstuk 10

Organische verbindingen (Koolwaterstoffen)

functionele groepen

karakteristieke groepen

vertakkingen

dubbele bindingen

driedubbele bindingen

Binas 66C en 66D

Carbonzuren

Carboxylgroep

Hoog kookpunt

Kunnen H-atoom afstaan in zuur-basereactie

Zuurrestion heet een alkanoaation

De C van -COOH is al opgenomen in verbinding (achtervoegsel -zuur)

Behalve in cyclische binding. Dan is de C niet al opgenomen en is het achtervoegsel -carbonzuur

Aldehyden/Ketonen

Dubbelgebonden O

Aldehyde zit achter (-al), keton zit er tussenin (-on)

Vluchtiger dan carbonzuren

geen zure eigenschappen

minder hydrofiel dan carbonzuren

Ethers

Zit met dubbele binding vast aan C-atoom, dus er niet tussenin!

O-atoom zit tussen twee C-atomen in

Het kortste deel van koolstofketen met O-atoom wordt als karakteristieke groep gezien

Alkoxy- (alk kan verandert worden door het aantal C'tjes

Vluchtig en brandbaar, chemisch stabiel

Esters

Vluchtig en slecht oplosbaar

Molecuul wordt opgedeeld, net zoals bij ethers

Alkaanzuur heet alkanoaat

Andere deel is alkylgroep

Stappenplan systematische naamgeving:

  1. Stamnaam
  2. Achtervoegsel, voorvoegsel, numerieke voorvoegsels
  3. Nummering
    (Volgorde: Achtervoegsel, dubbele binding, drievoudige binding, tak/halogeen)
  4. Plaatsnummers
    (plaatsnummer(s) - numeriek voorvoegsel - uitgang, achter- of voorvoegsel
  5. Systematische naam (let op alfabetische volgorde)

Benzeenring die als zijtak geldt, heeft voorvoegsel fenyl-

Langere keten? Hoger kookpunt, lager smeltpunt

Substitutiereactie

Atoomgroep wordt vervangen door een andere atoomgroep

Additiereactie: uit twee moleculen komt een nieuw molecuul

Vaak gebeurt dit bij onverzadigde koolwaterstoffen

Benzeenringen kunnen geen additiereactie aangaan

Omkeerbare reactie is eliminatiereactie

Condensatiereactie

evenwichtreactie

2 moleculen reageren tot een groter molecuul en er blijft een klein molecuul over

Kan ontstaan door 2 alcoholen

Gebeurt spontaan door tussen carbonzuur en een alcohol

Hoe lager de pH, hoe makkelijker de reactie plaatsvindt

Alkaanzuren en alkaanaminen kunnen ook een reactie aangaan. Screenshot 2022-02-21 11.35.41

Een reactie waarbij er juist water nodig is, heet hydrolysereactie, kortweg hydrolyse

Zure, basische en neutrale karakteristieke groepen kunnen veel reacties aangaan met andere stoffen

De aanwezigheid van een carboxygroep zorgt voor zure eigenschappen

Een aminogroep zorgt ervoor dat de stof kan reageren als base. De N reageert met H, waardoor N+ ontstaat

Aminozuren zijn amfolyten (reageren zowel als zuur en base)

In basisch milieu reageert als zuur en wordt negatief

In zuur milieu reageert als base en wordt positief

Aminogroep is positief en carboxygroep (zuurgroep) is negatief

zwitterion (hierdoor kunnen aminozuren aan elkaar koppelen

Alcoholen kunnen als reductor reageren tot ketonen, aldehyden

Aldehyden kunnen reageren tot carbonzuren

Carbonzuren, ketonen en aldehyden kunnen reageren als oxidator