Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
chemical injury, Kimyasal zedelenmeler, - Coggle Diagram
chemical injury
Kimyasal zedelenmeler
Bu ajanlar neler olabilir
Çevre ve hava kirliliği,
İnsektisitler ve bitki ilaçları,
Arsenik, siyanid, civa tuzları gibi zehirler,
Endüstriyel ve mesleki tehlikeli maddeler (karbonmonoksit ve asbest)
Yüksek konsantrasyonlarda oksijen
Alkol veya narkotik maddeler gibi sosyal uyarıcılar
Glikoz veya tuz gibi basit kimyasalların yoğun konsantrasyonları
Tedavide kullanılan değişik ilaçlar
genel adı
Xnebiotic
vücuda nasıl dağılırlar
suda çözünen
Tüm vücuda aracı kullanmadan dağılabilirler
atılımları daha kolaydır
yağda çözünen
Hücre zarından daha kolay geçerler
hücre içinde depolanabilirler
sadece aracı moleküllerle vücuda dağılabilirler
ikiye ayrılır
non teröpatik
CO
Civa bileşikleri
Kloroform(CCl4)
Kurşun
Siyanür
Etilenglikol(antifriz)
insektisitler
Kostik ajanlar
Bağımlılık yapıcı ürünler
Terapötik
aspirin
Asetominafen
Tüm ilaçlar
Zedelenmesi
Nsaii
böbrek hasarı
antibiotikler
cilt reaksiyonları böbrek hastalığı akciğerde allerjik reaksiyon
anestezikler
allerjik reaksiyonlara
immünosüpressifler
kan hücre yapımını basklıyor
Antinoplastikler
kan hücre yapımını basklıyor
görülen durumlar
-kardiovasküler sistem-aritmiler, myokard hasarı, tromboembolizm- (OK, antineoplastik ajanlar, …)
-sistemik (penisilin-anaflaksi)
-renal zedelenme (bazı antibiotikler, aspirin, antineoplastik ajanlar)
-santral ve periferik sinir sistemi etkileri
karaciğer zedelenmesi (bazı antibiotikler, anestezi ajanları, OK,…)
-cilt ve mukoza lezyonları
kemik iliği fonksiyonları
karsinogenez (antineoplastik ajanlar)
anlayabilmek için genel prensip
ilacı bırakınca etkinin azalması önemli
ilaç alım öyküsü
karaciğer ve böbrek gibi organların akut ve kronik hastalıkların tümünde ayırıcı tanı olarak kullanılması gerekiyor
2 fazda metabolize olurlar
Faz 1
de olan reaksiyonlar
oksidasyon
demetilasyon
Hidroliz
redüksiyon
ürün olarak
SOR(serbest oksijen radikalleri)
reaksiyonlarının en önemli basamaklarından biri
Sitokrom p450 sistemidir
nerede bulunur
Düz endoplazmik retikulum zarında(genelde karaciğer )
Özellikleri
Cyp geni içeriyor
2 more items...
ilaç etkilişimleri fazla
etkileyen durumlar
inhibe eden
3 more items...
Uyaran
3 more items...
örnekler
Barbitürat
CCl4 Toksit metabolit
Alkol
Benzopiren (dnaya bağlanan genotoksit metabolit)
Flavin içeren monooksijenaz sistemi nikotin
Peroksidaz bağımlı ko-oksidasyon 2-naftalin
Faz 2
de oluşan reaksiyon
Glutatyon ile Konjugasyon vinil klorür
Asetilasyon
metilasyon civa
sülfatasyon
glukoronidasyon naftalin
Etkili Faktörler
Mazuriyet süresi
Birikim depolanma yeri
Doz
Metabolik dönüşüm
Alınma şekli
İmmün sistemi uyarması
Atılım yeri
Kişiye bağlı faktörler(Özellikle metabolik dönüşümler)
Kimyasal ajanlarla zedelenmede genel mekanizmalar
Biyomoleküllere bağlanma
kısaca tanım
Organizmanın protein, lipid, DNA ve RNA gibi biyomoleküllerı ile birleşerek toksik etkilerini gösterirler.
örnek
CO taşıyıcı bir protein olan hemoglobinle etkileşerek, hemoglobinin dokulara oksijen taşınmasının engellenmesi
Şelazyon(Küçük Molekül veya İyonla Birleşme)
Edta(etilendiamin tetraasetik asit)
özelliği
Bu madde özellikle iki değerli metal katyonları ile kompleks yapar
tedavi için kullanılır
bir takım toksik maddelerin zehirlenmesinde uygun dozda oral veya enjeksiyon yoluyla verilerek kullanılır aksi halde oldürebilir
Enzimle etkileşme
türleri
Yarışmalı
kısaca tanım
enzimin substratıyla yarışarak substrat yerine bağlanmaya çalışır reversıbldır
yarışmasız
kısaca tanım
enzimin substratla bağlanmasını engellemek yerine enzimi inactive eder irreversebldır
nasıl inhibe eder
Protein yapısındaki enzimlerin, hidroksil (-OH), sülfidril (-SH), amino (-NH2), imidazol grupları ile birleşerek enzimleri inaktive eder (irreversibl ve spesifik olmayan inhibisyon).
Ağır metaller (Hg, As, Pb, Ag, Cu gibi), iyodoasetat, ferri siyanür ve siyanür iyonları, ortokinonlar gibi çeşitli bileşikler sülfıdril grubu içeren enzimleri inhibe ederek toksik etki gösterirler
örnek
Organik fosfat yapısındaki insektisitler ve sinir gazlan, asetilkolinesteraz enzimini irreversibl olarak inhibe ederler.
Kısaca tanım
enzimle etkileşime girerek görevini engelleme
Enerji oluşumunu etkileme
Siyanür, kükürt hidrojen ve sodyum azid gibi maddeler sitokrom oksidaz enzimini inhibe ederek, dokularda oksijen kullanımını engellerler.
hemoglobindeki demir-2-iyonunun (ferro), nitritler gibi oksidan maddelerle demir-3- iyonuna (ferri) yükseltgenerek methemoglobin oluşturması dokulara oksijen taşınmasını engeller.
Reseptör ile etkileşme
Hücre çeperindeki makromolekül adı verilen reseptörlere bağlanarak toksik maddelere seçicilik sağlar
Reversibl birleşme
örnek
asitilkelolin ve epinefrin resöprörleri ile birleşen toksik maddeler
sinek mantarı(Amanita muscaria) parasempatik etki sağlıyor
2 yolla hücre hasarına yol açar
Direkt etki
tanım
vücuda alındığı zaman direkt organelle birleşiyor
Örnek
HgCl2 zehirlenmesi Hücre membranındaki sülfidril grubuna bağlanır Atp gerektiren transport inhibe eder membran geçirgenliği artar
Siyanür zehirlenmesi
Kematörapetik ilaçlar, antibiyotikler, ağır metaller
etki nerelerde görülür
Böbrek, ...
Mukozal dokuluar
Absorbe eden salgılayan konsantre eden hücrelerde
İndirekt etki
tanım
Toksik madde reaktif bir metabolitine dönüşerek etki ediyor
dönüşebilmesini sağlayan
Sitokrom p450
nasıl işlem yapar
metabolitler membran protein ve lipidlerine kovalent bağlarla bağlanır
Membran hasarı ve serbest radikallerin oluşması lipid peroksidasyonuna neden olur
örnek
CCl4; CCl3 döner ve lipid peroksidasyonu -Kaba ER zedelenmesi,apoprotein azalması, yağlı KC - Plazma membran zedelenmesi, hücre şişmesi,Ca artışı,hücre ölümü
Asetaminofen; GSH azalır,nükleofilik makromoleküller parçalanır, KC nekrozu
Benzen
Alkol
Bir kısmının hasar mekanizması
Karaciğer hücresinde Hasar mekanizması
Karbonmonoksit Toksikasyonu
Özellikleri
En sık zehirlenme
İnhilasyonla olur
Karbon içeren tüm ürünlerin tam olmayan yanması sonucu ortaya çıkar
Doku hasar mekanizması hipoksidir.
diğer mekanizması;
Hücresel düzeyde hipoksidir:
Sitokrom oksidazı inhibe ederek mitokondrial oksidatif fosforilasyonu yavaşlatır.
daha uzun süreetkili ; %10 15
non siyonotik hipoksi siyanoz olmuyor
en çok o2 kullanan beyin kalp iskelet kası zarar görür yorum
semptomları
düşme
nefes nefese kalma
baş dönmesi
kusma
bayılma
Baş ağrısı
Ağır metal toksikasyonları
alkol
metanol