Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Endocrine System - Coggle Diagram
Endocrine System
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนต่อมใต้สมอง
(Pituitary hormones and their control by Hypothalamus)
ต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Anterior pituitary)
ฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth hormone, GH
ชนิดของฮอร์โมน
Protein hormone
หน้าที่ : กระตุ้นกระบวนการต่าง ๆ ที่ส่งผล ในการเพิ่มการเจริญเติบโตของเซลล์ร่างกาย
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : เซลล์ไขมัน, กระดูก, กล้ามเนื้อ,ประสาท, ภูมิคุ้มกัน และตับ
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต (Growth hormone and its disorders)
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์
(Thyroid-stimulating hormone, TSH/ Thyrotropin)
ชนิดของฮอร์โมน
Glycoprotein hormone
หน้าที่ : กระตุ้นการเจริญเติบโตและควบคุม การทำงานของต่อมไทรอยด์
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย: ต่อมไทรอยด์
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมน้ำนม (Prolactin, PRL)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่ : กระตุ้นการเจริญเติบโตและ ควบคุมการทำงานของต่อม
น้ำนม เพื่อให้มีการสร้างน้ำนม (Lactation)
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : ต่อมน้ำนม (Mammary glands)
ฮอร์โมนเพศ
(Follicle-Stimulating hormone, FSH และ Luteinizing hormone, LH)
ชนิดของฮอร์โมน
Glycoprotein hormone
เพศชาย
หน้าที่ : กระตุ้นการเจริญของอสุจิภายในอัณฑะ ทำให้มีการสร้างอสุจิ
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : Sertoli cells -> Spermatogenesis
เพศหญิง
หน้าที่ : กระตุ้นการเจริญของไข่ในรังไข่ ทำให้มีการพัฒนาไข่ให้สมบูรณ์
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : Follicle -> Follicular growth
ชนิดของฮอร์โมน
Glycoprotein hormone
เพศชาย
หน้าที่ : กระตุ้นการสังเคราะห์ฮอร์โมน Testosterone เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : Interstitial cells/Leydig cells -> Testosterone production
เพศหญิง
หน้าที่ : กระตุ้นการสังเคราะห์ฮอร์ โมน Estrogen และการเจริญเติบโตของไข่ ทำให้ไข่สุก และมีการตกไข่
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : Follicle -> Estrogen production Ovulation
ฮอร์โมนกระตุ้นต่อมหมวกไต (Adrenocorticotropic hormone , ACTH/ Corticotropin)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่ : กระตุ้นการเจริญเติบโตและควบคุมการทำงาน ของต่อมหมวกไต
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : ต่อมหมวกไตชั้นนอก (Adrenal cortex)
ฮอร์โมนกระตุ้นเซลล์เม็ดสี (Melanocyte-stimulating hormone, MSH)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่ : กระตุ้นการการสร้างเม็ดสี เมลานินบนผิวหนัง (Melanogenesis)
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย: เซลล์เมลาโนไซต์ (Melanocytes)
ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง (Posterior pituitary gland หรือ Neurohypophysis)
ฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่ : มีผลโดยตรงที่กล้ามเนื้อเรียบของมดลูกและเต้านม โดยกระตุ้นการหลั่งน้ำนม, กระตุ้นการคลอด
การกระตุ้นที่สำคัญ คือ การดูดนม (Sucking reflex) การแตะสัมผัส ด้านจิตใจ เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : กล้ามเนื้อมดลูกและกล้ามเนื้อรอบๆต่อมน้ำนม
ฮอร์โมนควบคุมสมดุลนำในร่างกาย (Antidiuretic Hormone ,ADH)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่ : กระตุ้นการดูดน้ำกลับ เพื่อรักษาสมดุลของน้ำ
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : ท่อไตรวม (Collecting duct)
ฮอร์โมนต่อมใต้สมองจาก
Pituitary Gland และ Hypothalamus
ต่อมใต้สมอง (Pituitary Gland) หรือ Hypophysis จัดเป็นส่วนหนึ่งของ Diencephalon
มีลักษณะเป็นต่อมรูปไข่สีน้ำตาลแดง - วางอยู่ที่แอ่งของกระดูก Sphenoid ที่ Anterior and inferior to the Thalamus
ต่อมนี้ถูกเชื่อมอยู่กับส่วนของ Hypothalamus โดยอาศัยก้าน Infundibulum (Pituitary stalk) - แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ด้านหน้าและด้านหลัง
คุณสมบัติทางสรีรวิทยาของฮอร์โมน
(Hormone physiology features)
การสังเคราะห์ (Synthesis)
-P&P, A -> สังเคราะห์ขึ้นมาและเก็บไว้
-A -> สังเคราะห์และหลั่งตามความต้องการ
การขนส่ง (Transport)
-P&P, C -> ขนส่งโดยอิสระไปตามการไหลเวียนเลือด
-S, T -> ขนส่งไปโดยการจับกับโปรตีนตัวนำ (Carrier proteins)
การจับกับตัวรับ (Receptor binding)
-P&P, C -> จับกับตัวรับบนผิวเซลล์ (Cell membrane receptors)
-S, T-> จับกับตัวรับที่อยู่ภายในเซลล์ (Intracellular receptors)
การตอบสนอง (Effects)
-p&p, C -> การเปลี่ยนแปลงโปรตีน (Protein modification)
-P&P, S, T -> การสังเคราะห์โปรตีน (Protein synthesis)
การสังเคราะห์ฮอร์โมน (Hormone synthesis)
ชนิดของฮอร์โมน
(Hormone classes)
เอมีน (Amines (A))
-เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกรดอะมิโน
(Modification of amino acids)
-องค์ประกอบหลักกรดอะมิโน Tryptophan หรือ Tyrosine
แคททีโคลามีน (Catecholamines (C)
สเตียรอยด์ (Steroids (S))
เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของไขมันชนิดคอเลสเตอรอล
(Modification of lipid cholesterol)
ไทรอยด์ (Thyroid (Iodothyronines) (T))
โปรตีน (Peptides and Protein (P&P))
-เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของกรดอะมิโนหลายตัวที่เชื่อมติดกัน
ด้วยพันธะเคมี (Modification of multiple amino acids)
-กระบวนการสังเคราะห์เหมือนกันกับโปรตีนชนิดอื่นๆในร่างกาย
การควบคุมการหลังของฮอร์โมน
(Regulation of hormone secretion)
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนไทรอยด์
(Thyroid hormones)
ต่อมไทรอยด์ (Thyroid gland)
กลุ่มเซลล์ที่จัดตัวเป็นวงรูปผีเสื้อ (A butterfly-shaped organ)
มีสีน้ำตาลเพราะมีเลือดมาเลี้ยงมาก อยู่ที่ส่วนล่างช่องคอทางด้านหน้าตรง กับกระดูกสันหลังส่วนคอ ตั้งแต่ C6-T1
วางตัวทางด้านในผิวทาบไปกับกล่องเสียงและหลอดลม ประกอบด้วยกลีบซ้ายและกลีบขวา ส่วนคอดเรียกว่า Isthmus
Follicular cell บรรจุสารที่เรียกว่า Colloid หลั่งฮอร์โมน Thyroxine (T) และ Tri-iodothyronine (T.)
Parafollicular cell หรือ Clear cell (C-cell) หลั่งฮอร์โมน Calcitonin
ชนิดของฮอร์โมน Amine hormone
1.Thyroxin หรือ Tetra-iodothyronine (T4)
2.Tri-iodothyronine (T3)
หน้าที่
-ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกาย
-ควบคุมอัตราการเผาผลาญสารอาหารต่างๆในร่างกาย (Basal metabolic rate)
-ควบคุมอุณหภูมิกาย เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย
Heart, GI tract, Brain, Bone, Muscle
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของฮอร์โมนไทรอยด์(Thyroid hormone and its disorders)
แคลซิโทนิน (Calcitonin)
ชนิดของฮอร์โมน
Peptide hormone
หน้าที่ : ลดระดับแคลเซียมในเลือด
เซลล์หรืออวัยวะเป้าหมาย : Parathyroid glands, Kidneys, Bone, GI tract
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนพาราไทรอยด์
(Parathyroid hormones)
ต่อมพาราไทรอยด์ (Parathyroid gland)
ต่อมแบนรูปกลมรี (Pea-sized glands) สีน้ำตาลอมเหลือง
มีอยู่ประมาณ 4 ต่อม ติดอยู่บริเวณด้านหลังของต่อมไทรอยด์
Parathyroid (Chiet) cell หลั่งฮอร์โมน Parathyroid (PTH)
ทำหน้าที่เพิ่มระดับแคลเซียมในเลือด
ทำงานควบคู่กับฮอร์โมน Calcitonin เพื่อรักษาสมดุล Blood Ca?+
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนไทโมซิน
(Thymosin hormones)
ต่อมไทมัส
(Thymus gland)
ต่อมอยู่ระหว่างกระดูกหน้าอกกับหลอดเลือด Aorta
วางตัวอยู่ด้านหน้าและปกคลุมอยู่ทางด้านบนของหัวใจ
ประกอบด้วย 2 lobes คือ Right lobe และ Left Ilobe
หลั่งฮอร์โมน Thymosin ทำหน้าที่พัฒนา T-cells และควบคุม การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนต่อมหมวกไต
(Adrenocortical hormones)
ต่อมหมวกไต (Adrenal gland)
ตั้งอยู่ที่ด้านบนของไตทั้งสองข้าง จึงเรียกว่า ต่อมหมวกไต (Suprarenal gland)
ต่อมหมวกไต ประกอบด้วย 2 ส่วนคือ
ส่วน Adrenal cortex แบ่งได้ 3 ชั้น
Zona glomerulosa > ฮอร์โมน Aldosterone > รักษาสมดุลน้ำและเกลือแร่ (Nat retention at Collecting ducts)
Zona fasciculata -) ฮอร์โมน Cortiso! > รักษาสมดุลในระบบเมตาบอลิซึมของน้ำตาล (Glucose metabolism)
Zona reticularis ฮอร์โมน Androgen -> ควบคุมลักษณะทางเพศ (Masculinization)
ส่วน Adrenal medulla - > Epinephrine & Norepinephrine - > กระตุ้นการทำงานของระบU Sympathetic nervous system
กลุ่มอาการคุชชิ่ง (Cushing's syndrome)
หน้ากลม (Moon face)
คอมีหนอกยื่น (Buffalo hump)
แก้มแดง (Plethora)
ผิวบาง (Thin skin)
หน้าท้องมีรอยแตก (Striae)
ภาวะขาดประจำเดือน (Amenorrhea)
เกิดแผลได้ง่ายและภูมิคุ้มกันตก
สาเหตุ
มักเกิดจากการมีเนื้องอกที่ต่อมใต้สมอง ทำให้มีการสร้าง ACTH ไปกระตุ้น Adrenal cortex
(Zona fasciculata) อย่างต่อเนื่อง ทำให้มีการสร้าง และหลั่งฮอร์โมน Cortisol มากขึ้น จนทำให้เกิดความผิดปกติ
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนเมลาโทนิน
(Melatonin hormone)
ต่อมไพเนียล
(Pineal gland)
ต่อมไพเนียล อยู่เหนือสมองส่วนกลางและอยู่หลังต่อโพรง
สมองที่ 3 (Third ventricle)
หลั่งฮอร์โมน Melatonin ทำหน้าที่ควบคุมวงจรการตื่นและ
การหลับของมนุษย์
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนตับอ่อน
(Pancreatic hormones)
ตับอ่อน (Pancreas)
โรคเบาหวาน (Diabetes Mellitus, DM)
Type I Diabetes Mellitus
-ตับอ่อนไม่สามารถสร้างอินซูลินได้
-มักพบในเด็กหรือผู้ที่มีอายุน้อยกว่า 30 ปี มักผอม (เกิดจากพันธุกรรม)
-ต้องรักษาด้วยการฉีดอินซูลิน
Type II Diabetes Mellitus
-ตับอ่อนสามารถสร้างอินซูลินได้ แต่มี ภาวะดื้อต่ออินซูลิน
-พบในทุกวัยและมักมีภาวะอ้วนร่วม (เกิดจากพฤติกรรม)
Gestational and other DM
-มีภาวะขาดหรือดื้อต่ออินซูลิน
-เกิดภาวะ Hyperglycemia ในหญิง
ตั้งครรภ์และผู้ที่มีอาการป่วยที่ส่งผล กระทบต่อตับอ่อน
ชนิดและการทำงานของฮอร์โมนระบบสืบพันธุ์
(Reproductive hormones)
อวัยวะสืบพันธุ์และรก (Gonads and Placenta)
รังไข่ (Ovaries)
รก (Placenta)
อัณฑะ (Testes)
เพศชาย (Male)
Testes -> Leydig cells -> Testosterone
กระตุ้น Secondary sex characteristics
ควบคุมและกระตุ้นการเจริญเติบโตของร่างกาย
กระตุ้นกระบวนการ Spermatogenesis
เพศหญิง (Female) Ovary → Follicle -> Estrogen
กระตุ้น Secondary sex characteristics
ควบคุมและกระตุ้นการเจริญเติบโตของร่างกาย
กระตุ้นกระบวนการ Ovulation
Ovary Corpus luteum -> Progesterone
กระตุ้นการพัฒนาของเต้านมและมดลูกเพื่อรองรับการ
ตั้งครรภ์ และมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของร่างกาย
จัดเป็นต่อมไร้ท่อชั่วคราวที่ร่างกายผู้หญิงสร้างขึ้นเพื่อการตั้งครรภ์
สังเคราะห์ฮอร์โมนที่จำเป็น 3 ชนิด ได้แก่
ฮอร์โมน hCG - กระตุ้น corpus luteum ให้ผลิตฮอร์โมน 2 ชนิด
ฮอร์โมน Progesterone > รักษาความหนาของเยื่อบุมดลูก
ฮอร์โมน Estrogen -) พัฒนาเต้านมและกล้ามเนื้อมดลูก