Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

SINH HỌC TẾ BÀO, Các giai đoạn chính của quá trình hô hấp tế bào, kì giữa…

- - - - Là khả năng sinh công
      - Chia làm 2 loại: Động năng và thế năng
      - Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công
      - Thế năng: là loại năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.
    - - ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác trở thành ADP và lại được gắn thêm nhóm phôtphat để trở thành ATP
      - Chức năng:
        
        Tổng hợp nên các chất hoá học cần thiết cho tế bào
        
        Vận chuyển chất qua màng
        
        Sinh công cơ học
    - - Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào
      - Bản chất: đồng hoá, dị hoá
      - Đồng hoá: quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản, đồng thời tích luỹ năng lượng - dạng hoá năng.
      - Dị hoá: quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn, đồng thời giải phóng năng lượng.
  - - - Khái niệm
        
        Là chất xúc tác sinh học được tổng hợp trong các TB sống
        
        Làm tăng tốc độ phản ứng mà không bị biến đổi sau phản ứng
      - Cấu trúc
        
        Có thể là protein hoặc protein kết hợp với một số chất khác
        
        Phức tạp. Đặc biệt là vùng trung tâm hoạt động
        
        Cấu hình không gian của tâm hoặt động tương thích với cấu hình không gian của cơ chất
        
        Tên enzim = tên cơ chất + aza
      - Cơ chế hoạt động
        
        Liên kết với cơ chất tại trung tâm hoạt động tạo nên phức hợp enzim-cơ chất.
        
        Liên kết mang tính đặc thù. Vì thế, mỗi enzim thường chỉ xúc tác cho một phản ứng.
      - Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính
        
        Nhiệt độ
        
        Độ pH
        
        Nồng độ cơ chất
        
        Chất ức chế hoặc hoại hoá enzim
        
        Nồng độ enzim
    - - Giúp cho các phản ứng sinh hoá trong tế bào diễn ra nhanh hơn.
      - Điều chỉnh quá trình chuyển hoá vật chất thông quá điều chỉnh hoạt tính enzim.
      - Ức chế ngược
  - - - là quá trình sử dụng năng lượng ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ từ các nguyên liệu vô cơ
- - - - Khái niệm: là 1 hệ thống màng bên trong tế bào tạo nên hệ thống các ống và xoang dẹp thống với nhau
      - Phân loại: 2 loại
        
        Lưới nội chất trơn: không có gắn các riboxom
        
        Lưới nội chất hạt: có đính các hạt riboxom
      - Chức năng
        
        Lưới nội chất hạt là tổng hợp protein tiết ra ngoài tế bào cũng như các protein cấu tạo nên màng tế bào
        
        Lưới nội chất trơn có đính rất nhiều loại enzim tham gia vào quá trình tổng hợp lipit, chuyển hóa đường và phân hủy chất độc hại đối với cơ thể
    - - Cấu trúc
        
        Gồm prôtêin, hệ thống vi ống, vi sợi và sợi trung gian.
        
        Vi ống là những ống hình trụ dài.
        
        Vi sợi là những sợi dài mảnh.
      - Chức năng
        
        Là giá đỡ cơ học cho tế bào.
        
        Tạo hình dạng của tế bào.
        
        Neo giữ các bào quan và giúp tế bào di chuyển.
    - - Cấu trúc: Có 2 lớp màng bao bọc: màng ngoài không gấp khúc, màng trong gấp lại tạo thành các mào, trên đó chứa nhiều loại enzim tham gia vào quá trình hô hấp của tế bào. Bên trong ti thể là chất nền chứa ADN và Riboxom
      - Chức năng: Là nhà máy điện cung cấp nguồn năng lượng chính cho tế bào hoạt động là các phân tử ATP
    - - Cấu trúc
        
        Màng sinh chất có cấu trúc khảm động, dày khoảng 9nm, gồm phôtpholipit và prôtêin.
        
        Phôtpholipit luôn quay 2 đuôi kị nước vào nhau, 2 đầu ưa nước quay ra ngoài. Phân tử phôtpholipit của 2 lớp màng liên kết với nhau bằng liên kết yếu nên dễ dàng di chuyển.
        
        Prôtêin gồm prôtêin xuyên màng và prôtêin bán thấm.
        
        Các phân tử colestêron xen kẽ trong lớp phôtpholipit.
        
        Các lipôprôtêin và glicôprôtêin làm nhiệm vụ như giác quan, kênh, dấu chuẩn nhận biết đặc trưng cho từng loại tế bào.
      - Chức năng
        
        Trao đổi chất với môi trường có tính chọn lọc nên màng có tính bán thấm.
        
        Thu nhận thông tin lí hóa học từ bên ngoài (nhờ các thụ thể) và đưa ra đáp ứng kịp thời.
        
        Nhờ glicôprôtêin để tế bào nhận biết tế bào lạ.
    - - Cấu trúc: Có hình bầu dục gồm 2 lớp màng bao bọc, bên trong có chứa chất nền cùng với các hệ thống túi dẹp được gọi là tilacoit. Các tilacoit xếp chồng lên nhau tạo thành cấu trúc gọi là grana
      - Chức năng: Là bào quan chỉ có ở tế bào thực vật, có chứa chất diệp lục có khả năng chuyển đổi ánh sáng thành năng lượng hóa học tích lũy dưới dạng tinh bột
    - - Thành tế bào
        
        Quy định hình dạng tế bào và có chức năng bảo vệ tế bào.
        
        Ở tế bào thực vật, thành tế bào có cấu tạo chủ yếu bằng xenlulôzơ.
        
        Ở nấm là kitin.
        
        Tế bào vi khuẩn là peptiđôglican.
      - Chất nên ngoại bào
        
        Cấu trúc: gồm glicôprôtêin, chất vô cơ và chất hữu cơ.
        
        Chức năng: Ghép các tế bào liên kết với nhau tạo nên các mô nhất định và giúp tế bào thu nhận thông tin.
  - - - Chưa có nhân hoàn chỉnh.
      - Tế bào chất không có hệ thống nội màng, không có các bào quan có màng bao bọc.
      - Kích thước nhỏ (1/10 kích thước tế bào nhân thực)
      - Tỉ lệ S/V lớn thì tốc độ trao đổi chất với môi trường diễn ra nhanh.
    - - Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi.
        
        Thành tế bào: Thành phần hóa học cấu tạo nên thành tế bào là peptiđôglican (cấu tạo từ các chuỗi cacbohiđrat liên kết với nhau bằng các đoạn pôlipeptit ngắn).
        
        Vi khuẩn được chia làm 2 loại:Vi khuẩn Gram dương có màu tím, thành dày;vi khuẩn Gram âm: có màu đỏ, thành mỏng.
        
        Vai trò: quy định hình dạng của tế bào.
        
        Sự khác biệt này giúp chúng ta có thể sử dụng thuốc kháng sinh đặc hiệu để tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh.
        
        Lông và roi:
        
        Roi (tiên mao): cấu tạo từ prôtêin có tính kháng nguyên giúp vi khuẩn di chuyển.
        
        Lông: giúp vi khuẩn bám chặt trên mặt tế bào người.
        
        Màng sinh chất: Cấu tạo từ 2 lớp phôtpholipit và prôtêin;Có chức năng trao đổi chất và bảo vệ tế bào.
      - Tế bào chất gồm 2 thành phần chính:Bào tương (dạng keo bán lỏng): không có hệ thống nội màng, các bào quan không có màng bọc ribôxôm (cấu tạo từ prôtêin và rARN): không có màng, kích thước nhỏ, là nơi tổng hợp prôtêin.
      - Vùng nhân: Không có màng bao bọc,chỉ chứa 1 phân tử ADN dạng vòng một số vi khuẩn có ADN dạng vòng nhỏ khác là plasmit và không quan trọng.
  - - - Khái niệm
        
        Vận chuyển thụ động là phương thúc vận chuyển các chất qua màng sinh chất từ nơi có nồng độ cao tới nơi có nồng dộ thấp hơn, không có sự tiêu tốn năng lượng
      - Các con đường vận chuyển thụ động
        
        Trực tiếp qua lớp photpholipit
        
        Qua kênh protein xuyên màng
      - Yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ khuếch tán qua màng sinh chất
        
        sự chênh lệch nồng dộ chất tan 2 bên màng
        
        Cmt>Gb: Môi trường ưu trương
        
        Cmt = Gb: môi trường đẳng trương
        
        Cmt<gb: Môi trường nhược trương
        
        đặc tính lí hóa của các chất
        
        Kích thước nhỏ, không phân cực: khuếch tán qua lớp photpholipit
        
        Kích thước lớn, phân cực: khuếch tán qua kênh Pr xuyên màng
    - - Khái niệm
        
        là phương thức vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nhiệt độ thấp tới nơi có nhiệt độ cao hơn và có sự tiêu tốn năng lượng
      - Cơ chế vận chuyển chủ động
        
        Nhờ năng lượng ATP và các ' máy bơm" đặc trưng là các kênh protein đặc thù trên môi trường
    - - Nhập bào
        
        Là phương thức dưa các chất vào bên trong tế bào bằng cách làm biến dạng màng sinh chất
        
        Thực bào
        
        Ẩm bào
      - Xuất bào
        
        Là phương trình đưa các chất ra bên ngoài tế bào bằng cách tương tự như nhập bào
- - - - a, Phân chia nhân: gồm 4 kì
        
        Kì đầu: xuất hiện thoi phân bào, màng nhân dần biến mất, nhiễm sắc thể kép bắt đầu đóng xoắn
        
        Kì sau: Mỗi nhiễm sắc thể kép tách nhau ra ở tâm động thành 2 nhiễm sắc thể đơn; các nhóm NST đơn phân li 2 cực của tế bào
        
        Kì cuối: màng nhân xuất hiện;NST tháo xoắn
        
        Kì giữa: các NST kép xoắn cực đại và xếp thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo và dính với thoi phân bào ở 2 phía của tâm động
      - b, Phân chia tế bào chất
        
        Ở tế bào ĐV: Màng TB thắt dần ở chính giữa để chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con
        
        Ở TB của TV: Hình hành vách ngăn ở chính giữa để chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con
        
        Kết quả: Từ 1 tế bào mẹ tạo thành 2 tế bào con, chứa bộ NST giống nhau và giống mẹ
    - - Khái niệm: Chu kì tế bào là khoảng thời gian giữa 2 lần phân bào
      - Một chu kì tế bào gồm: kì trung gian (pha G1, pha S, pha G2), nguyên phân (phân chia nhân, phân chia tế bào chất)
    - - Giúp sinh vật nhân thực sinh sản, sinh trưởng
      - Tái sinh các mô và bộ phận bị tổn thương
    - - Nguyên phân và chu kì bào được kiểm soát và điều khiển một cách chặt chẽ giúp cơ thể sinh vật sinh trưởng và phát triển bình thường
  - - - Kì đầu 1:
        
        Các NST kép bắt đôi với nhau theo từng cặp tương đồng, có thể xảy ra trao đổi đoạn NST dẫn đến hoán vị gen
        
        NST kép bắt đầu đóng xoắn
        
        Màng nhân và nhân con tiêu biến
      - Các NST kép di chuyển về mặt phẳng xích đạo của tế bào thành 2 hàng.
        
        Thoi vô sắc từ các cực tế bào chỉ đính vào một phía của mỗi NST kép.
      - Kì sau I
        
        Mỗi NST kép trong cặp NST tương đồng được thoi vô sắc kéo về 2 cực của tế bào.
      - Kì cuối 1:
        
        Thoi vô sắc tiêu biến
        
        Màng nhân và nhân con xuất hiện
        
        Số NST trong mỗi tế bào con là n kép
    - - Kì đầu II
        
        Không có sự nhân đôi của NST. Các NST co xoắn lại
      - Kì giữa II
        
        Các NST kép tập trung thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của tế bào
      - Kì sau II
        
        Các nhiễm sắc tử tách nhau tiến về 2 cực của tế bào.
      - Kì cuối II
        
        Màng nhân và nhân con xuất hiện, tế bào chất phân chia.
        
        Ở động vật:
        
        Con đực: 4 tế bào đơn bội ⟶ 4 tinh trùng.
        
        Con cái: 4 tế bào đơn bội ⟶ 1 tế bào trứng và 3 thể định hướng.
        
        Ở thực vật: Các tế bào con nguyên phân 1 số lần để hình thành hạt phấn và túi noãn.
    - - Giảm phân kết hợp với quá trình thụ tinh tạo ra nhiều biến dị tổ hợp.
        
        Là nguồn nguyên liệu cho chọn lọc tự nhiên và sinh vật có khả năng thích nghi với điều kiện sống mới.
        
        Nguyên phân, giảm phân và thụ tinh góp phần duy trì bộ NST đặc trưng cho loài.
- - - - Thành phần hữu cơ
        
        protein,lipit....
      - Do phân tử nước có tính phân cực nên nước có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự sống.
      - Các hợp chất hữu cơ như cacbohiđrat, prôtêin và axit nuclêic đều là những đại phân tử được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, trình tự sắp xếp và số lượng của các đơn phân trong mỗi phân tử quyết định các đặc tính lí hóa học của chúng. Lipit là đại phân tử hữu cơ kị nước, không cấu tạo theo nguyên tắc đa phân.
    - - Sự sống được duy trì liên tục từ thế hệ này qua thế hệ khác thông qua quá trình truyền đạt thông tin di truyền lưu trữ trên ADN
      - Quá trình truyền đạt thông tin di truyền trên ADN được thực hiện qua các hình thức phân chia tế bào.
      - Nguyên phân là quá trình phân bào đảm bảo sự truyền đạt thông tin một cách nguyên vẹn từ tế bào này sang tế bào khác nhằm thực hiện các chức năng sinh sản, sinh trưởng và phát triển cũng như khả năng tái sinh các mô và cơ quan ở các cơ thể sinh vật đa bào.
      - Giảm phân chỉ xảy ra ở các cơ thể lưỡng bội có hình thức sinh sản hữu tính giúp tạo ra sự đa dạng di truyền làm nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.
    - - Tế bào là hệ mở, luôn trao đổi chất và năng lượng với môi trường.
      - Hô hấp tế bào là quá trình phân giải các hợp chất hữu cơ để tạo ra năng lượng dưới dạng ATP. Quá trình phân giải glucôzơ bao gồm 3 giai đoạn (đường phân, chu trình Crep và chuỗi chuyền electron) với sản phẩm chính là ATP, các sản phẩm phụ là CO2 và nước. Đặc điểm của quá trình này là năng lượng trong phân tử glucôzơ được giải phóng một cách từ từ từng bước một và được điều khiển bằng một hệ thống các enzim.
        
        ATP được coi là đồng tiền năng lượng của tế bào.
      - Quang hợp là quá trình chuyển đổi năng lượng ánh sáng mặt trời thành dạng năng lượng tiềm ẩn trong hợp chất hữu cơ. Quang hợp bao gồm 2 pha: pha sáng và pha tối.