Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลมารดาที่ได้รับการ ชักนำการคลอดและเร่งคลอด, เอกสารอ้างอิง …
การพยาบาลมารดาที่ได้รับการ
ชักนำการคลอดและเร่งคลอด
ความหมาย
การชักนำการคลอด (Induction labor)
การทําให้เจ็บครรภ์คลอดด้วยวิธีการ ต่างๆ ก่อนที่จะมีการเจ็บครรภ์ คลอดเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เพื่อให้การคลอดสิ้นสุดลง
การเร่งคลอด (Augmentation of labor)
การกระตุ้นให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอด เพิ่มขึนในหญิงตังครรภ์ที่มีอาการเจ็บ ครรภ์คลอดแล้วตามธรรมชาติ แต่ไม่มี ความก้าวหน้าในการเปิดขยายของปาก มดลูกหรือการเคลื่อนต่ำของส่วนนํา หรือส่งเสริมให้มดลูกหดรัดตัวมี ประสิทธิภาพมากขึน
ข้อบ่งชี้ของการชักนำการคลอด
ข้อบ่งชี้ทางสูติกรรม
มีภาวะความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ (severe preeclampsia) หรือมีภาวะซัก (eclampsia)
มีภาวะครรภ์เกินกำหนด (postterm pregnancy)
มีภาวะน้ำคร่ำน้อย (oligohydramnios)
มีภาวะรกลอกตัวก่อนกำหนด (abruptio placenta)
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์ที่อายุครรภ์เกิน 34 สัปดาห์ (premature rupture of membranes)
มีการติดเชื้อภายในถุงน้ำคร่ำ (chorioamnionitis)
ครรภ์แฝดที่มีอายุครรภ์ตั้งแต่ 38 สัปดาห์ขึ้นไป (twin)
ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ (intrauterine growth restriction)
ทารกมีความพิการแต่กำเนิดที่ไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้หลังคลอด (Congenital anomalies) เช่น Bart's hydrops fetalis, anencephaly เป็นต้น
ทารกเสียชีวิตในครรภ์ (dead fetus in utero)
ข้อบ่งชี้ทางอายุกรรม
โรคหัวใจ โรคไตเรื้อรัง โรคเบาหวาน โรคไทรอยด์เป็นพิษ โรคความดันโลหิตสูง รวมถึงหญิงตั้งครรภ์ที่ป็นมะเร็ง
ข้อบ่งห้ามในการชักนำการคลอด
ข้อห้ามที่อนุโลมได้หากมีความจำเป็น แต่ต้องทำด้วยความระมัดระวัง
มีแผลผ่าตัดคลอดชนิด low transverse Cesarean section
ทารกมีส่วนนำเป็นก้น (frank breech presentation)
ส่วนนำของทารกยังไม่เข้าสู่อุ้งเชิงกราน
เป็นโรคหัวใจ
หัวใจทารกเต้นผิดปกติ (NST non-reactive) แต่ยังไม่มีภาวะฉุกเฉินที่ต้องรีบผ่าตัดคลอด
การตั้งครรภ์แฝดน้ำ (polyhydramnios)
ข้อห้ามโดยเด็ดขาด
มีการผิดสัดส่วนระหว่างทารกและช่องเชิงกราน (CPD)
ทารกอยู่ในท่าขวาง (transverse lie)
ภาวะสายสะดือย้อย (prolapsed cord)
เคยได้รับการผ่าตัดคลอดชนิด classical cesarean section หรือผ่าตัดมดลูก ที่แผลผ่าตัดเข้าถึงโพรงมดลูก หรือเคยมดลูกแตกมาก่อน (previous uterine rupture)
มะเร็งปากมดลูกชนิดลุกลาม
มีแผลโรคเริมที่อวัยวะสืบพันธุ์ (active genital herpes infection)
ภาวะรกเกาะต่ำ (placenta previa) หรือมีภาวะ vasa previa
องค์ประกอบในการพิจารณาก่อนการชักนำการคลอด
สภาพของปากมดลูกและระดับของส่วนนำ
เกณฑ์การให้คะแนนตามระบบของ Bishop score
การแปลผล
คะแนนมากกว่าเท่ากับ 9 ปากมดลูกพร้อม ชักนำคลอดได้ประสบความสำเร็จ
คะแนน 5-8 ควรใช้วิธีเจาะถุงน้ำคร่ำ+Oxytocin
คะแนนน้อยกว่าเท่ากับ 4 ปากมดลูกไม่พร้อม
อายุทารกครรภ์
พิจารณาจาก LNMP , ขนาดของมดลูก, U/S
ความสมบูรณ์ของระบบการหายใจทารกในครรภ์
ตรวจหา Lecithin, Sphingomyelin
สุขภาพของทารกในครรภ์
ระวังภาวะ fetal distress
ความพร้อมของหน่วยคลอดและทารกแรกเกิดในการดูแล
ทารกที่ไม่ครบกำหนด
วิธีการชักนำการคลอด
การชักนำการคลอดโดยใช้หัตถการ (surgical induction)
การเซาะแยกถุงน้ำคร่ำ (membranes stripping)
เลาะแยกถุงน้ำคร่ำออกจากปากมดลูกและผนังมดลูกส่วนล่าง
มักทำไปพร้อมๆ กับการตรวจภายใน โดยสอดนิ้วผ่านปากมดลูกเข้าไปถึงผนังมดลูกส่วนล่าง จากนั้นทำการเซาะโดยหมุนนิ้วรอบ 360 องศา ในกรณีปากมดลูกปิดทำการนวดปากมดลูกด้วยนิ้วชี้และนิ้วกลาง 15-30 นาที
ระดับของ Prostaglandins ในกระแสเลือดเพิ่มขึ้น
เกิด UC
ภาวะแทรกซ้อน คือ อาจเกิดการติดเชื้อ หรือถุงน้ำคร่ำแตก เลือดออก เจ็บปวดขณะทำ
ห้ามทำกรณีมีรกเกาะต่ำ
การเจาะถุงน้ำคร่ำ (amniotomy)
เป็นการเจาะถุงน้ำคร่ำให้แตก หลังแตกจะกระตุ้นให้มีการหลั่ง prostaglandins มากขึ้น ทำให้เกิด UC และเข้าสู่การเจ็บครรภ์คลอดตามธรรมชาติ
การเจาะถุงน้ำคร่ำมักใช้ร่วมกับการให้ oxytocin และควรเจาะถุงน้ำคร่ำเมื่อเข้าสู่ระยะ active phase เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะถุงน้ำคร่ำแตกเป็นเวลานาน
ภาวะแทรกซ้อน คือ เกิดการติดเชื้อ การคลอดแห้ง การบาดเจ็บบริเวณปากมดลูก ผนังมดลูก หรือที่ศีรษะ สายสะดือพลัดต่ำ เจาะโดนเส้นเลือดของสายสะดือหรือรก รกลอกตัวก่อนกำหนด และการเกิด amniotic fluid embolism
เตรียมอุปกรณ์ เช่น Allis forceps, Amnihook, Amniotomy forceps หม้อนอน, ถุงมือ Sterile, KY gel, ผ้าขวางเตียง
อธิบายให้มารดาเข้าใจวิธีการทำ เพื่อให้ร่วมมือ และลดความวิตกกังวล อธิบายให้ทราบถึงอาการหรือผลที่จะเกิดขึ้นภายหลังเจาะถุงน้ำคร่ำ
ให้มารดาถ่ายปัสสาวะ และจัดท่านอนหงายชันเช่า ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ สอดหม้อนอนใต้กัน
ประเมิน FHR
ช่วยแพทย์เจาะถุงน้ำ โดยเสิร์ฟถุงมือ Sterile, KV gel, และอุปกรณ์เจาะถุงน้ำ
ไม่ทำการเจาะขณะที่มดลูกหดรัดตัว
ภายหลังเจาะสังเกตสีและลักษณะของน้ำคร่ำที่ไหลออกมา บันทึกสี ลักษณะ และปริมาณน้ำคร่ำ เวลาที่เจาะและสภาพของปากมดลูก
ประเมิน FHR ทันที และฟังเป็นระยะ ฯ ทุก 15-30 นาที
ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก ถ้าเปื้อนมากให้เปลี่ยนผ้าขวางเตียง
ดูแลให้มารดานอนพักบนเตียง ป้องกัน Prolapse cord
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกทุก 30 min-1 hr และประเมินความก้าวหน้าของการคลอดโดยการ PV
ประเมินอุณภูมิร่างกายทุก 2 ้hr และประเมินอาการและอาการแสดงของการติดเชื้อ
การชักนำการคลอดโดยการใช้ยา (medical induction)
Oxytocin
วิธีการให้ยา คือ Oxytocin 10 unit ในสารน้ำ cystalloid
เช่น 5% D/NSS/2 หรือ Ringer lactate solution 1000 มิลลิลิตร หยดเข้าทางหลอดเลือดดำ หลังจากได้รับยา 3-5 นาที ยามีระดับคงที่ในเวลา 40 นาที
หลังคลอดให้ Oxytocin ต่ออีก 1 hr ให้อัตราเร็วขึ้น (120 ml/hr) เพื่อป้องกันการตกเลือด
ข้อบ่งชี้ของการใช้ยา
ㆍ สงสัยว่าทารกในครรภ์อยู่ในภาวะอันตราย เช่น IUGR
ㆍ มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
ㆍ ภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
ㆍ การติดเชื้อของถุงน้ำคร่ำ
ㆍ มารดาเป็นโรคบางอย่าง เช่น PIH OM
ㆍ ทารกเสียชีวิต
ㆍ มารดามีประวัติการเจ็บครรภ์และการคลอดเฉียบพลัน
ภาวะแทรกซ้อนจากการได้รับยา Oxytocin
มดลูกหดรัดตัวตลอดเวลา
น้ำคร่ำอุดตันในกระแสเลือด
มดลูกแตก
ภาวะความดันโลหิตต่ำชั่วคราว
ภาวะน้ำเกิน
ตกเลือดหลังคลอด
ภาวะขาดออกซิเจนของทารกในครรภ์และทารกแรกเกิด
ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
ข้อบ่งห้ามของการใช้ยา
CPD
Prolopse cord
Transverse Lie
Fetal distress
Placento previa
Vaso previa
Previous C/S
Herpes simplex virus type ll
CA Cervix ชนิดลุกลาม
เป็นฮอร์โมนที่ร่างกายสร้างขึ้นจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง มีฤทธิ์ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกหดรัดตัวและทำให้ปากมดลูกเปิดขยาย
ยาในกลุ่ม Prostaglandins
มีฤทธิ์ทำให้ปากมดลูกนุ่มพร้อมสำหรับคลอด และกระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก ไม่ใช้ในรายที่มีภาวะแทรกซ้อน เช่น หอบหืด ต้อหิน หัวใจหลอดเลือด ความโลหิตสูง fetal distress
Prostaglandins E1
Misoprostol (Cytotec)
ภาวะเสี่ยง
มดลูกแตก
ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา
ㆍ ใช้ในไตรมาสที่ 3
ให้ครั้งแรก 1/4 เม็ด
ให้ซ้ำห่างกันมากกว่า 4-6 ชั่วโมง
Prostaglandins E2
Prepidil gel, Cervidil (prostin-e)
สอดยา 1 เม็ดเข้าช่องคลอดคืนก่อนวันเร่งคลอด
ภาวะเสี่ยง
มดลูกหดรัดตัวรุนแรง
ทารกในครรภ์มีภาวะไม่มันใจในความปลอดภัย
เพิ่มอุบัติการตกเลือดหลังคลอดและมดลูกแตก
ผลข้างเคียงของยาในกลุ่ม Prostaglandins คือ มีใข้ ปวดศีรษะ สั่น คลื่นไส้ ปากแห้ง ท้องเสีย และทำให้มดลูกหดรัดตัวถี่และแรงเกินไป ทำให้หัวใจทารกเต้นผิดปกติได้ ซึ่งถ้าพบผลข้างเคียงตังกล่าวจะต้องนำยาที่ค้างในช่องคลอดออกมา และทำ intrauterine resuscitation รวมถึงอาจพิจารณาให้ยา terbutaline ฉีดเข้าเส้นเลือดตำอย่างช้าๆ
การพยาบาล
ก่อนให้ยา
ซักประวัติ ตรวจครรภ์ ตรวจภายใน ประเมินหดรัดตัวของ มดลูก ฟัง FHS วัดV/S
อธิบายให้มารดาทราบถึงจุดมุ่งหมายในการให้ยา และ ผลกระทบ
ดูแลให้ขับถ่ายเตรียมยา สารน้ำ Infusion pump
ขณะให้ยา
สังเกตและบันทึกการหดรัดตัวของมดลูกทุก 30 นาที
ฟัง FHS ทุก 15-30 นาที
ควบคุมอัตราหยดของ Oxytocin
ประเมินความก้าวหน้าของการคลอด
ดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
ดูแลบรรเทาอาการเจ็บครรภ์คลอด
ให้กําลังใจและอยู่เป็นเพื่อน
หลังคลอด
ดูแลหลังคลอดทั่วไปตามปกติ
เฝ้าระวังภาวะตกเลือด ประเมินการหดรัดตัวของมดลูก ปริมาณเลือดที่ออกทางช่องคลอด Bladder
ดูแลให้ Oxytocin อีกอย่างน้อย 1 ชั่วโมง
เอกสารอ้างอิง
กองบรรณาธิการ HD. (2563).
การชักนำให้เจ็บครรภ์คลอด (ชักนำการคลอด)
. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2565,
จาก
https://hd.co.th/induction-of-labor
เจษฎา ใจพรหม และธีระ ทองสง. (2557).
Induction of labor : การชักนำการคลอด
. สืบค้นเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2565, จาก
https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lecturestopics/topic-review/2982/
ศิรินภา แก้วพวง. (ม.ป.ป.).
บทที่ 9 การพยาบาลผู้คลอดที่ทำสูติศาสตร์หัตถการ.
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
ผู้จัดทำ
นางสาวอรนลิน เจริญผล รหัสนิสิต 62010102 เซค 02