Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาความเสี่ยงสูงและบัญชียา หลักแห่งชาติ, นางสาวนริศรา นันตะบุรี…
ยาความเสี่ยงสูงและบัญชียา หลักแห่งชาติ
แนวทางปฎิบัติการจ่ายยากลุ่มเสี่ยงสูง
1 เมื่อได้รับใบสั่งยากลุ่มเสี่ยงสูงเภสัชกรต้อง
ตรวจสอบ ชื่อ-นามสกุลผู้ป่วย ชื่อยา ขนาดยา ปฏิกิริยาระหว่างยา (Drug interaction) และข้อ ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยแต่ละราย กรณีที่พบปัญหา เภสัชกรต้องติดต่อแพทย์ผู้สั่งยาทันที
2 การจ่ายยากลุ่มเสี่ยงสูง ให้กระทำโดยมีการ ตรวจสอบซ้ำจากเภสัชกร เสมอ และ รายการยาที่ เป็น High alert drug กลุ่ม 1-8 ให้จ่ายยาที่ติด สติ กเกอร์ “High alert drug” พร้อมฉลากที่ระบุ critical point
3 การจ่ายยากลุ่มเสี่ยงสูงเพื่อให้ผู้ป่วยนำไปใช้ที่ บ้าน ต้องติดฉลากช่วยข้อ ควรระวังไว้ที่ซองยาหรือ ขวดยา หรือมีเอกสารแนะนำผู้ป่วยประกอบการส่ง มอบยา เภสัชกรเป็นผู้ตรวจสอบ ส่งมอบและให้ ความรู้ใน การใช้ยาและ เฝ้าระวังผลข้างเคียงของ ยากลุ่มเสี่ยงสูงให้ผู้ป่วยทราบ
ยาที่มีความเสี่ยงสูง (High Alert Drugs)คือ
กลุ่มยาที่มีโอกาสสูงที่จะเกิดอันตรายแก่ผู้ ป่วย เพราะมีดัชนี การรักษาแคบหรือมี ผลข้าง เคียงร้ายแรงต่ออวัยวะสำคัญ เช่น สมอง หัวใจ ไต ฯลฯ
ลุ่ม Electrolytes ได้แก่ - Potassium Chloride inj. ,Calcium gluconate inj. , 3% NaCl inj.,
Magnesium sulfate inj.
กลุ่ม Anticoagulants และ กลุ่ม Antithrombolytics ได้แก่ - Heparin inj. , Enoxaparin inj., Warfarin
Alteplase(rt-PA), Streptokinase(SK)
กลุ่ม Insulin injection ได้แก่ - Humulin R, Insulin N, Mixtard 30/70, Novomix 30/70, Ins Aspart (Novorapid®), Glargine (Lantus®)
กลุ่ม Narcotic injection ได้แก่ - Morphine Sulfate, Pethidine HCI, Fentanyl
กลุ่ม Vasodilator ได้แก่ - Nitroglycerine inj , Sodium nitroprusside inj 50 mg/5ml
กลุ่ม Sedative ได้แก่ - Midazolam ,Chloral hydrate และ กลุ่ม Hypnotic ได้แก่
Propofol 200 mg/20ml ,Thiopental sodium 1g/ vial ,Ketamine inj 500mg/10 ml
กลุ่ม Neuromuscular blocking agents กลุ่มยาเคมีบำบัด
รายการที่ 1 – 7 กำหนดให้เป็นรายการยาที่ทุกหน่วยงาน ต้อง ติดตามผลการใช้ยาตามแนวทางที่กำหนด
รายการที่ 8 – 9 เป็นรายการยาที่เฝ้าระวังตามความ จำเป็นของ หน่วยงาน
อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
(Adverse Drug Reaction)
Type A reaction(Side effect) :
เกิดจากฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของยาสามารถทำนายได้ล่วงหน้าและอาการ รุนแรงมากหรือน้อยขึ้นกับขนาดยาและการตอบสนองของแต่ละบุคคลมี อุบัติการค่อนข้างสูงอัตราการตายต่ำรักษาโดยการลดขนาดยา
Type B reaction(Drug allergy) :
อาการที่เกิดไม่สามารถคาดคะเนได้ล่วงหน้าจากฤทธิ์ของเภสัชวิทยาของ ยา และไม่สามารถพบได้ในระหว่างการศึกษาพิษวิทยาของยา ไม่สัมพันธ์ กับขนาดยาและเกิดกับกลุ่มผู้ที่มีความไวต่อยานั้นนั้นๆ เท่านั้นและอาการ ที่ เกิดมีความรุนแรงอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตรักษาเบื้องต้นโดยการ หยุด ใช้ยา
บัญชียาหลักแห่งชาติ
รายการยาแผนปัจจุบันสำหรับใช้ในโรง พยาบาล และสถานบริการสาธารณสุข
บัญชี ข รายการยาที่ใช้สำหรับข้อบ่งใช้หรือโรคบางชนิดที่ใช้ในบัญชี ก ไม่ ได้หรือไม่มีผลหรือใช้เป็นยาแทนยาในบัญชีก็ตามความจำเป็น
บัญชี ค รายการยาที่ต้องใช้ในโรคเฉพาะทางโดยผู้ชำนาญหรือผู้ที่ได้รับ มอบ หมายจากผู้อำนวยการของสถานพยาบาลนั้นนั้นโดยสถานพยาบาล จะต้อง
1.มีมาตรการกำกับการใช้ยา
2.1) ถ้าใช้ยากลุ่มนี้ไม่ถูกต้องอาจ เกิดพิษหรือเป็นอันตรายต่อผู้ป่วย หรือ เป็นสาเหตุให้เกิดเชื้อดื้อยาได้ ง่าย
2.มีความพร้อมตั้งแต่ การวินิจฉัย จนถึงการ ติดตามผลการรักษา เนื่องจาก
2.2) เป็นยาที่มีแนวโน้มในการใช้ไม่ ตรงตามข้อบ่งชี้หรือไม่คุ้มค่าหรือมี การนำใช้ในทางที่ผิดหรือมีหลักฐาน สนับสนุนการใช้ที่จำกัดหรือมี ประสบการณ์การใช้ในประเทศไทย อย่างจำกัด
บัญชี ก รายการยามาตรฐานที่ใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาสุขภาพ ที่ พบบ่อย มีหลักฐานชัดเจนที่สนับสนุนการใช้ มีประสบการณ์การใช้ใน ประเทศไทยอย่างพอเพียงและเป็นยาที่ควรได้รับการเลือกใช้เป็นอันดับ แรก ตามข้อบ่งใช้ของยานั้น
บัญชี ง รายการยาที่มีหลายข้อบ่งใช้แต่มีความเหมาะสมที่จะใช้เพียงบาง ข้อบ่ง ใช้หรือมีแนวโน้มที่จะมีการสั่งใช้ยาไม่ถูกต้องหรือเป็นยาที่มีราคา แพงจำเป็น สำหรับผู้ป่วยบางรายแต่อาจทำให้เกิดอันตรายต่อผู้ป่วย
บัญชี จ(1) รายการยาสำหรับโครงการพิเศษของกระทรวง ทบวง กรม หรือ หน่วยงานของรัฐเป็นผู้รับผิดชอบโครงการมีงบประมาณวัตถุประสงค์ วิธีการ ดำเนินโครงการระยะเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุดโครงการที่ชัดเจน
บัญชี จ(2) รายการยาสำหรับผู้ป่วยที่มีความจำเป็นเฉพาะให้เข้าถึงยาได้ อย่างก็มี เหตุสมผลคุ้มค่าและยั่งยืนซึ่งมีการจัดคนไกลกลางเป็นพิเศษใน กำกับการใช้ยา ภายใต้ความรับผิดชอบร่วมกันของระบบประกันสุขภาพ ซึ่ง ดูแลโดยกรม บัญชี กลาง กระทรวงการคลัง สำนักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงานสำนักงานหลัก ประกันสุขภาพแห่งชาติและหน่วยงานอื่นๆ
แนวทางปฏิบัติการสั่งจ่ายยากลุ่มเสี่ยงสูง
1 แพทย์ไม่สั่งยากลุ่มเสี่ยงสูงด้วยวาจา ยกเว้น กรณีทำหัตถการ หรือเร่งด่วน
2 ไม่ใช้คำย่อในการสั่งยาที่นอกเหนือจากระเบียบ การสั่งจ่ายยา ของโรงพยาบาล
3 แพทย์พิจารณาผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ หรือ ค่าพารามิเตอร์ ที่สำคัญก่อนสั่งยากลุ่มเสี่ยงสูงให้แก่ ผู้ป่วย
4 แพทย์คำนวณขนาดยาซ้ำกรณีต้องมีการคำนวณ ตามน้ำหนัก หรือพื้นที่ผิวเมื่อสั่งยากลุ่มเสี่ยงสูง
เช่น ยาเคมีบำบัด
5 แพทย์พิจารณาข้อห้ามใช้และปฏิกิริยาระหว่าง ยากลุ่มเสี่ยง สูงกับยาอื่น ๆ ที่ผู้ป่วยใช้อยู่ก่อนการ สั่งใช้ยากลุ่มเสี่ยงสูง
6 ถ้ามีฟอร์มสำเร็จรูป ให้แพทย์ใช้ฟอร์มสำเร็จรูป ในการสั่ง ยากลุ่มเสี่ยงสูง เช่นแพทย์สั่งยา กรณียา เคมีบำบัดโดยมีระบบ การสั่งใช้ยาใน Cytotoxic order form
7 แพทย์เป็นผู้พิจารณาและระบุในใบสั่งยาก่อนทุก ครั้ง เมื่อมี การใช้ยากลุ่มเสี่ยงสูง
การเก็บรักษายาที่มีความเสี่ยงสูง
HAD ทุกชนิดต้องเก็บรักษาโดยแยกจากยาอื่นๆ หรือป้องกันการเข้าถึง ได้โดยง่าย
ต้องมีสัญลักษณ์สีชมพูสดเตือนว่าเป็นยาที่มีความเสี่ยงสูง โดยฝ่าย เภสัชกรรมเป็นผู้ดำเนินการติดที่ฉลากหรือที่ หลอดยา
กลุ่มยาเสพติด ได้แก่ fentanyl ,morphine pethidine ต้องจำกัดการ เข้าถึง ต้องใส่ในตู้หรือลิ้นชักที่ lock เสมอ มี ผู้ควบคุม ตรวจสอบจำนวน ยาอย่างสม่ำเสมอ
นางสาวนริศรา นันตะบุรี 6401110801016