Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
(พยาธิตัวกลมในลำไส้, พยาธิตัวกลมที่อยู่ในเนื้อเยื่อ) - Coggle Diagram
พยาธิตัวกลมในลำไส้
Ascaris lumbricoides(พยาธิไส้เดือน)
ขนาดใหญ่สุด
พบในเด็กมาก
ติดเชื้อจากการกินไข่พยาธิที่ปนเปื้อนในอาหาร/น้ำดื่ม
ลักษณะไข่พยาธิ
ไข่ที่ผสมพันธุ์แล้ว
ไข่ที่ไม่ได้รับผสมพันธ์ุ
ไข่ที่เปลือกชั้นนอกหลุด
พยาธิเพศเมีย 1 ตัว ไข่ได้วันละ 240,000 ฟอง
อาการ
หงุดหงิด อ่อนเพลีย ปวดท้อง คลื่นไส้
ลำไส้เล็กอุดตัน
การตรวจ
ตรวอุจจาระหาไข่พยาธิ
Hookworm(พยาธิปากขอ)
ติดเชื้อจากการไชของตัวอ่อนพยาธิเข้าผิวหนัง
ลักษณะไข่
อาการ
ผิวหนังที่ถูกไชเข้าจะคัน
ปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ มีอาการไอ
ภาวะโลหิตจาง สาเหตุจากขาดธาตุเหล็ก
การตรวจ
ตรวจอุจจาระหาไข่พยาธิ
วิธีป้องกัน
ไม่เดินเท้าเปล่าออกนอกบ้าน/บนดิน
ล้างมือบ่อยๆ
ถ่ายอุจจาระถูกสุขลักษณะ
รอยที่พยาธิเคลื่อนที่
Strongyloides stercoralis(พยาธิเส้นด้าย)
เติบโตได้ทั้งในเเละนอกร่างกาย
ติดต่อจากการไชผ่านผิวหนังและการกินตัวอ่อนที่ปนในอาหาร น้ำดื่ม
มีความทนทาน
อาการ
ทางผิวหนัง
เป็นลมพิษ คัน
อาการรอยแดงหรือตุ่มคันใต้ผิวหนัง
จากการเดินทางของตัวอ่อน
การตรวจ
หาตัวอ่อนระยะ rhabditiform larva ในอุจจาระ
การป้องกัน
ไม่เดินเท้าเปล่า/ถ่าบอุจจาระถูกสุขลักษณะ/รับประทานยาให้ครบ
ให้ความรู้เกี่ยวกับพยาธิ
รูปร่างลักษณะ
ตัวอ่อนระยะแรบดิฟอร์ม
ตัวอ่อนระยะฟีลารีฟอร์ม
Enterobius vermicularis(พยาธิเข็มหมุด)
พบในเด็กสูง
ติดต่อจากการกินระยะไข่
ลักษณะไข่
วงรี คล้ายตัว D
อาการ
มีอาการคันก้นบริเวณใกล้ทวารหนัก
การตรวจ
ซักประวัติอาการคับรอบทวารหนักตอนกลางคืน
ตรวจหาไข่ด้ยวิธี Scotch tape technique
การป้องกัน
ล้างมือให้สะอาดบ่อยๆ
ตัดเล็บสั้น สวมเสื้อผ้าสะอาด หมั่นทำความสะอาดเครื่องนอนเครื่องนุ่่ง่ห่ม
Trichuris trichiura(พยาธิเเส้ม้า)
ติดเชื้อโดยการกินไข่พยาธิที่ปนเปื้อนอยู่ในอาหาร/น้ำดื่ม
พบการติดโรคสูงในภาคใต้
ลักษณะไข่พยาธิ
ลักษณะตัวเต็มวัย
อาการ
พยาธิน้อย:ไม่มีอาการ/อาการปวดท้อง
พยาธิมาก:ท้องร่วงเรื้อรัง/ปวดเบ่ง/เลือดปนในอุจจาระ
อาการรุนเเรง:ลำไส้ส่วนปลายปลิ้นออกมา
การตรวจ
ตรวจหาไข่พยาธิในอุจจาระ
การป้องกัน
ล้างมือให้สะอาดบ่อยๆ/กินอาการ น้ำที่สะอาด
ถ่ายอุจจาระถูกสุขลักษณะ
ฆ่าตัวอ่อนในไข่พยาธิก่อนนำอุจจาระไปใช้ทำปุ๋ย
พยาธิตัวกลมที่อยู่ในเนื้อเยื่อ
Trichinella spiralis
พบการติดโรคมากที่ภาคเหนือของไทย
ติดต่อสู่คนจากการกินระยะตัวอ่อน
ตัวอ่อนจะเข้าไปฝังในเซลล์กล้ามเนื้อ
เป็นพยาธิที่พบในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั้งสัตว์ป่าและสัตว์เลี้ยงที่กินเนื้อ
อาการเเสดง
ระยะในลำไส้
ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ถ้าเชื้อมากผู้ป่วยมีไข้ อ่อนเพลีย ปวดหัว
ระยะในกล้ามเนื้อ
ปวดบวมกล้ามเนื้อ
อาจบวมที่ใต้ตา
การตรวจ
พบตัวอ่อนพยาธิในเนื้อเยื่อของผู้ป่วยจากการทำ biopsy
อาการทางคลินิกและการซักประวัติผู้ป่วยเกี่ยวกับการบริโภคหมูป่า เนื้อสัตว์แบบดิบๆ รวมถึงการเจ็บป่วยพร้อมๆกันหลายคนในหมู่บ้าน
การป้องกัน
กินเนื้อสัตว์ปรุงสุก
เศษอาหารเนื้อสัตว์ดิบ ไม่ควรนำไปเลี้ยงสัตว์ต่อ
ตรวจเนื้อสัตว์ก่อนนำจำหน่าย
ให้ความรู้กับชาวบ้านในการป้องกันโรคพยาธิ
Angiostrongylus cantenensis(โรคพยาธิหอยโข่ง)
หอยโข่งจัดว่าเป็นพาหะที่สำคัญในการนำปรสิตเข้าสู่คน
อาการเเสดง
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ
หากพบจำนวน eosinophils เพิ่มสูงขึ้นมาก เกิดอาการปวดศีรษะอย่างรุนแรง ร่วมกับมีอาการ
คอแข็ง (stiff neck) “Eosinophilic Meningitis’’
การตรวจ
ตรวจน้ำไขสันหลังหรือตรวจพยาธิบริเวณตา
การซักประวัติ โดยเฉพาะการรับประทาน
หอยโข่งสุกๆ ดิบๆ หรือเนื้อสัตว์อื่นๆ
ตรวจพบ eosinophils สูงในน้ำไขสันหลังและเลือด
Gnathostoma spinigerum(พยาธิตัวจี๊ด)
พบในสัตว์ฟันเขี้ยวกินเนื้อ
ลักษณะพยาธิ
วงจรชีวิต
โฮสต์กึ่งกลางที่1คือกุ้งไรน้ำจืด
โฮสต์กึ่งกลางที่ 2 คือ ปลาน้ำจืด โดยเฉพาะปลาดุก
ปลาช่อน และปลาไหล
พบพยาธิตัวอ่อนระยะที่ 3 ในคน โดยไม่สามารถเจริญเป็นพยาธิตัวเต็มวัย
อาการเเสดง
ตัวพยาธิไม่อยู่กับที่ เมื่อเคลื่อนที่จะเกิดอาการบวมเคลื่อนที่ (migratory swelling) บางครั้งมีบวม
นูนเป็นทางยาว ผื่นแดง และอาการคันร่วมด้วย
การตรวจ
ตรวจพบพยาธิตัวอ่อนในการทำ excisional biopsy
อาการแสดงทางคลินิกและซักประวัติของผู้ป่วยโดยเฉพาะมีอาการบวมเคลื่อนที่พร้อมประวัตินิสัยการรับประทานอาหาร
โรคเท้าช้าง (elephantiasis)
Wuchereria bancrofti
เป็นปรสิตที่อาศัยอยู่ในระบบน้ำเหลือง
ระบาดในในทวีปเอเชีย
ผู้ป่วยโรคฟิลาเรียส่วนใหญ่จะมีอาการ ผิวหนังตรงอวัยวะเพศหยาบขุรขระ เกิด hydrocele
ทำให้เกิดโรคเท้าช้าง (elephantiasis)
สำหรับในประเทศไทย W. bancrofti ระบาดอยู่แถบภาคตะวันตกของประเทศ
Brugia malayi
เป็นปรสิตที่อาศัยอยู่ในระบบน้ำเหลือง
ทำให้เกิดโรคเท้าช้าง (elephantiasis)
อาการส่วนใหญ่คือขาโต ผิวหนังขรุชระ (โรคเท้าช้าง)
พบเฉพาะในทวีปเอเชีย เช่น ประเทศจีน อินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย
ฟิลิปปินส์ เกาหลี เวียดนาม และประเทศไทย
ในประเทศไทยแหล่งระบาดของ B. malayi อยู่แถบภาคใต้
อาการ
2 ระยะ
ระยะเฉียบพลัน
จะมีอาการไข้
ต่อมน้ำเหลืองอักเสบ
อาการระยะเรื้อรัง
ผู้ป่วยมีการติดเชื้อ และมีอาการของโรค
เท้าช้าง โดยมีสาเหตุจากการอักเสบเรื้อรังของหลอดน้ำเหลือง ท่อน้ำเหลืองอุดตัน
มีการติดเชื้อแต่่ไม่มีตัวอ่อนระยะ microfilaria ในเลือดและไม่แสดงอาการของโรค
ีการติดเชื้อมี microfilaria ในเลือดแต่ไม่มีอาการของโรค
การตรวจ
ตรวจหา microfilaria ในเลือด วิธีนี้เป็นวิธีที่นิยมใช้มากที่สุด
กรณีที่ microfilaria เป็นชนิดที่ออกมาในกระแสเลือดช่วงกลางคืน
ให้ผู้ที่สงสัยว่ามีการติดเชื้อปรสิตกิน
diethylcarbamazine หรือ DEC ก่อนการเจาะเลือดตรวจ 30-45 นาที
การป้องกันและควบคุม
หลีกเลี่ยงการถูกยุงกัด โดยเฉพาะเมื่อเข้าไปในบริเวณที่มีการระบาดของโรค