Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ประเด็นทางจริยธรรมในการดูแลผู้ป่วยวิกฤตและการดูแลระยะท้ายของชีวิต - Coggle…
ประเด็นทางจริยธรรมในการดูแลผู้ป่วยวิกฤตและการดูแลระยะท้ายของชีวิต
ปฏิกิริยาจากการรับรู้ข่าวร้าย
ระยะต่อรอง (Bargaining)
ระยะที่ต่อรองความผิดหวังหรือข่าวร้ายที่ได้รับ การต่อรองมักจะแฝงด้วยความรู้สึกผิดไว้ด้วย อาจจะรู้สึกว่าตนเองมีความผิดที่ยังไม่ได้ทำบางอย่างที่ค้างคาหรือยังไม่ได้พูดอะไรกับใคร จะต่อรองกับตัวเอง คนรอบข้างหรือแม้กระทั่งสิ่งศักดิ์สิทธิ์
ระยะซึมเศร้า (Depression)
ผู้ป่วยและญาติจะเริ่มรับรู้ว่าสถานการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ความรู้สึกซึมเศร้าจะเริ่มเกิดขึ้นระดับความรุนแรงขึ้นอยู่กับความเข้มแข็งของแต่ละบุคคลและสภาพแวดล้อมของแต่ละบุคคล การแสดงออกอาจมีหลายลักษณะ เช่น ออกห่างจากสังคมรอบข้าง
เบื่อหน่าย เก็บตัว ไม่ค่อยพูดคุย ถามคำตอบคำหรืออาจร้องไห้ หงุดหงิดง่าย คิดหมกมุ่นเกี่ยวกับความตาย
ระยะโกรธ (Anger)
ความโกรธเป็นภาวะธรรมชาติและเป็นการเยียวยาความรู้สึกที่เกิดจากสูญเสียหรือข่าวร้ายที่ได้รับความโกรธอาจจะขยายไปยังแพทย์ ครอบครัว ญาติ เพื่อนและทุกอย่างรอบตัว ปฏิกิริยาอาจออกมาในลักษณะอารมณ์รุนแรง ก้าวร้าวและต่อต้าน
5.ระยะยอมรับ (Acceptance)
เป็นปฏิกิริยาระยะสุดท้าย เริ่มยอมรับสิ่งต่างๆตามความเป็นจริง อารมณ็เจ็บปวดหรือซึมเศร้าดีขึ้นและมองเหตุการณ์อย่างพิจารณามากขึ้น มองเป้าหมายในอนาคตมากขึ้น ปรับตัว และเรียนรู้เพื่อให้ดำเนิน
ชีวิตต่อไปได้
ระยะปฏิเสธ (Denial)
ระยะแรกหลังจากผู้ป่วยและญาติรับทราบข้อมูล
จะรู้สึกตกใจ ช็อคและปฏิเสธสิ่งที่ได้รับรู้ ไม่เชื่อ
ไม่ยอมรับความจริง ไม่เชื่อผลการรักษาและอาจขอย้ายสถานที่รักษา
การแจ้งข่าวร้าย (Breaking a bad news)
ข่าวร้าย ข้อมูลที่ทำให้เกิดความรู้สึกหมดความหวัง มีผลกระทบต่อความรู้สึกการดำเนินชีวิตและอนาคตของบุคคลนั้น ข้อมูลทีเป็นข่าวร้าย เช่น การลุกลามของโรคไม่ตอบสนองต่อการรักษา การกลับเป็นซ้ำของโรค ความพิการการสูญเสียภาพลักษณ์ของตัวเอง การเป็นโรครุนแรงหรือรักษาไม่หาย การเสียชีวิต
บทบาทพยาบาล
สะท้อนคิดให้ครอบครัวค้นหาเป้าหมายใหม่ในชีวิตอย่างมีความหมาย
จัดการกับอาการที่รบกวนผู้ป่วยเพื่อให้ได้รับความสุขสบาย ควบคุมความปวด ช่วยเหลือในสิ่งที่ผู้ป่วย
ต้องการและส่งเสริมให้ครอบครัวมีส่วนช่วยในการดูแลผู้ป่วย
อธิบายให้ทราบถึงสิ่งที่กำลังจะเกิดขึ้นกับผู้ป่วย ให้ข้อมูลที่เป็นความจริงเกี่ยวกับพยาธิสรีรวิทยาของโรค การดำเนินโรคอาการที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ให้ความหวังที่เป็นจริง
ให้ความมั่นใจกับผู้ป่วยและญาติว่าแพทย์และทีมสุขภาพทุกคนจะให้การดูแลอย่างดีที่สุด
ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับข้อมูล การดำเนินโรค แนวทางการรักษา
ทำหน้าที่แทนผู้ป่วยในการเรียกร้องปกป้องผู้ป่วยให้ได้รับประโยชน์และปกป้องศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
ในระยะโกรธ ควรยอมรับพฤติกรรมทางลบของผู้ป่วยและญาติโดยไม่ตัดสิน ให้โอกาสในการระบายความรู้สึก
ให้ผู้ป่วยและญาติมีส่วนร่วมในการตัดสินใจการรักษา
ให้ความช่วยเหลือประคับประคองจิตใจให้ผ่านระยะเครียดและวิตกกังวล
ช่วยเหลือในการปฏิบัติกิจกรรมทางศาสนาตามความเชื่อเพื่อให้ผู้ป่วยมีความผาสุกทางจิตใจ
รับฟังผู้ป่วยและญาติด้วยความตั้งใจ เห็นใจ เปิดโอกาสให้ได้ซักถามข้อสงสัย
ให้การช่วยเหลือในการจัดการสิ่งที่ค้างคาในใจเพื่อให้ผู้ป่วยจากไปอย่างสงบ
สร้างสัมพันธภาพที่ดีกับผู้ป่วยและครอบครัว
ผู้แจ้งข่าวร้าย
การแจ้งข่าวร้ายมีความสำคัญ เนื่องจากมีผลกระทบต่อผู้ป่วยและญาติ เช่น มีความเครียด สับสน
กังวลใจ บั่นทอนทำลายความหวัง กระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างผู้รักษากับผู้ป่วย
ผู้ที่แจ้งข่าวร้ายต้องได้รับการฝึกฝนและมีประสบการณ์ วิธีการแจ้งข่าวร้ายมีข้อมูลที่ชัดเจนเกี่ยวกับแผนการรักษา ผลการรักษาและการดำเนินโรค
ดังนั้นการแจ้งข่าวร้ายแก่ผู้ป่วยหรือญาติจึงเป็นหน้าที่สำคัญของแพทย์
มโนทัศน์เกี่ยวกับการเจ็บป่วยระยะท้ายและภาวะใกล้ตาย
ภาวะใกล้ตาย: ผู้ที่เข้าสู่ช่วงใกล้เสียชีวิต มีอาการเปลี่ยนแปลงด้านร่างกายมากขึ้น จากการทำหน้าที่ของอวัยวะสำคัญของร่างกายลดลงหรือล้มเหลวและมีค่าคะแนน Palliative performance scale (PPS)
น้อยกว่า 30
การดูแลแบบประคับประคองหรือการดูแลผู้ป่วยระยะท้าย หรือ palliative care มุ่งเน้นเป้าหมายเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ผู้ป่วยที่มีโรคหรือภาวะคุกคามต่อชีวิตโดย
การป้องกันและบรรเทาความทุกข์ทรมานต่างๆที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยและครอบครัว
การเจ็บป่วยระยะท้าย: ภาวะบุคคลอยู่ในภาวะความเจ็บป่วยที่คุกคามต่อชีวิต มีการดำเนินโรคลุกลามอย่างมาก ทำให้การทำหน้าที่ของอวัยวะต่างๆของร่างกาย
ไม่สามารถกลับคืนสู่ภาวะปกติ
แพทย์วินิจฉัยว่าเป็นผู้ที่อยู่ในระยะท้ายของโรค
แนวคิดการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
แนวคิดการดูแลแบบประคับประคอง (Palliative care)
การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบองค์รวมโดยครอบคลุมทั้งด้าน
ร่างกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ โดยยึดตามความเชื่อทางด้านศาสนาวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีปฏิบัติของผู้ป่วยและครอบครัวเป็นสำคัญเป็นการทำงานเป็นทีมแบบสหวิชาชีพ
มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเผชิญและผ่านพ้นช่วงเวลาสุดท้ายของชีวิตอย่างสงบ สบายพร้อมด้วยศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์และสนับสนุนค้ำจุนครอบครัวผู้ป่วยให้สามารถใช้ชีวิต
ช่วงเวลาวิกฤติกับผู้ป่วยที่ป่วยหนักและตายจากไปอย่างราบรื่น โดยเริ่มตั้งแต่ไม่เจ็บป่วย ขณะเจ็บป่วย หรือเป็นผู้ที่ต้องเผชิญกับ
ความตาย กำลังอยู่ในช่วงวาระท้ายของชีวิต
แนวคิดการดูแลตามทฤษฎีความสุขสบาย (comfort theory)
เน้นความสุขสบายที่เป็นผลลัพธ์ของการพยาบาล เป็นภาวะที่บุคคล
ได้รับความต้องการทันทีเพื่อบรรเทา สงบ ผ่อนคลายและควบคุมสถานการณ์ได้หรืออยู่เหนือปัญหา ครอบคลุมบริบทด้าน ร่างกาย ด้านจิตใจ-จิตวิญญาณ สังคมวัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม
ความสุขสบาย
อยู่เหนือปัญหา (transcendence)
ความสุขที่อยู่เหนือความไม่สุขสบายทั้งปวง
แม้ว่าจะไม่สามารถขจัดหรือหลีกเลี่ยงได้
บรรเทา (relief)
ความไม่สุขสบายที่มีอยู่ทุเลาเบาบางลง
ความสงบ ผ่อนคลาย (ease) ความไม่สุขสบายหายไปหรือสงบผ่อนคลาย
กิจกรรมการดูแลที่ส่งเสริมความสุขสบาย
การสอน แนะนำ เป็นพี่เลี้ยง ได้แก่ ให้กำลังใจ ให้ข้อมูล ความหวัง ชี้แนะ รับฟังและช่วยเหลือเพื่อวางแผนฟื้นฟูสภาพ
อาหารด้านจิตวิญญาณ การดูแล
ใส่ใจ เอื้ออาทร และสร้างความเข้มแข็ง
ด้านจิตวิญญาณ เช่น จินตบำบัด การนวด
มาตรฐานการพยาบาลเพื่อความสุขสบาย
เพื่อรักษาความสมดุลของร่างกาย ควบคุมความปวดและความไม่สุขสบายต่าง ๆ
การดูแลแบบประคับประคองมุ่งให้ผู้ป่วยจากไปอย่างสงบหรือตายดี บุคคลในครอบครัวได้มีโอกาสอำลากันและกัน ความเจ็บปวดทางกายและทางใจลดลง สร้างความเข้มแข็งให้ผู้ป่วยและครอบครัว เพื่อการตายอย่างสงบ
ประเด็นจริยธรรมที่สำคัญในการพยาบาลผู้ป่วยภาวะวิกฤต การเจ็บป่วยระยะท้ายและภาวะใกล้ตาย
การฆ่าตัวตายโดยความช่วยเหลือของแพทย์
(Physician-assisted suicide)
การฆ่าตัวตายโดยเจตนาและได้รับความช่วยเหลือจากแพทย์
การจัดสรรทรัพยากรที่มีจำนวนจำกัด (Truth telling)
การยืดหรือการยุติการรักษาที่ยืดชีวิต
การยับยั้งการใช้เครื่องมือช่วยชีวิตในการบำบัดรักษา
(withholding of life-sustaining treatment)
การไม่เริ่มต้นใช้เครื่องมือช่วยชีวิต
การเพิกถอนการใช้เครื่องมือช่วยชีวิตในการบำบัดรักษา
(withdrawal of life-sustaining treatment)
การเพิกถอนใช้เครื่องมือช่วยชีวิตในการบำบัดรักษา
การบอกความจริง (Truth telling)
การุณยฆาต หรือ ปราณีฆาต หรือ เมตตามรณะ
(mercy killing or euthanasia)
ทำให้ผู้ป่วยที่หมดหวังจากการรักษาไม่สามารถคืนสู่สภาพปกติและต้องทนทุกข์ทรมานจากโรคร้ายได้พบกับความตายอย่างสงบ
การทำการุณยฆาตโดยความสมัครใจ
แพทย์ทำให้ผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตโดยเจตนาตามความประสงค์ของผู้ป่วย
การทำการุณยฆาตโดยผู้ป่วยไม่สามารถตัดสินใจได้เอง การทำให้ผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตโดยเจตนา โดยปล่อยให้เกิดการตายตามธรรมชาติ
การเปลี่ยนถ่ายอวัยวะ (Organ transplantation)
แนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาทางจริยธรรม
จัดกิจกรรมส่งเสริมทักษะในการตัดสินใจเชิงจริยธรรม
รู้ถึงสิทธิและหน้าที่ของพยาบาล
ให้ความรู้แก่พยาบาลในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจเชิงจริยธรรม
จริยธรรมสำหรับการทำงานของทีมสุขภาพ
มีความเคารพซึ่งกันและกัน รู้จักขอบเขตหน้าที่ของตนรับผิดชอบต่อความปลอดภัยของผู้รับบริการและการทำตนให้เป็นกัลยาณมิตรซึ่งกันและกัน