Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การเตรียมสมุนไพรสำหรับเครื่องสำอางและยา - Coggle Diagram
การเตรียมสมุนไพรสำหรับเครื่องสำอางและยา
แบบสารสกัด
การคั้นน้ำสด
วิธีที่ 1 น้ำคั้นผลไม้
เช่น น้ำคั้นผลส้ม น้ำคั้นผลมะเฟือง
เครื่องมือ เครื่องคั้นน้ำผลไม้
วิธีทำล้าง ทำความสะอาดผิวด้านนอกของผลไม้ ผ่า ซีก บีบ ด้วยเครื่อง
วิธีที่ 2 น้ำคั้นใบหรือเหง้า
เช่น ขมิ้น
เครื่องมือ เครื่องปั้นน้ำมือ
วิธีทำ ปั้นสมุนไพรสดกับน้ำจำนวนครึ่งเท่าของน้ำหนักสมุนไพร ในเครื่องปั่นน้ำผลไม้ กรอง ด้วยผ้าขาวบาง
ข้อเสีย
การสกัดแบบนี้สารสกัดสมุนไพรไม่ค่อยคงตัวมักต้องใช้สารกันบูดควรเตรียมแล้วผลิตเครื่องสำอางทันที หรือแช่เย็นไว้ 1 วัน ก่อนใส่ในเครื่องสำอาง
การควบคุมคุณภาพ
คัดเลือกสมุนไพรที่มีอายุและขนาดเท่าเดิม
เครื่องมือที่ต้องทำความสะอาดด้วยแอลกอฮอล์ และทิ้งให้แห้งก่อนใช้ทุกครั้ง
จดน้ำหนักของสมุนไพรที่ใช้ครั้งแรกจำนวนน้ำที่ใช้และน้ำหนักน้ำที่ได้ภายหลังกรอง
เติมน้ำภายหลัง ให้ได้น้ำหนัก ประมาณ 30-50% ของน้ำหนักสด
การเคี่ยวในน้ำมันหรือการหุงน้ำมัน
วิธีทำ
ชั่งน้ำหนักน้ำมันพืช ยกขึ้นตั้งไฟปานกลาง
เมื่อน้ำมันพืชร้อน ประมาณ 100-150 องศาเซลเซียส
ชั่งน้ำหนักสมุนไพร
กรองน้ำมันพืชด้วยผ้าขาวบาง 3 ชั้น
การหมัก
เหมาะสำหรับสารที่ไม่ทนต่อความร้อน
เครื่องมือที่ใช้
ถังหมักคล้าย คูลเลอร์ มีก๊อกไข เอาสารละลายออก
เครื่องระเหยแห้งสุญญากาศ
วิธีทำ
แช่แอลกอ 2-3 เท่าตัวในภาชนะปิดสนิททิ้งไว้ 7 วัน คนทุกวัน
กรองเอาส่วนน้ำ บีบสารละลายออกจากกาก
ชั่งสมุนไพรสดหรือแห้งใส่ในถุงผ้า
แล้วเติมสารละลายเพื่อล้างกาก ทำซำ้อีกครั้งเป็นการหมักซำ้
เอาสารสกัด 2 ครั้งรวมกัน นำไปทำให้เข้มข้น ด้วยเครื่องระเหยแห้งสุญญากาศ เพื่อป้องกันอันตรายต่อคนทำงานและป้องกันการทำลายสิ่งแวดล้อม ห้ามนำไปทำให้เข้มข้นด้วยการตั้งไฟตรง หรือตุ๋นในลังถึงหรือเครื่องไอน้ำ
การต้ม
นำกากมาต้มซำ้เช่นเดิม
ข้อเสีย
กรณีที่จะเตรียมเก็บไว้นานๆอาจมีเชื้อแบคทีเรีย หรือราทำให้บูดเน่าเสียได้ง่าย สามารถแก้ไขได้ 2 วิธี
เติมสารกันเสีย
เคี่ยวให้เข้มข้น
เติมน้ำ 3-5 เท่า ของน้ำหนัก
ให้ชั่งสมุนไพรสด หรือแห้ง
ปัจจัยที่ต้องควบคุมในการสกัดแบบต้ม
อัตราส่วนระหว่างน้ำและสมุนไพร
เวลาที่ต้ม
รายละเอียดอื่นๆ
การสกัดด้วยแอลกอฮอล์
แบบผงแห้ง
การล้างสมุนไพรให้สะอาด
โดยเฉพาะส่วนที่ขุดจากดิน เช่น เหง้า หรือราก ต้องล้างดินออกให้หมด และผึ่งในถาด ตะแกรงโปร่ง ที่มีรูขนาดกลาง เพื่อระบายน้ำให้สะเด็ดน้ำ
อบหรือตากแห้ง
ตู้อบแสงอาทิตย์ประหยัดพลังงาน
ตู้อบลมร้อนพลังงานไฟฟ้า แก๊ส ถ่าน ไม้ หรือแกลบ
ผึ่งให้แห้ง
การเก็บสมุนไพรสด
อายุพืช
ให้เก็บเกี่ยวสมุนไพรที่อายุโตเต็มที่
ช่วงระยะเวลาที่เก็บ
พืชที่ใช้ดอกเป็นยา
พืชที่ใช้เปลือกต้นหรือเปลือกรากเป็นยา
พืชที่ใช้แก่นเป็นยา
พืชที่ใช้รากหรือหัว
พืชที่ใช้ใบหรือทั้งต้มเป็นยา
การบดเป็นผง
ครกบดยาชนิดบดด้วยมือ
เครื่องบด
ครกหิน