Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

System językowy – język jako system - Coggle Diagram

- - - - WYRAZ- pewna wyróżniona fonetycznie czy graficznie część wypowiedzi składająca się z jednego lub więcej morfemów;
        
        GRUPA WYRAZOWA (FRAZA, SYNTAGMA) - związek wyrazów tworzący pewną całość znaczeniową i intonacyjną.
        
        ZDANIE - suma fraz
        
        to zespół wyrazów złożony z członów rzeczownikowych i czasownikowych, pełniący funkcję zdania. Frazy proste mają postać zdania pojedynczego (np. burza huczy, serce boli), frazy bardziej złożone mogą przybierać postać zdań złożonych (np. nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło).
        
        Do fraz można zaliczyć, obok pewnych frazeologizmów właściwych, również przysłowia, sentencje, maksymy czy też porzekadła.
        
        Niektórzy strukturaliści proponują następujące rozróżnienie pomiędzy wyrazem a słowem:
        
        Słowo jest to zbiór głosek, który w zapisie graficznym oddzielony jest od innych zbiorów spacjami bądź znakami interpunkcyjnymi.
        
        Wyraz to słowo lub minimalny zestaw słów (w języku polskim maksymalnie dwóch) posiadających własne i pełne znaczenie, niedający się podzielić na mniejsze wyrazy. W szczególności w, na, pociągu nie są wyrazami, są nimi natomiast za-lasem, zza-płota czy w-domu.
      - morfemy leksykalne (rdzenne), samodzielne lub związane, obecne w każdym leksemie, o dominującej funkcji semantycznej, które odsyłają do świata pozajęzykowego, pełniąc funkcję referencjalną (np. kot-, pies-/ps-), morfemy słowotwórcze, niesamodzielne, o dominującej funkcji semantycznej, współtworzące leksemy pochodne, do tej grupy zaliczamy prefiksy (np. za- w zanieść), interfiksy (np. -o- w parowóz) oraz sufiksy (np. -ek w kotek), morfemy fleksyjne (gramatyczne), niesamodzielne, o dominującej funkcji syntaktycznej, tworzące konstrukcje regularne, sygnalizujące podrzędność syntaktyczną (np. -em w kotem sygnalizuje, że nastąpiła konotacja rzeczownika w narzędniku). Istnieją też tzw. morfemy zerowe – nieprzedstawiające sobą żadnego dźwięku.
      - Przykłady
        
        morfem ą – trzecia osoba, liczba mnoga, czas teraźniejszy;
        
        morfem do – kierunek ruchu;
        
        morfem fabryk – fabryka