Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
มะเร็งหลังโพรงจมูก ( Nasopharyngeal carcinoma ; NPC ), D8D184AE-5FB5-49FD…
มะเร็งหลังโพรงจมูก
( Nasopharyngeal carcinoma ; NPC )
สาเหตุ
กรรมพันธุ์ และเชื้อชาติ
Epstein-Barr virus ( EBV )
สารไนโตรซามีน เป็นสารกระตุ้นให้เกิดมะเร็ง พบในบุหรี่ ปลาเค็ม ปลาร้า ฝุ่นจากโรงงานอุตสาหกรรม ฟอร์มาดีไฮด์ และควันไฟ
มะเร็งหลังโพรงจมูก
เป็นมะเร็งที่เกิดขึ้นหลังโพรงจมูก
ซึ่งอยู่ด้านหลังโพรงจมูก เหนือช่องคอใต้ฐานของสมอง
พยาธิสภาพ
แบ่งเป็น 4 ระยะ
ระยะที่ 1 ( T1 ) ก้อนเนื้องอกอยู่ในโพรงจมูกข้างเดียว หรือยังไม่พบเนื้องอก
ระยะที่ 2 ( T2 ) ก้อนเนื้องอกอยู่ภายในหลังโพรงจมูกทั้งด้านข้างและด้านหลัง
ระยะที่ 3 ( T3 ) ก้อนเนื้องอกลุกลามไปถึงช่องจมูก และช่องคอ
ระยะที่ 4 ( T4 ) ก้อนเนื้องอกมีการลุกลามไปถึงสมองและเส้นประสาท
แบ่งตามลักษณะ
N1 > ต่อมน้ำเหลืองโตของเดียวกับที่เกิดก้อนมะเร็งขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 3 cm.
N2 > ต่อมน้ำเหลืองโตข้างเดียวกับที่เกิดก้อนมะเร็ง โตก้อนเดียวหรือหลายก้อน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเกิน 3 cm. แต่ไม่เกิน 6 cm.
N3 > ต่อมน้ำเหลืองโตขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเกิน 6 cm.
กลไกการเกิดโรค
ปัจจัยทางพันธุกรรมที่ทำให้เกิดความเสี่ยง
(genetic predisposing genomes) เช่น loss of heterozygosity (LOH), specific HLA genotypes
เกิดภาวะ premalignant status แล้ว viral genome ของ EBV จะสามารถ configure กับ host genome และเกิดกระบวนการก่อมะเร็งได้
สิ่งแวดล้อม
มีส่วนส่งเสริมให้เกิดมะเร็ง โดยทำให้ DNA กลายพันธุ์ (direct DNA mutagens)
Epstein-Barr Virus (EBV)
กลไกการก่อมะเร็งของ EBV ผ่านทาง viral protein ที่สำคัญ ได้แก่ latent membrane protein ( LMP1,LMP2A, LMP2B )
และ EBV-determined nuclear antigen (EBNA1, EBNA2)
อาการ
มีอาการคัดจมูกคล้ายเป็นหวัดเรื้อรัง รักษาไม่หาย แต่ไม่มีน้ำมูก
ต่อมาอาจมีเลือดกำเดาออก มีมูกปนหนอง มีเสมหะปนเลือด
เมื่อก้อนโตขึ้นจะอุดตันภายในจมูก ทำให้เสียงเปลี่ยนไป พูดไม่ชัด
เมื่อก้อนใหญ่มากขึ้นจะทำให้ปวดร้าวไปที่หู อาจมีอาการหูอื้อข้างเดียว ฟังเสียงไม่ชัด
เนื่องจากก้อนมะเร็งโตขึ้นไปกดรูเปิดของท่อยูสเตเชียน ทำให้สูญเสียการได้ยิน
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยภายใน
อายุ
: ผู้สูงอายุมีจำนวนยีนส์ผิดปกติหรือยีนส์มะเร็งที่ค่อย ๆ เกิดขึ้นจากการสัมผัสสารก่อมะเร็ง รังสีต่าง ๆ ร่วมกับมีการเสื่อมตามอายุของระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ประสิทธิภาพการทำลายเซลล์มะเร็งลดลง
เพศ
: พบว่ามะเร็งศีรษะและลำคอส่วนใหญ่พบในเพศชาย
พันธุกรรม
: เนื่องจากโรคมะเร็งหลังโพรงจมูกมีความชุกสูงเฉพาะในเขตภูมิศาสตร์
เชื้อชาติ
: มะเร็งหลังโพรงจมูกเป็นโรคประจำถิ่นของภูมิภาคจีนตอนใต้
เชื้อไวรัส
:(Epstein-Barr virus - EBV)
ปัจจัยภายนอก
บุหรี่ , สุรา
การรับประทานอาหาร ที่มีสารก่อ มะเร็งไนโตรซามีน
ปนเปื้อนอยู่ในอาหารหมักดอง อาหารปิ้งย่างต่างๆ
ปัจจัยทางแวดล้อม เช่น ฝุ่นละออง ควันไฟจากการเผาไม้หรือหญ้า สารเคมีต่าง ๆ
สุขภาพช่องปากไม่ดี และภาวะอักเสบเรื้อรังของโพรงจมูก
การวินิจฉัยโรค
มีอาการปวด คัดจมูก อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ มีน้ำมูกและมีเลือดกำเดาออก
มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็นและการได้ยิน น้ำหนักตัวลด
ตรวจพบก้อนมะเร็ง ต่อมน้ำเหลืองโต
ตรวจดูขนาดของก้อนมะเร็งและ
การลุกลามของมะเร็งโดยการถ่ายภาพรังสีปอด
ทำ Computed tomography (CT), Magnetic resonance imaging (MRI) ตรวจดูชนิดของเซลล์มะเร็ง โดยการตรวจชิ้นเนื้อ (Biopsy) ตรวจประเมินดูภาวะซีด
การรักษา
ใช้รังสีรักษา
ยาเคมีบำบัด
การผ่าตัด
ผลข้างเคียงจากการรักษา
อาการเบื่ออาหาร ภาวะเยื่อบุอักเสบในช่องปาก
และภาวะน้ำลายแห้ง
การให้ยาเคมีบำบัด cisplatin มีผลทำให้มีอาการอ่อนเพลีย
น้ำหนักลด ผิวหนังอักเสบ ภาวะพังผืดที่คอ และอ้าปากไม่ได้
การฉายรังสี ปัญหาเกี่ยวกับสายตา
และเส้นประสาทสมอง ภาวะพร่องฮอร์โมน
การพยาบาล
: ดูแลให้การช่วยเหลือในการปรับตัว
ต่อการวินิจฉัยโรค ดูแลในระยะที่ผู้ป่วยได้รับการฉายรังสี
และเคมีบำบัด ตลอดจนช่วยเหลือในการปรับตัวต่อ
ผลที่เกิดจากการรักษา บรรเทาอาการปวด
