Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Fentanyl - Coggle Diagram
Fentanyl
ดังนี้
ข้อบ่งใช้
บรรเทาอาการปวดเฉียบพลันระดับปานกลางถึงรุนแรง ( pain score ระดับปานกลาง 4-6, ระดับรุนแรง 7-10)
-
-
ข้อระมัดระวังในการสั่งยา
มีดังนี้
- ต้องเขียนแบบฟอร์มการสั่งยาเสพติดประเภท 2 (ยส5) ทุกครั้ง
- ห้ามใช้ยา Fentanyl patch ในผู้ป่วยที่ต้องการใช้ยาแก้ปวดเป็นครั้งคราวตามอาการ ปวดเฉียบพลัน และปวดหลังผ่าตัด
- ระวังการให้ยาร่วมกับยาที่มีคุณสมบัติยับยั้งเอนไซม์ cytochrome P450 3A4 ทำให้ระดับยา fentanyl ในกระแสเลือดสูงขึ้นจนเกิดอาการไม่พึงประสงค์
- ระวังการใช้ยาร่วมกับยาที่มีฤทธิ์กดประสาท ได้แก่ยากลุ่ม benzodiazepinesเป็นต้น เพราะเพิ่มฤทธิ์กดการหายใจ
- ระวังการใช้ยาร่วมกับยาที่มีฤทธิ์ Serotonergic agents (ยากลุ่ม SSRIs, SNRIs, triptans, TCAs ) , Lithium, MAOIs เพราะอาจทำให้เกิด serotonin syndrome ได้
- ระวังการใช้ยาระหว่างตั้งครรภ์ระยะเวลานานๆ เพราะอาจทำให้เกิด neonatal opioid withdrawal syndrome ซึ่งอันตรายต่อชีวิตเด็กได้
การติดตาม
ดังนี้
- กรณี IV push ให้ตรวจติดตามทุก 5 นาที 4 ครั้ง จากนั้นทุก 30 นาที 2 ครั้ง หลังจากนี้ขึ้นกับอาการผู้ป่วยและคำสั่งแพทย์ กรณี IV infusion ให้ตรวจติดตามทุก 1 ชั่วโมง รวม 4 ครั้ง จากนั้นตรวจติดตามทุก 4 ชั่วโมง กรณี IM/SC ตรวจติดตามทุก 15 นาที 4 ครั้ง จากนั้นทุก 30 นาที 2 ครั้ง
- ตรวจติดตามอาการกดการหายใจในช่วง 24-72 ชม. หลังเริ่มยา โดยเฉพาะในผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยเด็ก ผู้ป่วยที่มี cachectic และ debilitated , COPD, ผู้ป่วยที่มี respiratory reserve ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ , ผู้ป่วยที่มีความดันในสมองสูง , ผู้ป่วยเนื้องอกในสมอง , hypoxia, hypercapnia, Preexisting respiratory depression , ใช้ยา CNS depressants
- รายงานแพทย์ ถ้ามี respiratory rate ผู้ใหญ่ < 10 ครั้ง/นาที (เด็กอายุ < 1 ปี < 30 ครั้ง/นาที , เด็กอายุเกิน 1-3 ปี < 25 ครั้ง/นาที, อายุ 3-6 ปี < 20 ครั้ง/นาที, อายุ 6-13 ปี < 15 ครั้ง/นาที, อายุ > 13 ปี < 10 ครั้ง/นาที) หรือ sedation score > 2 หรือมี BP < 90/60 mmHg หรือ pain score > 4
- ติดตาม HR , อัตราการหายใจ , ความดันโลหิต , pain score, sedation score
- บันทึกสัญญาณชีพ ความดันโลหิต ขณะให้ยา
- ระมัดระวังการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีการทำงานของไตบกพร่อง เพราะอาจเกิดการสะสมของยา Norfentanyl ทำให้เพิ่มความเสี่ยงเกิดกดการหายใจ
Action
fentanyl เป็นยาในกลุ่ม synthetic phenylpiperidine-derivative opioid agonist ออกฤทธิ์โดยจับกับ mu receptors เป็นหลักที่บริเวณสมองและไขสันหลังทำให้มีผลบรรเทาอาการปวดได้
ข้อควรระวังในการบริหารยา
- double check ชื่อผู้ป่วย ชนิดและขนาดยาทุกครั้ง
- การบริหารยา fentanyl patch ห้ามไม่ให้ประคบร้อนบริเวณที่ปิด fentanyl patch เพราะทำให้ยาดูดซึมเร็วขึ้น จนเกิดอันตรายต่อผู้ป่วย
3.สารน้ำที่เข้ากัน ได้แก่ NSS , D5W
- ความเข้มข้นของยาสำหรับ IV infusion 10 mcg/mL5 เตรียมโดยใช้ syringe 5 mL ดูด NSS/D5W 4 mL + fentanyl 1 mL(50 mcg) จะได้ยาความเข้มข้น 50 mcg/5mL (10 mcg/mL)
- กรณี IV push ต้องฉีดช้าๆนานกว่า 5 นาที ป้องกันการเกิด chest wall rigidity