Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Bài 6: Điểm tựa tinh thần / Văn bản 2: Tuổi thơ của tôi - Coggle Diagram
Bài 6: Điểm tựa tinh thần / Văn bản 2: Tuổi thơ của tôi
Đề tài và chủ đề
Đề tài
Kỉ niệm tuổi thơ gắn liền với trò đá dế và một lần đùa nghịch để lại hậu quả đáng buồn.
Chủ đề
Ý nghĩa đặc biệt của những “người bạn tuổi thơ” là con vật, đồ vật,...
Tình bạn tuổi thơ, đi từ hiểu lầm, mâu thuẫn đến sự thấu hiểu, sẻ chia
Sự tôn trọng, đồng cảm với học sinh của người thầy đáng kính.
Khám phá cốt truyện
Sơ đồ cốt truyện
Người kể hổi tưởng về Lợi - người bạn tuổi thơ .
4.Người kể hồi tưởng câu chuyện về dế lửa của Lợi.
Người kể hổi tưởng về tuổi thơ và trò đá dế.
5.Người kể nói về cuộc sống hiện tại của thầy Phu, Lợi và của chính Mình
Người kể về quê cũ, ngồi ở quán quen, nghe tiếng dế kêu chiều mưa chợt thấy hoài niệm về tuổi thơ.
Bối cảnh câu truyện
Thời gian
Thời gian hiện tại: từ chiều mưa đến tối.
Nhận xét
Câu chuyện kỉ niệm tuổi thơ được tái hiện sinh động, chi tiết, có nhiều tình tiết hấp dẫn.
Dù không trực tiếp bộc lộ, nhưng qua sự hồi tưởng, câu chuyện được tái hiện cùng với nhiều cảm xúc và chiêm nghiệm của một người trưởng thành khi nghĩ về tuổi thơ.
Câu chuyện được kể theo dòng hồi tưởng: được khơi gợi từ tiếng dế kêu trong mưa, kết thúc cũng là tiếng dế gáy vang để lại nhiều dư âm.
Không gian
Không gian hiện tại: quán Đo Đo với tiếng dế
vẳng ra từ chậu cây um tùm.
Nhân vật Lợi “trùm sò” – Người bạn tuổi thơ
Khi đón nhận cái chết của dế lửa
“khóc rưng rức khi đón cái hộp diêm méo mó từ tay thầy”;
“cặp mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi chảy thành dòng”, “khóc như mưa bấc” trước cái chết của chú dế lửa.
Trước khi xảy ra cái chết của dế lửa
Ra giá “nghiêm chỉnh” cho mọi việc giúp các bạn.
“Nghênh nghênh lắc đầu” từ chối mọi đề nghị đổi con dế lửa của mình.
Khi “cử hành tang lễ” cho dế lửa
Chôn chú dế dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà, đặt chú dế vào hộp các-tông rồi kiếm một tờ báo có in màu bọc lại, buộc quanh bằng bằng những sợi lá chuối tước mảnh.
Đào hố chôn thật sâu và vuông vức.
Đặt chiếc hộp vào hố và cặm cụi sửa sang cho chiếc hộp nằm ngay ngắn.
Cắm lên ngôi mộ những nhánh cỏ tươi rồi bật khóc nức nở.
Nhận xét
Lợi là nhân vật chính của truyện Tuổi thơ tôi
Nhân vật Lợi được xây dựng chủ yếu thông qua hành động, các hành động đều gắn với sự xuất hiện và số phận của chú dế lửa.
Các hành động của Lợi (thông qua lời kể của nhân vật “tôi”) cho thấy Lợi có tính tình trẻ con, kĩ càng tính toán, nhưng vẫn là một cậu bé trong sáng, giàu tình cảm, biết yêu thương.
“Cao thủ” dế lửa
Xuất hiện:
Màu đỏ, nhỏ hơn dế than;
Rắng chắc khỏe;
Gáy “rét re re”;
Đánh nhau không ai bì.
“Bị bắt”
Bảo “trả thù” Lợi bằng cách lắc hộp dế.
Thầy Phu tịch thu hộp dế.
Cái chết
Chiếc cặp to đùng đè lên khiến hộp dế xẹp lép.
Lợi khóc rưng rức trước cái chết của dế lửa Chi tiết tiêu biểu của truyện, thể hiện rõ nét tính cách của Lợi – một đứa trẻ đang bất ngờ và tiếc nuối, thương tâm khi thấy chú dế mình yêu thích ra đi. Đồng thời cũng khiến cho bọn trẻ nhận ra hành động trêu đùa kia đã làm tổn thương người bạn của mình.
Đám tang
Đặt vào hộp các-tông, bọc bằng báo in màu, dùng lá chuối tước mảnh buộc lại.
Chôn dưới gốc cây bời lời.
Mọi người đều có mặt, im lìm, buồn bã, trang nghiêm.
Hố vuông vức, hộp ngay ngắn, đặt sỏi xung quanh.
Lợi cắm nhánh cỏ tươi lên mộ.
Thầy Phu đặt vòng hoa lên mộ.
Nhận xét: Vai trò của dế lửa
Dế lửa quý, hiếm là điều mà bọn trẻ con khao khát.
Ban đầu, dế lửa là nguồn gây chia rẽ Lợi và các bạn vì Lợi chỉ tình cờ có được dế lửa, lại không chịu đổi đồ với bạn bè, thái độ “nghênh nghênh” nên ai cũng thấy Lợi đáng ghét.
Sau cái chết của dế lửa, Lợi và các bạn xích lại gần nhau hơn vì các bạn nhận ra trò đùa nghịch ngợm tưởng chừng vô hại của mình đã gián tiếp gây ra cái chết của chú dế quý hiếm và làm tổn thương Lợi.
Thông điệp tác phẩm
Đám tang trang trọng của dế lửa.
Đối với trẻ em, có những thứ không chỉ đơn giản là đồ chơi mà còn là người bạn đặc biệt yêu quý.
Cách cư xử của thầy Phu với Lợi.
Dù vô tình hay cố ý, nếu ta gây ra tổn thương cho bất kì ai, hãy chân thành nhận lỗi và tìm cách bù đắp.
Sự thay đổi trong cách cư xử của các bạn với Lợi trước và sau khi dế lửa chết.
Không nên vội vàng đánh giá bất cứ ai.
Bạn bè khi chơi với nhau đôi khi sẽ xảy ra những bất mãn, hiểu lầm, nhưng hãy biết thấu hiểu, chia sẻ cùng nhau, không nên hành động nông nổi gây hậu quả đáng tiếc.
Điểm tựa tinh thần
Chú dế lửa là đồ chơi yêu thích, cũng là một điều vô cùng quý giá, là điểm tựa tinh thần của Lợi
=>Niềm vui là điểm tựa
Những đứa trẻ là điểm tựa tinh thần của nhau, cùng nhau chia sẻ nỗi buồn trong đám tang dế lửa.
=> Tình bạn là điểm tựa
Người thầy với sự tôn trọng, đồng cảm là điểm tựa tinh thần cho học sinh của mình.
=> Tôn trọng yêu thương là điểm tựa
Kỉ niệm tuổi thơ là điểm tựa tinh thần cho người kể, giữa cuộc sống bộn bề tất bật giây phút hoài niệm về tuổi thơ là giây phút thật bình yên.
Thời thơ ấu là điểm tựa