คลื่นกล

ส่วนประกอบของคลื่น

111

การกระจัด คือ ระยะที่วัดจากแนวกลาง (แนวสมดุล) ไปยังตำแหน่งใดๆ บนคลื่น

แอมพลิจูด คือ ระยะกระจัดที่มีค่ามากที่สุดจากแนวสมดุลไปยังสันคลื่นหรือท้องคลื่น

ท้องคลื่น คือ ส่วนล่างสุดของคลื่นแต่ละลูก

ความยาวคลื่น คือ ความยาวของ 1 คลื่น เป็นระยะทางที่วัดจากเฟสถึงเฟสเดียวกันของคลื่นถัดไป

สันคลื่น คือ สันบนสุดของคลื่นแต่ละลูก

ชนิดของคลื่น

ความถี่ คือ จำนวนคลื่นที่เคลื่อนที่ผ่านจุดใด ๆ ในหนึ่งหน่วยเวลา มีหน่วยเป็น เฮิร์ทซ์ (Hz) หรือ รอบต่อวินาที

คาบ คือ เวลาที่คลื่นใช้ในการเคลื่อนที่ครบ 1 ลูกคลื่น มีหน่วยเป็น วินาที (s)

อัตราเร็วคลื่น คือ ระยะทางที่คลื่นเคลื่อนที่ได้ในหนึ่งหน่วยเวลา มีหน่วยเป็น เมตร/วินาที (m/s)

แบ่งโดยอาศัยทิศทางของพลังงานกับทิศการสั่นอนุภาค

คลื่นตามขวาง : คลื่นที่มีทิศการถ่ายทอดพลังงานตั้งฉากกับทิศการสั่นของอนุภาค เช่น คลื่นน้ำ, คลื่นในเส้นเชือก

คลื่นตามยาว : คลื่นที่มีทิศการถ่ายทอดพลังงานขนานกับทิศการสั่นของอนุภาค เช่น คลื่นเสียง,คลื่นในสปริง

แบ่งโดยอาศัยลักษณะอนุภาคตัวกลางจึงถ่ายทอดพลังงานได้

คลื่นกล : คลื่นที่ต้องอาศัยอนุภาคตัวกลาง จึงถ่ายทอดพลังงานได้ เช่น คลื่นในเส้นเชือก คลื่นในลูกแก้ว คลื่นน้้า คลื่น
แผ่นดินไหว

คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า : คลื่นที่ไม่ต้องอาศัยอนุภาคตัวกลางก็สามารถถ่ายทอดพลังงานได้ เช่น รังสีแกมมา รังสี
อัลตราไวโอเลต คลื่นแสง รังสีอินฟาเรด คลื่นไมโครเวฟ คลื่นวิทยุ ไฟฟ้ากระแสสลับ

แบ่งโดยลักษณะการเกิด

คลื่นดล เป็นคลื่นที่เกิดจากแหล่งกำเนิดสั่น หรือการรบกวนตัวกลางเป็นช่วงเวลาสั่น ๆ ทำให้เกิดคลื่นเพียง 1 หรือ 2 คลื่น แผ่ออกไป เช่น การนิ้วจุ่มที่ผิวน้ำเพียงครั้งหรือ 2 ครั้ง

คลื่นต่อเนื่อง เป็นคลื่นที่เกิดจากแหล่งกำเนิดสั่น หรือการรบกวนตัวกลางอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดคลื่นแผ่ออกไปเป็นขบวนอย่างต่อเนื่อง เช่น การเกิดคลื่นผิวน้ำเนื่องจากแหล่งกำเนิดติดกับมอเตอร์ หรือการสบัดเชือกอย่างต่อเนื่อง

สมบัติของคลื่น

การสะท้อน คลื่นเปลี่ยนทิศทางโดยการสะท้อนเมื่อตกกระทบพื้นผิว

การเลี้ยวเบน คลื่นเคลื่อนที่ขยายวงออกเรื่อยๆ เช่น ลำคลื่นที่วิ่งผ่านออกจากช่องแคบๆ จะมีลักษณะขยายขนาดลำออก

การหักเห คลื่นเปลี่ยนทิศทางเมื่อเคลื่อนที่จากตัวกลางหนึ่งไปยังอีกตัวกลางหนึ่ง

การแทรกสอด เกิดจากการซ้อนทับกันของคลื่น เมื่อวิ่งมาตัดกัน

เห็นฟ้าแลบแต่ไม่ได้ยินฟ้าร้อง เนื่องจากความแตกต่างของอุณหภูมิบริเวณผิวโลกกับบริเวณใกล้ผิวโลก

การได้ยินเสียงก้อง ซึ่งเกิดจากการที่คลื่นเสียงวิ่งไปกระทบกับสิ่งกีดขวาง แล้วสะท้อนกลับมา

คลื่นน้ำที่เลี้ยวเบนอ้อมเรือไปเมื่อคลื่นน้ำไหลผ่านเรือ

คลื่นบนผิวน้ำ เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อ 2 ระรอกคลื่นเคลื่อนที่มาพบ-สวนทางกัน