Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบย่อยอาหาร (Digestive system) - Coggle Diagram
ระบบย่อยอาหาร
(Digestive system)
1.ท่อทางเดินอาหาร (gastrointestinal tract)
โครงสร้างของผนังท่อทางเดินอาหาร
แบ่งออกได้ 4ชั้น
1.ชั้นเยื่อเมือก(Mucosa)
2.ชั้นใต้เยื่อเมือก(Submucosa)
3.ชั้นกล้ามเนื้อเรียบ (Muscularis external)
4.Serosa (Adventitia)
1.ช่องปาก (Tha mouth)
2.คอหอย (Pharynx)
ทำหน้าที่
-ช่วยในการทำให้เกิดเสียง
-เป็นทางผ่านของอาหารจากปากไปสู่หลอดอาหาร
3.หลอดอาหาร (Esophagus)
เริ่มจากปลาย laryngopharynx และลอดผ่านกะบังลมทางรูเปิดที่เรียกว่า esophageal hiatus สิ้นสุดโดยเปิดเข้าสู่ส่วนบนของกระเพาะอาหาร
ทำหน้าที่ เป็นทางผ่านของอาหารที่เคี้ยวแล้ว โดยการบีบตัวเป็นคลื่นของหลอดอาหารให้ส่งอาหารไปสู่กระเพาะอาหาร โดยการกระตุ้นของเส้นประสาทสมองคู่ที่ 10
ตำแหน่งที่เป็นรอยคอดของหลอดอาหาร
(esophageal constriction)
Upper esophageal constriction
(Cervical constriction)
2.Middle esophageal constriction
(Broncho-aortic constriction)
Lower esophageal constriction
(Diaphragmatic constriction)
4.กระเพราะอาหาร (Stomach)
ทำหน้าที่
-เป็นที่พักและกักเก็บอาหาร
-สร้างเอนไซม์และขับน้ำย่อย (Gastric juice )
-คลุกเคล้าอาหารให้ผสมกับน้ำย่อย
กระเพาะอาหารแบ่งเป็น 4 ส่วน
Cardiaเป็นส่วนต่อมาจากหลอดอาหาร
Fundusเป็นส่วนโค้งด้านบนสุดของกระเพาะอาหาร
Body เป็นส่วนกลางของกระเพาะอาหาร
Pylolusเป็นส่วนปลายของกระเพาะอาหารก่อนเข้าลำไส้เล็กส่วนต้น
ผนังของกระเพาะอาหาร
5.ลำไส้เล็ก (Small Intestine)
เริ่มตั้งแต่ pyloric sphincter ไปจนถึง ileocaecalvalveจึงเปิดเข้าสู่ลำไส้ใหญ่
ทำหน้าที่ หลั่งน้ำย่อย และเคลื่อนไหวเพื่อคลุกเคล้าอาหารให้ผสมกับน้ำย่อยต่างๆ และทำให้อาหาร เคลื่อนที่ไปตามท่อของลำไส้เล็ก
ผนังลำไส้เล็ก มี4ชั้น
Mucosa พบ globelt cell, Villi, หลอดนํา้เหลอืงLacteal, Intestinal crypt
Submucosa
Muscularis
Serosa
ลำไส้เล็กแบ่งเป็น3 ส่วน
ลําไส้เล็กส่วนต้น(Duodenum)
-เร่ิมจําก pyloric sphincter ไปจนถึง
duodenojejunal flexure
-ไม่มีเยื่อแขวนลำไส้
ลําไส้เล็กส่วนกลาง(Jejunum)
-มีการดูดซึมไขมันและB12มาก
ลําไส้เล็กส่วนปลาย(Ileum)
-ดูดซึมมากที่สุด ติดต่อกับลำไส้ใหญ่ ส่วนต้น บริเวณ ileocaecal vavle
6.ลำไส้ใหญ่ (Large Intestine)
เริ่มตั้งแต่ลําไส้ใหญ่ส่วนCecumไปจนถึงAnus ทำหน้าที่
-ดูดน้ำและสารละลายบางอย่างกลับเข้าสู่ร่างกาย เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างน้ำกับสารละลายภายในร่างกาย
-ขับถ่ายกากเหลือจากการย่อยอาหาร
ลำไส้ใหญ่แบ่งได้ 3 ส่วน
1.Cecum พบ
-Ileocecal vale
-Vermiform appendix
2.Colon
-Ascending colon
-Transverse colon
-Descending colon
-Sigmoid colon
3.Rectum
ต่อจาก Sigmoid colon เริ่มต้นจากS3 รูปร่างโค้งตามความโค้งของ sacrum และcoccyx ส่วนปลายสุดจะหักขึ้นไปด้านหลังและลงข้างล่างแคบเป็น anal canal ทางด้านล่างของ rectum ในผู้ชายอยู่หลังต่อลูกหมาก ในผู้หญิงอยู่หลังvagina
ผนังของลำไส้ใหญ่ มี4 ชั้น
Mucosa ไม่มี villi และ มี goblet cells จํานวนมาก
2.Submucosa
Muscul aris พบ taeniae coli แรงตึงตัวทำให้เกิด haustra
Serosa ผนังนี้มีไขมันมาสะสมเป็นะติ่งไขมันเรียกว่า epiploic appendage
7.เยื่อบุช่องท้อง(Parietal peritoneum)
ทำหน้าที่
1.สร้รงPeritoneal fluidหล่อลื่นเพื่อลดแรงเสียดทานเมื่ออวัยวะ ภายในมีการเคลื่อนไหว
2.ป้องกันการกระจายของเชื้อโรค
3.แขวนอวัยวะต่างๆให้คงอยู่ในตําแหน่งและเป็นที่เกาะของหลอดเลือดหลอดน้ำเหลืองและเส้นประสาท
แบ่งออกเป็น 2ชั้น
ช้ันนอก (Parietal peritoneum) คอื เยื่อบุช่องท้องท่ีติดกับผนังช่องท้องด้านใน
ช้ันใน (Visceral peritoneum) คือเยื่อบุช่องท้องส่วนหุ้มอวัยวะต่างๆในช่องท้องมีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไป
การจัดเรียงตัวของเยื่อบุช่องท้อง
Peritoneal cavity ประกอบด้วย greater sac และ lesser sac (omentum bursa)
เยื่อบุช่องท้องในเพศหญิง พบแอ่ง เรียก rectouterine pouch และ เกิด แอ่งเรียก uterovesical pouch
เยื่อบุช่องท้องในเพศชายจะไม่พบ
2.อวัยวะเสริมในการย่อย (Accessory digestive organs)
1.ฟัน(Teeth)
ทำหน้าที่
-ช่วยในการทำเสียงเวลาพูด
-ช่วยรักษาขนาดและรูปร่างของขากรรไกร
-ช่วยในการเคี้ยวอาหารและบดอาหาร
ฟันในคนมี2ชุด เรียกdentition
ฟันน้ำนม (Deciduous teeth) เป็นฟันชุดแรกมี 20 ซี่ เริ่มงอกอายุประมาณ 6 เดือน
ฟันชุดที่ 2 ฟันแท้ (Permanent teeth) มีจํานวน 32 ซี่เริ่มงอกอายุประมาณ6 ปี
2.ลิ้น(Tongue)
ทำหน้าที่
-คลุกเคล้าอาหาร ช่วยในการกลืนและช่วยในการออกเสียง
-รับรสอาหารชนิดต่างๆได้โดยมีต่อมรับรส (Taste bud)
กล้ามเนื้อของลิ้น
Extrinsic muscles of tongueได้แก่กล้ามเนื้อที่มีจุดเกาะต้นจากที่อื่นนอกลิ้นและมาเกาะที่เนื้อเยื่อเกี่ยวพันะของลิ้นได้แก่
-Genioglossus
-Hyoglossus
-Styloglossus
-Palatoglossus
Intrinsic muscles of tongue ได้แก่ กล้รมเนื้อ ที่มีต้นกําเนิดและเกาะที่เนื้อเยื่อเกี่ยวพันภายในลิ้นกล้ามเนื้อเหล่านี้มีการเรียงตัว 3 แนว ได้แก่
-longitudinal (superior & inferior)
-transverse
-vertical muscles
-intrinsic muscles ถูกเลี้ยงด้วย hypoglossal nerve
3.ต่อมน้ำลาย (Salivary gland)
ทำหน้าที่
-สร้างน้ำลาย และถูกขับออกมาเข้าไปในช่องปาก
แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม
Minor salivary glands
Major salivary glands
1.ต่อมนํ้าลายข้างกกหู (Parotid Gland)
-ผลิตนํ้าลายที่มีลักษณะเป็นน้ำใส
-25%ของนํ้าลายทั้งหมด
2.ต่อมน้ำลายใต้ลิ้น (Sublingual Gland)
-ผลิตนํ้าลายที่มีลักษณะ เป็นนํ้าใสปนเมือกเหนียว
-70%ของนํ้าลายท้ังหมด
3.ต่อมน้ำลายใต้ขากรรไกรล่าง (Submandibulary Gland)
-ผลิตน้ำลายที่มีลักษณะข้น
-5%ของน้ำลายทั้งหมด
4.ตับ(Liver)
ตั้งอยู่บริเวณชยาโครงขวา (rib 5-10) และมีกะบังลมคลุมอยู่ ยื่นผ่านแนวกลาง ลําตัวไปทรงด้านซ้าย
ทำหน้าที่
-ช่วยเผาผลาญสารอาหารต่างๆ
-กําจัดและทําลายพิษของยาและฮอร์โมนบรงชนิดเช่นpenicillin,estrogrn,thyroxine
-สร้างน้ำดีขับบออกสู่ลําไส้เล็กสําหรับย่อยและดูดซึมสารอาหารพวกไขมัน
Ligaments/Peritoneal Attachments of the Liver
Coronary ligament
-ยึดผิวด้านบนของตับไว้กับกะบังลม
Falciform ligament
-ยึดของตับไว้กับกะบังลมและผนังหน้าท้อง
Round ligament of liver (ligamentum teres hepatis)
-ยึดระหว่างตับกับสะดือซึ่งเป็นส่วน เหลือของ umbilical vein ในตัวอ่อน
Lesser omentum
-ยึดขั้วตับไว้กับกระเพาะอาหารและลําไส้เล็กส่วนต้น
-Hepatogastric ligament
-Hepatoduodinal ligament
ลักษณะภายนอกของตับ
แบ่งออกเป็น4กลีบ(Lobe)
Left and Right lobe
Caudate and Quadrate
ลักษณะทางจุลกายภาคของตับ
เนื้อตับประกอบด้วยหน่วยโครงสร้างพื้นฐานเรียกว่าhepaticlobule
ประกอบด้วยCentralveinเป็นจุดศูนย์กลาง
ตรงมุมหกเหลี่ยมมีโครงสร้รง เรียกว่า portal triad
ภายในตับประกอบด้วยเซลล์ 2 ชนิด คือ
1.Livercellหรือhepatocytesทําหน้าที่สร้างน้ำดีและขับออกที่ช่องแคบเรียกbile canaliculi
2.Kuffer cell บุอยู่ใน sinusoid ทําหน้าที่เก็บกินเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุและแบคทีเรียที่ปนมากับเลือด
5.ถุงนํ้าดี (Gallbladder)
วางตัวอยู่ตามขอบข้างขวาของ quadrate lobe ทําหน้าท่ีทําให้นํ้าดีที่คัดหลั่งจากตับ เข้มข้นขึ้นเพื่อปล่อยลงสู่ลําไส้เล็กทรง
common bile duct
ถุงนํ้าดีแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ
1.Fundus
2.Body
3.Neck
ระบบทางเดินน้ำดี
Common hepatic duct
Cystic duct
Common bile duct
6.ตับอ่อน(Pancreas)
วางตัวอยู่ในกระดูกสันหลังระดับL1-L2 ทําหน้าที่
-สร้างนํ้าย่อย(pancreaticjuice)
-สร้าง glucagon และ insulin
แบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ
Head
Body
Tail
ท่อของตับอ่อน
Main pancreatic duct ไปรวมกับcommon bile duct รวมเป็น hepatopancreatic ampulla แล้วเปิดเข้าสู่ลําไส้เล็กทางMajorduodenalpapilla
2.Accessorypancreaticduct เปิดเข้าสู่ลําไส้เล็ก ทางMinorduodenalpapilla
จุลกายวิภาคของตับอ่อน
-เนื้อต่อม1%เป็นPancreaticislets(isletsofLangerhans)
-สร้าง glucagon, insulin
-เนื้อส่วนที่เหลือเป็นAcinicellทําหน้าที่สร้างน้ำย่อยของตับอ่อน(Pancreatic Juice) ประกอบด้วย
-โซเดียมไบคาร์บอเนต(NaHCO3)
-น้ำย่อยอะไมเลส(Amylase)
-น้ำย่อยลิเพส(Lipase)