QUẦN XÃ SINH VẬT
KHÁI NIỆM
là một tập hợp các quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian và thời gian nhất định.
Đặc trưng về tính đa dạng loài của quần xã
Các quần xã thường khác nhau về số lượng loài trong sinh cảnh mà chúng cư trú.
Tính đa dạng của quần xã phụ thuộc vào các nhân tố sinh thái như: sự cạnh tranh giữa các loài, mối quan hệ con mồi – vật ăn thịt và mức độ thay đổi của các nhân tố môi trường vô sinh.
Đặc trưng về thành phần loài trong quần xã
Loài ưu thế: loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã do có số lượng cá thể nhiều, sinh khối lớn, hoặc do hoạt động mạnh của chúng
Loài yếu thế: đóng vai trò thay thế cho nhóm loài ưu thế khi nhóm này suy vong vì một nguyên nhân nào đó
Loài ngẫu nhiên: có tần suất xuất hiện và độ phong phú rất thấp, nhưng sự có mặt của chúng lại làm tăng mức đa dạng cho quần xã.
Loài chủ chốt là một hoặc một vài loài nào đó (thường là vật ăn thịt đầu bảng) có vai trò kiểm soát và khống chế sự phát triển của các loài khác, duy trì sự ổn định của quần xã.
– Loài đặc trưng: loài chỉ có ở một quần xã nào đó. VD: Cây cọ là loài đặc trưng của quần xã vùng đồi Vĩnh Phú, tràm là loài đặc trưng của quần xã rừng U Minh.
gấu trắng là loài chiếm ưu thế trong quần xã tuyết lớn ở bắc cực
Đặc trưng về sự phân bố trong không gian của quần xã
Có 2 kiểu phân bố:
Phân bố theo chiều thẳng đứng.
VD: Sự phân tầng của thực vật trong rừng mưa nhiệt đới
Phân bố theo chiều ngang.
Phân bố của sinh vật từ đất ven bờ biển –> vùng ngập nước ven bờ –> vùng khơi xa
mối quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Khống chế sinh học là hiện tượng loài này phát triển số lượng sẽ kìm hãm sự phát triển của loài khác.
Ví dụ: Vào ngày mùa, lúa tốt tươi, chuột đồng có nhiều thức ăn phát triển nhanh về số lượng. Chuột làm thức ăn cho rắn nên số lượng rắn tăng lên. Sự phát triển đàn rắn làm số lượng chuột giảm xuống.
Ý nghĩa sinh học: phản ánh quy luật về sự phụ thuộc số lượng giữa các loài có mối quan hệ đối địch trong quân xã
Ý nghĩa thực tiễn :là cơ sở khoa học cho biện pháp đấu tranh sinh học, nhằm chủ động kiểm soát số lượng cá thể của mỗi loài theo hướng có lợi cho con người.
VD:Dùng bọ rùa để tiêu diệt rệp hại cam.
VD: Dùng ong mắt đỏ để tiêu diệt sâu đục thân lúa.