Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
10. Elektrizitatea eta elektronika, image, Nerea Aloria 3.A 2, image -…
10. Elektrizitatea eta elektronika
1. Zirkuitu elektrikoa
Karga elektrikoa
Unitatea Coulumb (C) da, Coulumb bakoitzak elektroi kopuru oso handia du.
Korronte elektrikoa.
Karga elektrikoa garraiatzeko baimentzen dituzten materialak.
Egoteko, zirkuituaren bi atalen artean-->
Desoreka elektrikoa egon behar da.
Bat batekoa
Korronte elektriko egonkorra
Zirkuitu elektrikoa.
Korronte elektrikoa egiten duen bide itxia da. Karga eta energia kontserbatzen du.
Elementuak.
Material eroaleak.
Karga elektriko askea, garraiatzeko ahalmena duten materialak.
Hargailua.
Energia eraldatzeko gai den, osagai elektriko/elektronikoa da. (motorea)
Sorgailua.
Korronte elektrikoa eta desoreka elektrikoa sortu.
Etengailua
Korrontearen igarotzea kontrolatzen du, zirkuitua itxi/ireki.
Ikurrrak.
Sorgailu elektriko motak.
Energi batzuk beste batzuetan bihurtu.
Energi kimiko
Eguzki energia
Energia mekanikoa
Sorgailuetan
Energia motak batzuk
Energia elektrikoa bihurtu
Hargailuetan.
Energia elektrikoa eraldatu eta beste bat sortu
Korronte motak
Zuzena
Karga elektrikoa beti noranzko berean higitu.
Benetako noranzkoa
Elektroiak sorgailu polo negatibo-positbora
Kobentzionala
Sorgailuaren polo positotik-negatibora
Korronte alternoa
Noranzkoa modu erregularrean aldatu.
Sortzen dituen sorgailuak
alternadoreak
2. Zirkuitu baten magnitudeak
Potentzial diferentzia
Volta, V
Korronte elektrikoa sortu+ energia transmititu
Tentsio deitu
V= E/Q--> V= R*I
Voltmetroa (tresna)
Zirkuituaren bi punturen arteko p.d. edo voltaiak neurtzen ditu.
BI puntu artean, PARALELO konektatu
Eroale baten bi puntuen arteko desoreka da.
Korronte intentsitatea
Amperea, A
I= Q/t --> V/R
1mA= 10-3A
1Ampere= 1C/1s
Amperemetroa (tresna)
Zirkuitu batetik igarotzen den korronte intentsitatea neurtu.
Seriean konektatu
Eroalearen sekzio batetatik denbora unitatean igarotzen diren
karga
kopurura da.
Ohmen legea
V=R*I
V= potentzial diferentzia (Volta, V)
R= Erresistentzia (Ohm)
I= Intentsitatea (Amperea, A)
Erresistentzia elektrikoa
R= P*L/S
R= Erresistentzia (Ohm)
Zirkuitu baten V/I izango da. Eroale baten zehar karga elektrikoei eragiten dien oztopoa da.
P= Erresistibitatea (Ohm metro)
L= Luzera (metro, m)
S= Sekzioa (m2)
Erlazioak/Harremanak
Magnitude guztiak, harremana dute Erresistentziarekin
P= Erresistibitatea
P eta R, proportzionalak dira.
Hau da, Erresistibitatea handitzean, erresistentzia baita ere hazten da.
L= Luzera
L eta R, baita ere proportzionalak dira.
S= Sekzioa
Ordean, S eta R, alderantzizko proportzionalak dira,
honek esan nahi du; sekzioaren unitatea handitzean, erresistibitatea txikitzen du.
3. Erresistentzia elektrikoen elkarketak
Erresistentzia
serie
elkarketak
Erresistentziak bata bestearen jarraian
Rbk(tot)= R1+R2
Intentsiate bera R guztietatik
Erresistentzia baliokidea
Zenbait erresistentzien elkarketen multzoa,
batez ordezka daiteke.
Erresistentzia
paralelo
elkarketan
Erresistentzia baliokidea=
Rbk(tot)= 1/R1+ 1/R2
Intentsitatea banatzen da, intentsitatea berdin banatzen da, erresistentzia berdina bada.
PILAK
Serieko konexioan
Vtot= V1+V2
Iraupen gutxi
Potentzia (argi) gehiago
Kontsumo gehiago
Paralelo konexioan
Vtot= V1= V2
Iraupen gutxi
Kontsumo gutxi
Iraupen gehiago
Pila elektriko motak
Primarioak
Pilak erabili ondoren, bota behar dira.
Erreakzio kimikoa ez da itzulgarria
Berriz kargatzekoak
Piletan gertatzen diren errakzio kimikoak itzulgarriak dira
Sorgailu gisa erabil daitezke
Energia kimikoa eraldatu eta energia elektrikoa bihurtu
Hargailu gisa
Energia elektrikoa jaso, berriro kargatzeko
4.Erresistentzia eda sorgailuan elkarketa baten adibidearen ebazpena
Zirkuitu batean, hiru erresistentzia daude:
12
eta
36
Ohm, paraleloko konexioan; eta
6
Ohm seriean. Kalkulatu elkarketaren erresistentzia
baliokidea
, eta zehaztu korrontearen
intentsitatea
. Jakinik,
20V
-eko p.d.-a dagoela zirkuitu osoan.
Datuak:
R1= 6 Ohm
R2=12 Ohm
R3=36 Ohm
V= 20V
I= ?
Formulak:
V= R*I--> I= V/R
Eragiketak:
Rtot (2-3)= 1/12 +1/36= 3/36 +1/36= 4/36= 36/4= 9 Ohm
Rtot (1-2-3)= 6+9= 15Ohm
I= 20/15=
1,33A
Nerea Aloria 3.A 2
