Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภูมิปัญญาด้านที่อยู่อาศัย - Coggle Diagram
ภูมิปัญญาด้านที่อยู่อาศัย
ความสำคัญ
องค์ความรู้ที่นำมาใช้ในการสร้างที่อยู่อาศัย
ซึ่งนับเป็นความจำเป็นต่อการดำเนินชีวิต
มีรูปแบบที่หลากหลายตามสภาพแวดล้อมในแต่ละท้องถิ่น
การเลือกทำเล ส่วนใหญ่ต้อง
คำนึงถึงคือใกล้แหล่งทรัพยากร เช่น ต้องอยู่ใกล้แหล่งน้ำเพราะใช้ประโยชน์ทั้งอุปโภค บริโภค เป็นแหล่งอาหาร และเส้นทางคมนาคม เป็นต้น
สะท้อนให้เห็นถึงชีวิตของคนในท้องถิ่น สภาพสังคม เศรษฐกิจ คติความเชื่อของผู้สร้าง
การปลูกต้นไม้ไว้บริเวณบ้านของไทย
การปลูกต้นไม้ตามคติความเชื่อ
นิยมปลูกรอบบ้านทั้ง 8 ทิศ
ปลูกต้นมะยม ทำให้คนยกย่อง
ปลูกต้นมะขาม ทำให้คนเกรงขาม
การปลูกพืชผักพื้นบ้าน
เพื่อใช้ประโยชน์ด้านต่าง ๆ
เป็นอาหาร หรือเครื่องปรุงรส เช่น กระถิน กะเพรา โหระพา ทำขนม หรือ สีย้อมผ้า เช่น ขมิ้น
การปลูกไม้หอม
เพื่อประโยชน์ต่าง ๆ เช่น การปรุงเครื่องหอม ได้แก่ กระดังงา จำปี จำปา สร้างอารมณ์สุนทรี ได้แก่ ดอกแก้ว
ลักษณะของเรือนไทย
หลักการ เป็นเรือนสำเร็จรูปชั้นเดียว สร้างเป็นส่วน ๆ โดยใช้ระบบเข้าลิ่มเข้าเดือยเป็นตัวยึดแทนการใช้ตะปู ตัวเรือนมีลักษณะสูงโปร่ง มีใต้ถุนสูง
แต่เดิมนิยมใช้วัสดุจำพวกไม้ ไปจนถึงเครื่องก่ออิฐถือปูน แตกต่างกันไปตามภาค
โครงสร้างจะแบ่งไปตามวัสดุ
เรือนเครื่องผูก
ทำจากวัสดุที่หาได้ง่ายตามท้องถิ่นทั่วไทย เช่น ไม้ไผ่ หวาย ใบจาก
มีการผูกรัดส่วนต่าง ๆ เข้าเป็นตัวเรือน
ที่พบเห็นในปัจจุบัน คือ กระต๊อบ เพิง เถียงนา
เรือนเครื่องสับ หรือ เรือนฝากระดาน/ฝาประกน
มีความมั่นคง มักใช้ไม้เนื้อแข็ง
ส่วนใหญ่ที่ครอบครองมักจะมีฐานะดี เช่น ขุนนาง เจ้านาย
ประเภทของบ้านเรือนไทย
เรือนไทยภาคกลาง
แบ่งออกเป็น เรือนครอบครัวเดี่ยว เรือนครอบครัวขยาย เรือนคหบดี (เรือนหมู่ขนาดใหญ่)
เรือนไทยภาคเหนือ
เรือนที่อาศัยมักมีชายคาที่ลาดคลุมลงมาต่ำถึงตัวเรือน
การวางตัวเรือน หันข้างเรือนไปทางทิศตะวันออก-ตะวันตก เพื่อให้ห้องนอนได้รับแสดงแดด
ลักษณะเด่น คือ ที่ยอดปั้นลมนิยมประดับไม้กาแลที่แกะสลักอย่างงดงาม
เรือนไทยภาคอีสาน หรือเฮือนอีสาน
มีลักษณะเรือนกึ่งถาวร เป็นเครื่องผูกผสมเรือนเครื่องสับ เรือนตั้งต่อดิน
นิยมปลูกเป็นเรือนแฝดไต้ถุนสูง เรือนถาวร หรือเรือนเครื่องสับไม้จริง รูปทรงเรียบง่าย
เรือนไทยภาคใต้
นิยมเอาท่อนไม้ หิน หรือปูนหล่อเป็นฐานรองรับเสาไม้
ไม่ยึดติดระหว่างเสา และฐานให้มั่นคงแข็งแรง แบ่งออกเป็นเรือนไทยพุทธ และเรือนไทยมุสลิม
ประโยชน์ของบ้านเรือนไทย
สนองการใช้ประโยชน์ได้ง่าย
ป้องกันความร้อนอบอ้าวของอากาศ หรือแสงแดด
ป้องกันฝนสาดหรือน้ำนอง
ป้องกันน้ าท่วม และอันตรายจากสัตว์ร้าย
รับลม และระบายไอร้อน
การเพิ่มประโยชน์ของรั้วและชานเรือน