Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Chương 5:Hệ thống và kết cấu của ngôn ngữ - Coggle Diagram

- - - - Tập hợp các yếu tố đồng loại
      - Những mối quan hệ và liên hệ qua lại giữa các yếu tố
  - - - Ví dụ: Từ bao gồm các âm vị, câu bao gồm các từ được kết cấu thành hệ thống theo quy tắc
      - Đã là hệ thống thì không phải kết cấu, kết cấu là một thuộc tính của hệ thống
- - - - Từ
        
        Trong tiếng Việt, từ là đơn vị được cấu tạo bằng một hoặc một số từ tố ( hình vị ). Từ là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa và có khả năng hoạt động độc lập.Từ có chức năng định danh, có khả năng đóng các vai trò khác nhau trong câu như chủ ngữ, vị ngữ, bổ ngữ ....
      - Câu
        
        là chuỗi kết hợp của một hoặc nhiều từ theo quy tắc ngữ pháp nhất định để thông báo
        
        Câu ít nhất phải có một từ, từ có ít nhất phải có 1 hình vị, 1 hình vị phải có ít nhất 1 âm vị
      - Hình vị
        
        Là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa ( mang nghĩa từ vựng hoặc nghĩa ngữ pháp ) là chuỗi kết hợp các âm vị tạo thành. Hình vị có chức năng cấu tạo và biểu thị ý nghĩa từ vựng, nghĩa ngữ pháp của từ
        
        Ví dụ: "Quốc kỳ" được tạo thành bởi 2 hình vị là "Quốc" và "Kỳ" kết cấu với nhau theo quan hệ chính phụ, kiểu hán việt. Hai hình vị này đều biểu thị nghĩa: Quốc: nước,kỳ:cờ
      - Âm vị
        
        Là đơn vị ngữ âm nhỏ nhất trong chuỗi lời nói: Âm vị là tổng thể các nét khu biệt được thể hiện đồng thời của cùng 1 loại âm tố.Âm vị có chức năng phân biệt các đơn vị ngôn ngữ, phân biệt nghĩa của từ và nhận cảm
        
        Ví dụ: Màn có âm thanh khác với bàn nhờ có sự đối lập giữa âm vị /b/ và âm vị /m/ do vậy chúng khu biệt nghĩa của 2 từ này
- - - - là quan hệ giữa các đơn vị ở cấp độ khác nhau của hệ thống ngôn ngữ.Quan hệ cấp bậc thể hiện ở 2 quan hệ
        
        Quan hệ bao hàm thể hiện giữa các đơn vị bậc cao với các đơn vị bậc thấp, câu bao hàm từ , từ bao hàm hình vị . Hình vị bao hàm các âm vị
        
        Quan hệ thành tố được xét từ thấp đến cao: Âm vị là thành tố cấu tạo nên hình vị, hình vị là thành tố cấu tạo nên từ...
        
        Trong quan hệ bao hàm và quan hệ thành tố ta chỉ xét những đơn vị đồng loại. Quan hệ cấp bậc trở thành một thực thể tầng lớp, thứ bậc, tạo cơ sở cho sự hành chức của ngôn ngữ
    - - Quan hệ ngang ( quan hệ tuyến tính = quan hệ ngữ đoạn )
        
        Là mối quan hệ nối kết các đơn vị ngôn ngữ thành chuỗi khi đi vào hoạt động giao tiếp. Nó liên kết các yếu tố lại để tạo thành những đơn vị lớn hơn: liên kết các âm vị lại để tạo thành hình vị, liên kết các hình vị để tạo thành từ, liên kết các từ để tạo thành câu, liên kết câu thành văn bản
        
        Trên trục hình tuyến chỉ có những đơn vị đồng dạng: từ kết hợp với hình vị, âm vị kết hợp với âm vị
        Ví dụ : Cái cò lặn lội bờ sông
        Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non
      - Quan hệ dọc ( quan hệ liên tưởng = quan hệ hình )
        
        Là quan hệ giữa các yếu tố cùng nhóm chức năng - ngữ nghĩa có thể thay thế được cho nhau trong một vị trí của chuỗi lời nói,
- - - - Quan hệ tuyến tính là quan hệ giữa các yếu tố hiện hữu trong chuỗi lời nói còn quan hệ hình là quan hệ với các yếu tố không hiện hữu mà chỉ tồn tại nhờ sợ liên tưởng của con người. Tuy nhiên giữa quan hệ tuyến tính và quan hệ liên tưởng có mối liên hệ với nhau, mỗi vị trí đều nằm trong mối quan hệ bị quy định bởi chức năng kết hợp và ngữ nghĩa của nó với các yếu tố khác
- - - - Tín hiệu mang tính xã hội, được con người quy ước với nhau để biểu thị một nội dung cụ thể nào đấy
    - - Tín hiệu phải nằm trong một hệ thống nhất định để xác định được đặc trưng tín hiệu của mình với các tín hiệu khác
    - - Trong ngôn ngữ, cái biểu hiện ( âm thanh và chữ viết ) có quan hệ hài hòa với cái được biểu hiện ( nội dung ngôn ngữ )
      - Ngôn ngữ là 1 hệ thống
      - Ngôn ngữ là một thuộc tính vật chất được cảm nhận qua giác quan của con người ( bằng chữ viết và âm thanh) kích thích đến giác quan của con người và con người cảm nhận được
    - - Tính võ đoán
        
        Quan hệ giữa mặt biểu hiện và mặt chưa được biểu hiện mang tính quy ước và được xã hội chấp nhận
      - Tính vật chất
        
        Thuộc tính vật chất của mỗi tín hiệu ngôn ngữ thể hiện ở những đặc trưng có khả năng phân biệt của nó
      - Tính hai mặt
        
        Tín hiêu ngôn ngữ thống nhất giữa hai mặt
        
        Cái biểu hiện : là dạng âm thanh khác nhau mà trong quá trình nói năng con người đã thiết lập lên mã cụ thể của từng ngôn ngữ
        
        Cái được biểu hiện: Là những thông tin, những thông điệp về những mảnh khác nhau của thế giới hiện tại mà con người đang sống hoặc những dấu hiệu hình thức để phân cắt tư duy, phân cắt thực tại
      - Giá trị khu biệt
        
        Cái quan trọng của yếu tố trong hệ thống ngôn ngữ là sự khu biệt