Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
แบบแผนสุขภาพ (Functional health patterns) - Coggle Diagram
แบบแผนสุขภาพ (Functional health patterns)
ความหมายของแบบแผนสุขภาพ
แบบแผน
พฤติกรรมของบุคคลที่ต่อเนื่องกันในช่วงเวลาหนึ่ง
แบบแผนสุขภาพ
พฤติกรรมด้านสุขภาพของบุคคลซึ่งเกิดขึ้นในช่วงเวลาหนึ่ง และมีผลต่อสุขภาพ
กรอบแนวคิดแบบแผนสุขภาพ
พัฒนาโดย มาร์จอรีย์ กอร์ดอน( Majory Gordon)
ศาสตราจารย์ทางการพยาบาลที่วิทยาลัยบอสตัน ประเทศสหรัฐอเมริกา
แบบแผนสุขภาพใช้เป็นแนวคิดในการประเมินภาวะสุขภาพของบคุคล ครอบครัวหรือชุมชนทั้งในภาวะปกติและภาวะเจ็บป่วย
มี 11 แบบแผนสุขภาพของกอร์ดอน
1.แบบแผนการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
เก็บรวบรวมข้อมูลเพื่อประเมินความคิด ความเข้าใจของบุคคลภาวะสุขภาพ
ความรู้ในการดูแลสุขภาพตัวเอง
พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ การป้องกัน
รวบรวมโดยการซักประวัติ
ประวัตการแพ้สารต่างๆ
การมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพ
การตรวจร่างกายประจำปี
แนวทางการประเมินการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
การตรวจร่างกาย
ท่าทางการเดิน การลุกนั่ง การเคลื่อนไหว
ความสะอาดของร่างกาย เสื้อผ้า
ความร่วมมือและสังเกตการในการรักษาผู้ป่วยหรือครอบครัว
2.แบบแผนโภชนาการและการเผาผลาญสารอาหาร
การซักประวัติ
ประวัติการเป็นโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร
ปัญหาในการรับประทานอาหาร
ประวัติการเพิ่มหรือลดของน้ำหนักตัวจากปกติ
ประวัติการเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญสารอาหารที่ผิดปกติทั้งของผู้ป่วยและครอบครัว
การรับประทานยาที่เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญสารอาหาร
การซักประวัติ(น้ำและอิเล็กโทรไลต์)
ชนิด และปริมาณน้ำที่ดื่มในหนึ่งวัน
โรคหรือภาวะที่เสี่ยงต่อการภาวะขาดน้ำ ภาวะน้ำเกิน หรือมีปัญหาความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์
ยาที่ได้รับซึ่งอาจผลต่อความสมดุลของน้ำและอิเล็กโทรไลต์ในร่างกาย
การตรวจร่างกาย
ตรวจลักษณะท้อง ตับ ม้าม ก้อนในท้อง
ประเมินภาวะโภชนาการว่าอ้วน ท้วม ปกติ หรือผอม โดยประเมินจากน้ำหนักและส่วนสูงที่สมดุลกันหรือประเมินจากดัชนีมวลกาย(BMI)
ค่าดัชนีมวลกาย
เท่ากับ น้ำหนัก(กก.)/ส่วนสูงเป็นเมตร*2
แบบน้ำและอิเล็กโทรไลต์
ตรวจความยืดหยุ่น
ตรวจจำนวนและสีของน้ำปัสสาวะ
ประเมินอาการขาดน้ำและดูอาการบวม
ตรวจริมฝีปาก เยื่อบุปาก
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
การตรวจเพื่อประเมินปัญหาเกี่ยวกับอาหารและโภชนาการ
การตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องท้อง (Ultrasound)
3.แบบแผนการขับถ่าย(Ellmination)
แนวทางการประเมินแบบแผนการขับถ่าย
การซักประวัติ
ประวัติการเจ็บป่วยด้วยโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินปัสสาวะหรือไต
ประวัติการใช้ยาต่างๆ
การตรวจร่างกาย
สังเกตสี ปริมาณ ลักษณะปัสสาวะที่ขับออก
สังเกตการมีกระเพาะปัสสาวะเต็ม
ตรวจร่างกายทั่วไปที่เกี่ยวข้องกับปัญหาของระบบทางเดินปัสสาวะ
ตรวจดูลักษณะท้อง ตรวจการเคลื่อนไหวของลำไส้
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
ตรวจปัสสาวะ เพื่อประเมินความผิดปกติ
ตรวจเลือดเพื่อดูระดับของยูเรีย และครีเอตินินในเลือด
เอกซเรย์(Ultrasound) เพื่อดูความผิดปกติของไต ท่อไต และการอุดตันทางเดินปัสสาวะ
การตรวจสอบอุจจาระเพื่อประเมิน เม็ดเลือดขาว เม็ดเลือดแดง พยาธิ หรือเลือดปนในปัสสาวะหรือไม่
การส่องกล้องเข้าทางทวารหนักเพื่อตรวจหาความผิดปกติของลำไส้ใหญ่
4.แบบแผนกิจกรรมและการออกกำลังกาย
แนวทางการประเมินแบบแผนกิจกรรมและออกกำลังกาย
การซักประวัติ
การมีปัจจัยเสี่ยงต่อปัญหาระบบทางเดินหายใจ
การเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับกระดูก
การใช้ยาต่างๆที่มีผลต่อการหายใจ
ประวัติเกิดอาการผิดปกติต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของหัวใจและการไหลเวียนโลหิต
ประวัติการเจ็บป่วยในครอบครัวด้วยโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดและหัวใจ ไขมันในเลือดสูง
การตรวจร่างกาย
สังเกตความสามารถในการทำกิจกรรมต่างๆ
ตรวจร่างกายระบบต่างๆ เพื่อประเมินความสามารถในการทำกิจกรรมต่างๆ
ตรวจวัดสัญาณชีพจร ประเมินอากความดันโลหิตสูง
ตรวจอาการขาดออกซิเจน เช่น สังเกตผิวหนัง ริมฝีปาก เล็บมือ
การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ
การตรวจเลือดและตรวจเอกซเรย์ปอด เพื่อประเมินภาวะผิดปกติที่เป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆหรือไม่
5.แบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ
แนวทางการประเมินแบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ
พฤติกรรมการนอนเกี่ยวกับอุปนิสัยการนอน
เป็นคนนอนดึกหรือนอนแต่หัวค่ำ ชอบนอนกลางวัน นอนวันละกี่ชม. ทั้งกลางวันและกลางคืน
พฤติกรรมหรือสิ่งที่ทำให้นอนหลับง่ายขึ้น
ก่อนนอนต้องฟังเพลง ฟังธรรมะ ดื่มนมหรือเครื่องดื่มอื่นๆ บรรยากาศเงียบสงบไม่มีแสงไฟ
ปัญหาเกี่ยวกับการนอน
นอนมากไป นอนน้อยไป นอนไม่หลับ เป็นคนนอนยาก คื่นเร็ว นอนหลับๆตื่นๆ
พฤติกรรมการผ่อนคลาย
การอ่านหนั การดูหนัง ฟังเพลง นั่งสมาธิ เล่นกีฬา
มีการใช้ยานอนหลับหรือไม่ ถ้าใช้มียาอะไรบ้าง ตั้งแต่เมื่อไร ความถี่ในการใช้ยา
การตรวจร่างกาย
สังเกตหน้าตาว่านอนหลับพักผ่อนเพียงพอหรือไม่
ความสดชื่นแจ่มใส ซึม อ่อนเพลีย
ง่วงนอน หาวนอนบ่อย
ใต้ตาเป็นรอยสีเขียวคล้ำ
นอนหลับเวลากลางวันตื่นเวลากลางคืน
6.แบบแผนสติปัญญาและการรับรู้
1.การรับรู้ความรู้สึกและการตอบสนอง
2.ความสามารถทางสติปัญญา
แนวการประเมินแบบแผนสติปัญญาและการรับรู้
ปัญหาเกี่ยวกับความรู้สึกตัว
ปัญหาเกี่ยวกับการได้กลิ่น
ปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็น
ปัญหาเกี่ยวกับการได้ยิน
ปัญหาเกี่ยวกับการรับรส
การซักประวัติ
ปัญหาเกี่ยวกับการรับรู้ความรู้สึกทางผิวหนัง
ประวัติความเจ็บป่วยหรือโรคประจำตัวที่มีผลต่อความรับรู้ความรู้สึกดังกล่าว
พัฒนาด้านการเรียน การทำงาน การคิด การจำ
ความเจ็บป่วยที่ทำให้ความสามารถทางสติปัญญาเปลี่ยนแปลง
การตรวจร่างกาย
ประเมินระดับความรู้สึกตัว
สังเกตลักษณะทั่วไป เช่นรูปร่าง หน้าตา ท่าทาง การแต่งกาย
ประเมินระดับสติปัญญา(IQ)โดยใช้แบบทดสอบ
7.แบบแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์
แนวทางการประเมินแบบแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์
การซักประวัติ
ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับภาพลักษณ์โดยทั่วไป รู้สึกอ้วน ผม เตี้ย
ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงร่างกายที่มีอุปกรณ์เพิ่มขึ้น
ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับการสูญเสียอวัยวะจากการเป็นโรค
ความรู้สึกต่อตนเองเกี่ยวกับความภาคภูมิใจในตนเอง ความพอใจในตนเอง ความรู้สึกสูญเสียฯลฯ
การตรวจร่างกาย
สังเกตความสนใจตนเองของผู้ป่วย
การแต่ง บุคลิกภาพ
การกล่าวถึงตนเอง
การสังเกตปฏิกิริยาตอบสนองหรือพฤติกรรมที่แสดงต่อการเปลี่ยนแปลงหรือสูญเสีย
8.แบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ
แนวทางการประเมินแบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ
การซักประวัติ
โครงสร้างครอบครัว
หน้าที่ความรับผิดชอบของผู้ป่วยและสมาชิกคนอื่นๆต่อครอบครัว
สัมพันธภาพผู้ป่วยกับครอบครัว เพื่อนร่วมงาน เพื่อบ้าน
การแสดงบทบาทในครอบครัวทั้งในขณะที่มีสุขภาพดีและการเปลี่ยนแปลงบทบาท
ตำแหน่งความรับผิดชอบต่อหน้าที่ การงาน อาชีพ
สิ่งที่เป็นอุปสรรคต่อการสร้างสัมพันธภาพที่ดี
การตรวจร่างกาย
สังเกตพฤติกรรมต่างๆ หรือท่าทีที่แสดงออกต่อครอบครัวแสดงต่อผู้ป่วย ลักษณะการตอบโต้
9.แบบแผนเพศและการเจริญพันธุ์
แนวทางการประเมินแบบแผนเพศและการเจริญพันธุ์
การซักประวัติ
การมีเพศสัมพันธ์ ปัญหาเพศสัมพันธ์
การมีพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคที่ติดต่อกันได้ทางเพศสัมพันธ์
เพศหญิงควรซักประวัติเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ การแท้ง การมีบุตร การคุมกำเนิด การติดเชื้อของอวัยวะสืบพันธ์ุ
การตรวจร่างกาย
สังเกตพฤติกรรมทางเพศจากลักษณะท่าทางที่แสดงออก ปฏิสัมพันธ์กับบุคคลอื่น
เพศหญิง ตรวจเต้านม ต่อมน้ำเหลือง อวัยวะเพศหญิง ชาย ตรวจอวัยวะเพศหญิง ชาย
10.แบบแผนการปรับตัวและการเผชิญความเครียด
แนวทางการประเมินแบบแผนการปรับตัวและเผชิญความเครียด
การซักประวัติ
ข้อมูลทั่วไปเช่น อายุ การศึกษา อาชีพ รายได้
สัมภาษณ์เกี่ยวกับลักษณะอุปนิสัยพื้นฐาน
ซักถามสิ่งที่ทำให้เกิดความเครียด ไม่สบายใจ วิตกกังวล
วิธีการจัดการความเครียด
ซักถามความต้องการช่วยเหลือ
การตรวจร่างกาย
ตรวจสอบพฤติกรรมที่บ่งชี้ถึงความเครียด ความเศร้า
สีหน้าหมกมุ่น ขมวดคิ้ว
11.แบบแผนคุณค่าและความเชื่อ
แนวทางการประเมินแบบแผนคุณค่าและความเชื่อ
การซักประวัติ
ความเชื่อ ความผูกพัน ความศรัทธา
สิ่งสำคัญในชีวิต หรือสิ่งที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ
ความเชื่อเกี่ยวสุขภาพ
การตรวจร่างกาย
สังเกตพฤติกรรมที่แสดงออกทางสีหน้า กิริยาท่าทาง
สังเกตคำพูดของผู้ป่วยและญาติที่แสดงถึงการให้คุณค่าและการมีความเชื่อในด้านต่างๆ
องค์ประของแบบแผนสุขภาพแต่ละแบบแผน
1)พฤติกรรมภายใน
พฤติกรรมที่ไม่สามารถสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่าหรือใช้เครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ตรวจสอบได้
กระบวนการทำงานของร่างกาย หรือทางชีวภาพในระบบต่างๆ
ระบบหายใจ
ระบบหัวใจ
หลอดเลือด
กระบวนการคิด ความรู้ของบุคคลเกี่ยวข้องกับสิ่งต่างๆ
เจคติ ประกอบด้วย
ความรู้สึก
ความคิดเห็น
ค่านิยมของบุคคล
2)พฤติกรรมภายนอก
การกระทำที่แสดงออกมาให้สังเกตเห็น รับรู้ หรือใช้เครื่องมือตรวจสอบได้
พฤติกรรมเป็นคำพูด
พฤติกรรมไม่ใช่คำพูด กิริยา ท่าทาง การเดิน หัวเราะ ร้องไห้ฯลฯ
การใช้เครื่องมือทางการแพทย์
การตรวจวัดสัญญาณชีพ
การเอกซเรย์
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
การตรวจเลือด
ตรวจสารคัดหลั่ง
3)ปัจจัยส่งเสริมพฤติกรรมและอุปสรรค
ตัวอย่างการบันทึกข้อมูลการประเมินภาวะสุขภาพตามแบบแผนสุขภาพ
1.แบบแผนการรับรู้ภาวะสุขภาพและการดูแลสุขภาพ
อัตนัย
ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ พยาบาลและบุคลากรในทีมสุขภาพของโรงพยาบาล
ปรนัย
ผู้ป่วยรู้สึกตัวดี ท่าทางอ่อนเพลีย เป็นคนอารมณ์ดี จิตใจดี ชอบช่วยเหลือผู้อื่น
2.แบบแผนโภชนาการและการเผาผลาญสารอาหาร
อัตนัย
ไม่มีปัญหาในการรับประทานอาหาร
ปรนัย
ผู้ป่วยรับประทานอาหารเอง ทางปาก
3.แบบแผนการขับถ่าย(Ellmination)
ปรนัย
ขับถ่ายอุจจาระเองได้ ขณะอยู่โรงพยาบาล
อัตนัย
เมื่ออยู่บ้าน ปัสสาวะแสบขัด กลั้นปัสสาวะไม่ค้อยได้
4.แบบแผนกิจกรรมและการออกกำลังกาย
ปรนัย
ลุกนั่งบนเตียงได้เอง แต่เวลาเดินต้องมีคนค่อยพยุงเนื่องจากปวดขาสองข้าง
อัตนัย
ทำกิจกรรมต่างๆเล็กๆน้อยๆจะรู้สึกเหนื่อยง่าย
5.แบบแผนการพักผ่อนนอนหลับ
ปรนัย
ผู้ป่วยมีท่าทางอ่อนเพลีย หน้าตาไม่สดชื่น หาว
อัตนัย
นอนไม่หลับ เสียงดัง
6.แบบแผนสติปัญญาและการรับรู้
ปรนัย
สีหน้าที่แสดงออกถึงความเจ็บปวด
อัตนัย
ผู้ป่วยมีตา2 ข้างมัว ความสามารถในการมองเห็นไม่ชัดเจน
7.แบบแผนการรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์
ปรนัย
ผู้ป่วยให้ความสนใจขณะซักถามดี มีการสบตาและพูดด้วยน้ำเสียงที่ดี
อัตนัย
รู้สึกว่าหน้าตาเศร้าหมอง ไม่มีชีวิตชีวา เหนื่อย อ่อนเพลีย
8.แบบแผนบทบาทและสัมพันธภาพ
ปรนัย
คนในครอบครัวดูแลเอาใจใส่ดี
อัตนัย
เกษีอายุราชการแล้ว
9.แบบแผนเพศและการเจริญพันธุ์
ปรนัย
ไม่มีความผิดปกติ สะอาด ไม่มีกลิ่นอับชื้น
อัตนัย
ปวดท้องขณะเป็นประจำเดือน
10.แบบแผนการปรับตัวและการเผชิญความเครียด
ปรนัย
ผู้ป่วยมีสีหน้าวิตกกังวลใจ
อัตนัย
เป็นคนร่าเริง ชอบพูด อารมณ์ดี
11.แบบแผนคุณค่าและความเชื่อ
ปรนัย
ผู้ป่วยไม่ได้นำสิ่งที่บูชามานับถือมาโรงพยาบาลด้วย
อัตนัย
ต้องการทำตามความเชื่อ สวดมนต์ก่อนนอนและขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้หายจากอาการป่วย