CHƯƠNG III - CÂN BẰNG VÀ CHUYỂN ĐỘNG CỦA VẬT RẮN


Bài 18: Cân bằng của một vật có trục quay cố định. Momen lực

Bài 17: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của của hai lực và của ba lực không song song

click to edit

click to edit

Bài 20: Các dạng cân bằng. Cân bằng của một vật có mặt chân đế

Cân bằng của một vật có mặt chân đế

Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai vật

Cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lưc không song song

Điều kiện cân bằng: Muốn cho một vật chịu tác dụng của hai lực ở trạng thái cân bằng thì hai lực đó phải cùng giá, cùng độ lớn và ngược chiều

Bài 19: Quy tắc hợp lực song song cùng chiều

Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực không song song:
+Ba lực phải có giá đồng phẳng và đồng quy
+Hợp lực của hai lực phải cân bằng với lực thứ 3

Quy tắc tổng hợp hai lục có giá đồng quy: Muốn tổng hợp hai lực có giá đồng quy tác dụng lên một vật rắn, trước hết ra phải trượt hai vectơ lực đó trên giá của chúng đến điểm đồng quy, rồi áp dụng quy tắc hình bình hành để tìm hợp lực.

Các dạng cân bằng

click to edit

Quy tắc:

Cân bằng phiếm định

Cân bằng bền

Cân bằng không bền

a) Hợp lực của hai lực song song cùng chiều là một lực song song, cùng chiều và có độ lớn bằng tổng các độ lớn của hai lực ấy

b) Giá của hợp lực chia khoảng cách giữa hai giá của lực song song thành những đoạn tỉ lệ nghịch với độ lớn của hai lực ấy

Một vật bị lệch ra khỏi vị trí cân bằng không bền thì không thể tự trở về được vị trí đó

Quy tắc mô men lực

Muốn cho một vật có trục quay cố định ở trạng thái cân bằng, thì tổng các momen lực có xu hướng làm vật quay theo chiều kim đồng hồ phải bằng tổng các momen lực có xu hướng làm vật quay ngược chiều kim đồng hồ

Một vật bị lệch khỏi vị trí cân bằng bền thì vật sẽ quay về vị trí ban đầu

Một vật có trục quay nằm ngang đi qua trọng tâm, vật cân bằng tại mọi vị trí

click to edit

Bài 22: Ngẫu lực

Định nghĩa

Khi vật tiếp xúc với mặt phẳng đỡ chúng bằng cả một mặt đáy thì mặt chân đế là mặt đáy của vật

Hệ hai lực song song, ngược chiều, có độ lớn bằng nhau và cùng tác dụng vào một vật được gọi là ngẫu lực

Điều kiện cân bằng của một vật có mặt chân đế là giá của trọng lực phải xuyên qua mặt chân đế

click to edit

Mức vững vàng của sự cân bằng được xác định bởi độ cao của trọng tâm và diện tích của mặt chân đế.

Trọng tâm của vật càng cao và mặt chân đế càng nhỏ thì vật càng dễ bị lật đổ và ngược lại ⇒ Muốn tăng mức vững vàng của vật có mặt chân đế thì hạ thấp trọng tâm và tăng diện tích mặt chân đế của vật.

Ngẫu lực tác dụng vào một vật chỉ làm cho vật quay thì không tịnh tiến

Bài 21: Chuyển động tịnh tiến của vật rắn. Chuyển động quay của vật rắn quanh một trục cố định

Momen của ngẫu lực M=F.d

Momen của ngẫu lực không phụ thuộc vào vị trí của trục quay vuông góc với mặt phẳng chứa ngẫu lực

Chuyển động quay của vật rắn quanh một trục cố định

Chuyển động tịnh tiến của vật rắn

Đặc điểm

Tác dụng của momen lực

Định nghĩa

click to edit

Nguyên nhân gây ra các dạng cân bằng khác nhau đó là vị trí trọng tâm của vật.

Trường hợp cân bằng không bền, trọng tâm ở vị trí cao nhất so với các vị trí lân cận.

Trường hợp cân bằng bền, trọng tâm ở vị trí thấp nhất so với các vị trí lân cận.

Trường hợp cân bằng phiếm định, trọng tâm không thay đổi hoặc ở một độ cao không đổi.

Định nghĩa: Chuyển động trong đó đường thẳng nối hai điểm bất kì của vật luôn song song với chính nó

gia tốc của chuyển động tịnh tiến được xác định bằng định luật II Niu-tơn
a=F/m

Mọi điểm của vật có cùng tốc độ góc ω, gọi là tốc độ góc của vật

Vật quay nhanh dần thì ω tăng dần. Vật quay chậm dần thì ω giảm dần

Momen lực tác dụng vào một vật quay quanh một trục cố định làm thay đổi tốc độ góc của vật

Định nghĩa

Momen lực đối với một trục quay là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực và được đo bằng tích của lực với cánh tay đòn của nó M=Fd

Mức quán tính

Khi tác dụng cùng một momen lực lên các vật khác nhau, tốc độ góc của vật nào tăng chậm hơn thì vật đó có mức quán tính lớn hơn và ngược lại

Phụ thuộc vào khối lượng vật, sự phân bố khối lượng đó đối với trục quay

image

click to edit

Đơn vị của mô men lực là niutơn mét, kí hiệu là N.m