Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ (Urinary System), นางสาวชรินรัตน์ อุ้ยมาก รหัสนักศึกษา…
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
(Urinary System)
ปัสสาวะ
(Urine)
ของเหลวที่ถูกขับออกจากไต ประกอบด้วย น้ำละลายวัตถุต่างๆ จะมีสีเหลือง อำพัน (amber) มีกลิ่นเฉพาะ จำนวนปัสสาวะผู้ใหญ่ (adult) ประมาณ 0.6 - 1.5 ลิตร
ใน 24 ชม.
glucose
ถ้าเรากินของหวานเข้าไปมากๆ ทำให้ในเลือดมีน้ำตาลสูงกว่าปกติ และจะ ถูกขับออกทางปัสสาวะได้ เรียกว่า glycosuria สำหรับ amino acid, sodium และ chloride ก็จะ ถูกดูดซึมกลับคืนมาด้วย
Urea,uric acid, creatinine
จะถูกขับออกและไม่มีการดูดซึมกลับคืนมา เราจะพบสาร เหล่านี้ในปัสสาวะมีจำนวนสูงมาก ใน plasma มีน้อย ถ้าพบมีสารเหล่านี้คั่งใน plasma แสดงว่าการ ขับถ่ายที่ไตเสียไป มักพบในโรคที่รุนแรง
renal tubules
จะสามารถสร้าง ammonia และ. hippuric acid ขึ้น จึงพบในปัสสาวะ และสามารถขับสารบางอย่างออกทางปัสสาวะ เช่น สีต่างๆ , phenol, penicilin, para - aminohippuric acid
ลักษณะปัสสาวะที่ขุ่น อาจจะมีหนอง หรือ mucus
สิ่งที่ไม่ควรพบในปัสสาวะ ถ้าพบแสดงว่าผิดปกติ ได้แก่ เลือด, หนอง, albumin, น้ำตาล,
acetone bodies, indo and skatole.
สีของปัสสาวะ ถ้ามี bite pigment อยู่ด้วย จะพบว่าปัสสาวะมีสีเข้มจัด
เลือด
ถ้าพบเรียกว่า( Hematuria) อาจเนื่องจากเลือดจากประจำเดือนมาผสม หรือเป็นเพราะกระเพาะปัสสาวะอักเสบ วัณโรคของต หรือเนื้องอกของทางผ่านของปัสสาวะ
Albumin ถ้าพบเรียกว่า Albuminuria อาจเนื่องจากสิ่งที่ขับออกมาจากช่องคลอดลงปน กับปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะอักเสบ (Cystitis) หรือการอักเสบของทางผ่านปัสสาวะ
Sugar ถ้าพบในปัสสาวะเรียกว่า Glycosuria อาจเนื่องจากการกินน้ำตาลมากก็ได้ หรือ เนื่องจากอารมณ์ไม่ปกติ ถ้าพบในหญิงตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร อาจเป็นเพราะ Lactosuria ถ้าไม่ใช่เพราะเหตุที่กล่าวแล้วก็อาจเป็นโรคเบาหวาน(Diabetes mellitus)
หนอง ถ้าพบเรียกว่า Pyuria อาจเนื่องจากกระเพาะปัสสาวะอักเสบ หรือ renal pelvis อักเสบ
Acetone bodies ถ้าพบในปัสสาวะเรียกว่า Acetoneuria or Ketosis อาจเป็นเพราะอาหารมี carbohydrate น้อยมาก หรือเนื่องจากขาดอาหาร หรือในโรคเบาหวาน
Indo and Skatole
ถ้าพบในปัสสาวะ แสดงว่ามี putrefaction ในลำไส้ใหญ่มากขึ้น เช่น เวลาท้องผูก
Diuresis
สาเหตุ
เกิดจากการเจือจาง (dilution) ของ plasma protein
จำนวน waste product ที่มีมาก จะกระตุ้นให้เกิด diuresis
ดื่มน้ำมากในระยะสั้น
Caffeine ทำให้เส้นเลือดที่ไตขยายตัวเลือดไหลผ่านมาก ปัสสาวะจึงมีมาก
5.Digitalis ให้ในการรักษาโรคหัวใจ จะมี diuretic effect เพราะทำให้ ผ่านไตมากขึ้น
ยาขับปัสสาวะ พวก diuretic เช่น สารประกอบพวก Chlorothiazide จะทำให้ ปัสสาวะมาก
การที่มีปัสสาวะมากขึ้นชั่วครั้งคราว
Anuria
ปัสสาวะออกน้อยหรือไม่มีเลย อาจเกิดได้เป็นเวลา 2 - 3 วัน แต่ถ้าทิ้งไว้นานเกินไป ทำให้เสียชีวิตได้เนื่องจากเกิดภาวะ Uremia คือ มีการคั่งของ nitrogenous waste product มักพบในผู้ป่วย
ไตวายระยะสุดท้าย
การไหลสวนทาง (Countercurrent system)
การเพิ่มความเข้มข้นสารแบบไหลสวนทางกันความเข้มข้นของสารปลายท่อมีค่าสูงกว่าส่วนต้นท่อ (Countercurrent multiplier)
= Vasa recta
การแลกเปลี่ยนสารตามลาดความเข้มข้น (Countercurrent exchange) = Loop of henle
สารในท่อไหลสวนทางกันแลกเปลี่ยนสารระหว่างกัน
การเคลื่อนที่ของสารไปตามท่อสองท่อที่วางขนานกัน
ความแตกต่างของความเข้มข้นระหว่าง Cortical nephron กับ Medullary nephron
หน้าที่ของ Vasa recta และ ADH
การขับถ่ายปัสสาวะ
(Micturition)
การสะสมของปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะ (fling) จนถึงระดับที่ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้
สภาวะที่กระเพาะปีสสาวะว่าง ไม่มีน้ำปีสสาวะขังมาก เส้นประสาทสั่งการที่ต่อเนื่อง เป็นพื้น (tonic discharge) จากระบบประสาท CNS > เส้นใยประสาท pudendal nerve > หดตัวของกล้ามเนื้อลายของชั้น external urethral sphincter และผ่านสัญญาณ ประสาทชนิด sympathetic > ให้ bladder neck หดตัว ปัสสาวะไหลออกมาไม่ได้แม้กล้ามเนื้อ กระเพาะปัสสาวะจะหดตัวมากเพียงใดก็ตามนั่นคือ เราสามารถกลั้นปัสสาวะได้ โดยสมองสั่งการให้ external.urethral sphincter หดตัว หากเวลา และสถานที่สำหรับการขับปีสสาวะไม่เหมาะสม
เมื่อกระเพาะปัสสาวะมีปริมาตรสะสม ผนังกระเพาะปัสสาวะจะถูกยึด ตัวรับรู้ความตึงยืด
(stretch receptor) > เส้นประสาท pelvic neve > กระเพาะปัสสาวะ ผ่านเส้นประสาท parasympathetic ทำให้กระเพาะปัสสาวะหดตัวเพื่อบีบไล่น้ำปัสสาวะออก การบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ bladder.neck เปิดออก น้ำปัสสาวะไหลสู่ posterior urethra หรือกล้ามเนื้อเรียบหูรูดชั้นใน (internal urethral sphincter) แต่เนื่องจากชั้น external urethral sphincter เป็นชั้นกล้ามเนื้อลายที่อยู่ภายใต้อำนาจของจิตใจ
กลไกการขับปัสสาวะอัตโนมัติ (micturition reflex)
ผ่านไขสันหลัง (spinal reflex) ที่อยู่ภายใต้อำนาจของจิตใจ เมื่อกระเพาะปัสสาวะขยายเต็มที่ จากการมีน้ำปีสสาวะบรรจุอยู่เต็ม stretch receptor รับความรู้สึกยืดขยายของกล้ามเนื้อเรียบส่งไปยัง เส้นประสาท pelvic nerve และสั่งการกลับมายังกระเพาะปัสสาวะผ่านเส้นประสาท parasympathetic ให้กระเพาะปัสสาวะหดตัว เพื่อบีบไล่น้ำปัสสาวะออก และยับยั้งสัญญาณประสาท ชนิด sympathetic ที่ปกติสั่งการให้ bladder neck หดตัว
กระเพาะปัสสาวะที่มีน้ำปัสสาวะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จาก 100 เป็น 200 และ..400 มิลลิลิตร จะรู้สึกไม่สบายตัวจากการที่มีกระเพาะปัสสาวะมีน้ำปีสสาวะเต็ม ที่ปริมาตร 400 มิลลิลิตรนี้จะมี แรงดันในกระเพาะปัสสาวะประมาณ 10 เซนติเมตรน้ำ หากมีน้ำปีสสาวะในกระเพาะปัสสาวะมากถึง 700 มิลลิลิตร จะรู้สึกเจ็บปวด และสูญเสียการควบคุมได้
นางสาวชรินรัตน์ อุ้ยมาก รหัสนักศึกษา 64106301123
ห้อง 1B เลขที่ 51