Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
วิเคราะห์ วิจารณ์ ประเมินค่าและสังเคราะห์ข้อคิดเรื่อง มนัสการมาตาปิตุคุณ…
วิเคราะห์ วิจารณ์ ประเมินค่าและสังเคราะห์ข้อคิดเรื่อง มนัสการมาตาปิตุคุณ และนมัสการอาจริยาคุณ
ประวัติผู้แต่ง
พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) (๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕-๑๖ ตุลาคมพ.ศ. ๒๔๓๔) เป็นชาวฉะเชิงเทรา ท่านได้รับสมญาว่าเป็นศาลฎีกาภาษาไทย เป็นผู้แต่งตำราเรียนชุดแรกของไทย เรียกว่า "แบบเรียนหลวง" ใช้สอนในโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ และหนังสือกวีนิพนธ์ที่มีคุณค่าอีกหลายเรื่อง
งานชิ้นสำคัญชิ้นหนึ่ง คือท่านได้รับแต่งตั้งให้เป็น แม่กองตรวจโคลงบรรยายประกอบรูปภาพเรื่อง "รามเกียรติ์" รอบระเบียงพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมื่อครั้งกรุงรัตนโกสินทร์ครบรอบ ๑๐๐ ปี และตัวท่านเองก็ได้รับหน้าที่เป็นผู้แต่งด้วยท่านหนึ่ง
เนื้อเรื่องย่อเรื่องนมัสการมาตาปิตุคุณ และ นมัสการอาจริยาคุณ
เรื่องนมัสการมาตาปิตุคุณ
เป็นบทอาขยานที่กล่าวถึงการนอบน้อมในพระคุณของบิดามารดา ผู้ที่ได้เลี้ยงดูและเกื้อกูลเรามาตั้งแต่เล็กจนเติบโต คอยเฝ้าระวังรักษาประคับประคอง ดูแลอยู่ไม่ยอมห่าง แม้ว่าจะลำบากเท่าไรก็อดทนได้ อีกทั้งยังคอยปกป้องจากอันตรายจนลูกมีชีวิตรอดมาเป็นผู้ใหญ่ได้ ดังนั้น พระคุณของพ่อแม่ จึงยิ่งใหญ่กว่าภูเขาหรือผืนแผ่นดิน แม้จะกราบไว้บูชาอย่างวิเศษล้ำเลิศแค่ไหน ก็ไม่อาจทดแทนบุญคุณอันมากล้นของพ่อแม่ได้
เรื่องนมัสการอาจริยาคุณ
เป็นบทอาขยานที่กล่าวถึงการสรรเสริญพระคุณของครูอาจารย์ ผู้เปี่ยมไปด้วยความกรุณาและโอบอ้อมอารี คอยสั่งสอนให้รู้วิชาและศาสตร์ต่าง ๆ ที่ไม่เคยรู้มาก่อน อีกทั้งในเรื่องของบาปบุญคุณโทษด้วย คอยขยายความให้ลูกศิษย์มีความเข้าใจแจ่มแจ้งชัดเจนมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังมีความเมตตากรุณาที่เที่ยงตรงเที่ยงธรรม เคี่ยวเข็ญให้ลูกศิษย์มีความฉลาดหลักแหลม ขจัดความโง่เขลาและสับสนออกไปจากจิตใจ ดังนั้น พระคุณของครูอาจารย์จึงถือว่าเป็นเลิศในสามโลก ควรระลึกและน้อมใจชื่นชมยกย่องเป็นอย่างยิ่ง
ความเป็นมาของเรื่อง
เป็นบทประพันธ์รวมพิมพ์ในภาคเบ็ดเตล็ด หนังสือชุดภาษาไทยเล่มที่ ๒ ของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)
ลักษณะคำประพันธ์
พระยาศรีสุนทรโวหารเรียกฉันท์ที่ใช้ในการแต่งบทนมัสการมาตาปิตุคุณและอาจารยคุณว่า “อินทะวะชิระฉันท์” แต่โดยทั่วไปเรียกว่า “อินทรวิเชียรฉันท์” ซึ่งมีการบังคับครุและลหุ แต่ผู้แต่งคือพระยาศรีสุนทรโวหารเลือกให้ความสำคัญกับเนื้อหา โดยเลือกสรรคำที่ทำให้ผู้อ่านเกิดอารมณ์ความรู้สึก และใช้สำหรับเป็นบทบูชาสรรเสริญมากกว่าการแต่งให้ถูกฉันทลักษณ์ อินทรวิเชียร์ฉันท์ ๑๑ หมายถึง ฉันท์ที่มีลีลาอันรุ่งเรืองงดงามประดุจสายฟ้า ซึ่งเป็นอาวุธของพระอินทร์ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ นิยมใช้ในการแต่งข้อความซึ่งเป็นบทชม บทคร่ำครวญ และใช้แต่งเป็นบทพากย์โขน
วิเคราะห์คุณค่าบทประพันธ์
คุณค่าด้านวรรณศิลป์
การใช้โวหารภาพพจน์
มีการใช้ภาพพจน์เพื่อเปรียบเทียบระหว่างบุญคุณของพ่อแม่ กับสิ่งต่าง ๆ เพื่อให้เห็นถึงความสำคัญและความยิ่งใหญ่ของพระคุณของท่าน โดยผู้ประพันธ์ได้ใช้ “อุปลักษณ์” ในการเปรียบเทียบ
การเลือกสรรคำ
มีการใช้ภาพพจน์เพื่อเปรียบเทียบระหว่างบุญคุณของพ่อแม่ กับสิ่งต่าง ๆ เพื่อให้เห็นถึงความสำคัญและความยิ่งใหญ่ของพระคุณของท่าน โดยผู้ประพันธ์ได้ใช้ “อุปลักษณ์” ในการเปรียบเทียบ
การเล่นเสียง
การเล่นเสียงพยัญชนะ หากเล่นเสียงพยัญชนะเดียวกับหรือใกล้เคียงกัน จะทำให้เกิดการกระทบกันของเสียง ช่วยให้เกิดความไพเราะ เช่น ข้าขอนบชนกคุณ มีการใช้คำว่า ข้าและขอ เป็นเสียง ข เหมือนกัน และใช้คำว่า (ช) นกและนบ ซึ่งเป็นเสียง น เหมือนกัน เป็นต้น
การเล่นเสียงสระ มีการเล่นเสียงสระที่เป็นเสียงเดียวกัน ทำให้เวลาอ่านเกิดการส่งสัมผัสที่น่าฟัง เช่น ตรากทนระคนทุกข์ มีการเล่นเสียงสระโอะ โดยใช้คำว่า ทน และ (ระ) คน
คุณค่าด้านเนื้อหา
การลำดับความได้ชัดเจน คำนมัสการมาตาปิตุคุณและอาจริยคุณมีการลำดับเนื้อหาอย่างเหมาะสม ชัดเจน โดยในคำนมัสการมาตาปิตุคุณ มีการกล่าวถึงบทบาทหน้าที่ของพ่อแม่ที่คอยเลี้ยงดูลูกจนเติบใหญ่ ตลอดจนความยิ่งใหญ่ของบุญคุณของพ่อแม่ และปิดท้ายด้วยการการสอนให้เด็ก ๆ รู้จักกตัญญูรู้คุณต่อผู้ให้กำเนิด เช่นเดียวกับคำนมัสการอาจาริยคุณ ที่กล่าวถึงบทบาทหน้าที่ของครูอาจารย์ที่คอยสั่งสอนและให้ความรู้ทั้งทางธรรมและทางโลก ตามด้วยการกล่าวถึงบุญคุณของคุณครู
มีการสอนจริยธรรม จะเห็นได้ว่า บทเรียนเรื่องนี้ เป็นสิ่งที่เพื่อน ๆ นำไปใช้ได้จริง ด้วยการรู้จักสำนึกในพระคุณของบิดามารดาและครูอาจารย์ นับเป็นการใช้บทประพันธ์เพื่อปลูกฝังจริบธรรมได้เป็นอย่างดี
จุดประสงค์ในการแต่งบทประพันธ์
เพื่อมัสการและสรรเสริญพระคุณของครู อาจารย์ที่ได้อบรมสั่งสอนและให้ความรู้แก่ศิษย์ทั้งหลาย
ข้อคิดที่ได้จากเรื่อง
ข้าขอนบชนกคุณ ชนนีเป็นเค้ามูล
ผู้กอบนุกูลพูน ผดุงจวบเจริญวัย
ฟูมฟักทะนุถนอม บ บำราศนิราไกล
แสนยากเท่าไรไร บ คิดยากลำบากกาย ตรากทนระคนทุกข์ ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย
ปกป้องซึ่งอันตราย จนได้รอดเป็นกายา
เปรียบหนักชนกคุณ ชนนีคือ์ภูผา
ใหญ่พื้นพสุนธรา ก็ บ เทียบ บ เทียมทัน
เหลือที่จะแทนทด จะสนองคุณานันต แท้บูชไนยอัน อุดมเลิศประเสริฐคุณ
ครูเป็นผู้ชี้เเจง อบรมสั่งสอนทั้งวิชาความรู้เเละความดีทางจริยธรรม พระคุณของครูนั้นว่า สูงสุดจะเป็นรองก็เพียงเเต่
บิดามารดาเท่านั้น
บทที่ชอบ
สามารถดูแผนผังการแต่งอินทรวิเชียร์ฉันท์ได้ที่นี่
http://www.digitalschool.club/digitalschool/thai2_4_1/thai8_11/page_1.php
:
