Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ระบบย่อยอาหาร Digestive system - Coggle Diagram
ระบบย่อยอาหาร Digestive system
ระบบย่อยอาหารแบ่งเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆคือ
ท่อทางเดินอาหาร Gastrointestinal tract หรือ alimentary canal
ปาก mouth
คอหอย pharynx
หลอดอาหาร esophagus
กระเพาะอาหาร stomach
ลำไส้เล็ก small intestine
ลำไส้ใหญ่ large intestine
ทวารหนัก anus
หลอดอาหาร esophagus
ทำหน้าที่
เป็นทางผ่านของอาหารที่เคี้ยวแล้วโดยการบีบตัวเป็นคลื่นของหลอดอาหารที่ส่งอาหารไปสู่กระเพาะอาหาร โดยการกระตุ้นของเส้นประสาทคู่ที่ 10
ยาวประมาณ 10-12 นิ้ว
คอหอย pharynx
ทำหน้าที่
ช่วยในการทำให้เกิดเสียง
เป็นทางผ่านของอาหารจากปากไปสู่หลอดอาหาร
กระเพาะอาหาร stomach
แบ่งออกเป็น 4 ส่วน
cardia เป็นส่วนต่อมาจากหลอดอาหาร
fundus เป็นส่วนโค้งด้านบนสุดของกระเพาะอาหาร
body เป็นส่วนกลางของกระเพาะอาหาร
pylolus เป็นส่วนปลายของกระเพาะอาหารก่อนเข้าลำไส้เล็กส่วนต้น
ทำหน้าที่
เป็นที่พักและกักเก็บอาหาร
สร้างเอ็นไซม์และขับน้ำย่อย (gastric juice)
คลุกเคล้าอาหารให้ผสมกับบน้ำย่อย
ลำไส้เล็ก small intestine
ลำไส้เล็กส่วนต้น Duodenum
ยาวประมาณ 10 นิ้ว
เริ่มจาก pyloric sphincter ไปจนถึง duodenojejunal flexure
ไม่มีเยื่อแขวนลำไส้
ลำไส้เล็กส่วนกลาง Jejunum
ยาวประมาณ 8 ฟุต มีการดูดซึมไขมันและ B12 มาก
ลำไส้เล็กส่วนปลาย Ileum
ยาวประมาณ 12 ฟุต เป็นส่วนที่มีการดูดซึมมากที่สุด ติดต่อกับลำไส้ใหญ่ส่วนต้น บริเวณ ileocaecal valve
การเพิ่มพื้นที่ผิวในการดูดซึมของลำไส้เล็ก
ความยาว
plica circulares
villi
ทำหน้าที่
หลั่งน้ำย่อย
เคลื่อนไหวเพื่อคลุกเคล้าอาหารให้ผสมกับน้ำย่อยต่างๆและทำให้อาหารเคลื่อนที่ไปตามท่อของลำไส้เล็ก
ลำไส้ใหญ่ large intestine
ยาวประมาณ 1.5 เมตร
เริ่มตั้งแต่ลำไส้ใหญ่ส่วน cecum ไปจนถึง anus
ลำไส้ใหญ่แบ่งออกเป็น 3 ส่วน
cecum,colon,rectum
cecum
พบ
lleocecal vale , vermiform appendix
colon
ascending colon
transverse colon
descending colon
sigmoid colon
rectum
ต่อจาก sigmoid colon เริ่มต้นจาก S3 รูปร่างโค้งตามความโค้งของ sacrum และ coccyx ส่วนปลายสุดจะหักขึ้นไปทางด้านหลังและลงข้างล่างแคบเป็น anal canal ทางด้านล่างของ rectum ในผู้ชายอยู่หลังต่อมลูกหมาก ในผู้หญิงอยู่หลัง vagina
ผนังของลำไส้ใหญ่มี 4 ชั้น
mucosa ไม่มี villi และมี goblet cells มีจำนวนมาก
submucosa
muscularis พบ taeniae coli แรงตึงตัวทำให้เกิด haustra
serosa ผนังนี้มีไขมันมาสะสมเป็นติ่งไขมันเรียกว่า epiploic appendage
ทำหน้าที่
ดูดน้ำและสารละลายบางอย่างกลับเข้าสู่ร่างกาย เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างน้ำกับสารละลายภายในร่างกาย
ขับถ่ายกากเหลือจากการย่อยอาหาร
โครงสร้างของผนังท่อทางเดินอาหาร แบ่งออกเป็น 4 ชั้น ได้แก่
ชั้นเยื่อเมือก mucosa
ชั้นใต้เยื่อเมือก submucosa
ชั้นกล้ามเนื้อเรียบ muscularis externa
serosa (adventitia)
เยื่อบุช่องท้อง peritoneum
แบ่งออกเป็น 2 ชั้น คือ
ชั้นนอก parietal peritoneum คือ เยื่อบุช่องท้องที่ติดกับผนังช่องท้องด้านใน
ชั้นใน visceral peritoneum คือ เยื่อบุชื่องท้องส่วนหุ้มอวัยวะต่างๆในช่องท้องมีชื่อเรียกว่าแตกต่างกันไป
เยื่อบุช่องท้องในเพศหญิง พบแอ่ง เรียกว่า rectouterine pouch และเกิดแอ่งเรียก uterovesical pouch
เยื่อบุช่องท้องในเพศชายจะไม่พบ
ทำหน้าที่
สร้าง peritoneal fluid มาหล่อลื่น เพื่อลดแรงเสียดทาน เมื่ออวัยวะภายในมีการเคลื่อนไหว
ป้องกันการกระจายของเชื้อโรค
แขวนอวัยวะต่างๆให้คงอยู่ในตำแหน่งและเป็นที่เกาะของหลอดเลือด หลอดน้ำเหลือง และเส้นประสาท
อวัยวะเสริมในย่อยอาหาร Accessory digestive organs
ฟัน teeth
ลิ้น tongue
ต่อมน้ำลาย salivary glands
ตับ liver
ถุงน้ำดี gallbladder
ตับอ่อน pancreas
ฟัน teeth
ตัวฟัน crown
คอฟัน neck
รากฟัน root
ทำหน้าที่
ช่วยในการทำเสียงพูด
ช่วยรักษาขนาดและรูปร่างของขากรรไกร
ช่วยในการเคี้ยวอาหารและบดอาหาร
ฟันในคนมี 2 ชุด เรียก dentation ได้แก่
ฟันน้ำนม deciduous teeth เป็นชุดแรกมี 20 ซี่ เริ่มงอกอายุประมาณ 6 เดือน
ฟันชุดที่ 2 ฟันแท้ permanent teeth มีจำนวน 32 ซี่ เริ่มงอกอายุประมาณ 6 ปี
ลิ้น tongue
ทำหน้าที่
คลุกเคล้าอาหาร ช่วยในการกลืนและช่วยในการออกเสียง
รับรสอาหารชนิดต่างๆได้โดยมีต่อมรับรส teste bud
ต่อมน้ำลาย salivary glands
ทำหน้าที่
สร้างน้ำลาย saliva และถูกขับออกมาเข้าไปในช่องปาก แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ
minor salivary glands
major salivary glands
major salivary glands
ต่อมน้ำลายข้างกกหู parotid gland
ผลิตน้ำลายที่มีลักษณะเป็นน้ำใส
25 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำลายทั้งหมด
ต่อมน้ำลายใต้ขากรรไกรล่าง submandibulary gland
ผลิตน้ำลายที่มีลักษณะข้น
5 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำลายทั้งหมด
ต่อมน้ำลายใต้ลิ้น sublingual gland
ผลิตน้ำลายที่มีลักษณะเป็นน้ำใสปนเมือกเหนียว
70 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำลายทั้งหมด
ตับ liver
ตั้งอยู่บริเวณชายโครงขวา rib 5-10 และมีกะบังลมคลุมอยู่ ยื่นผ่านแนวกลางลำตัวไปทางด้านซ้าย
ligaments/peritoneal attachments of the liver
coronary ligament
ยึดผิวด้านบนของตับไว้กับกะบังลม
falciform ligament
ยึดผิวด้านหน้าของตับไว้กับกะบังลมและผนังหน้าท้อง
round ligament of liver (ligamentum teres hepatis)
ยึดระหว่างตับกับสะดือ ซึ่งเป็นส่วนเหลือของ umbilical vein เป็นตัวอ่อน
lesser omentum
ยึดขั้วตับไว้กับกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น
hepatogastric ligament
hepatoduodinal ligament
ลักษณะภายนอกของตับ แบ่งออกเป็น 4 กลีบ lobe
left and right lobe
caudate and quadrate
ลักษณะทางจุลกายวิภาคของตับ
เนื้อตับประกอบด้วยหน่วยโครงสร้างพื้นฐาน เรียกว่า hepatic lobule
ประกอบด้วย central vein เป็นจุดศูนย์กลาง
ตรงมุมหกเหลี่ยมมีโครงสร้าง เรียกว่า portal triad
ภายในตับประกอบด้วยเซลล์ 2 ชนิด คือ
liver cell หรือ hepatocytes ทำหน้าที่สร้างน้ำดีและขับออกที่ช่องแคบๆ เรียก bile canaliculi
kuffer cell บุอยู่ใน sinusoid ทำหน้าที่เก็บกินเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุ และแบคทีเรียที่ปนมากับเลือด
หน้าที่ของตับ
ช่วยเผาผลาญสารอาหารต่างๆ
กำจัดและทำลายพิษของยาและฮอร์โมนบางชนิด เช่น penicillin,estrogrn,thyroxine
สร้างน้ำดีขับออกสู่ลำไส้เล็กสำหรับย่อยและดูดซึมสารอาหารพวกไขมัน
เก็บสะสมอาหารเช่น glucose ไว้ในรูปของ glycogen และเป็นแหล่งสะสมธาตุเหล็กและทองแดง วิตามิน A,D,B12
สร้างเม็ดเลือดแดงในทารก
สลาย HB ของเม็ดเลือดแดงให้เป็น โกลบิน และฮีม
สร้างสารป้องกันการแข็งตัวของเลือด
สร้างโปรตีน เช่น โปรทรอมบิน ไฟบริโนเจน อัลบูมิน
สังเคราะห์กรดอะมิโน
ถุงน้ำดี gallbladder
วางตัวอยู่ตามขอบข้างขวาของ quadrate lobe ทำหน้าที่ทำให้น้ำดีที่คัดหลั่งจากตับเข้มข้นขึ้น เพื่อปล่อยลงสู่ลำไส้เล็ก ทาง common bile duct
มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 4 ซม.
มีความยาวประมาณ 7-10 ซม.
มีความจุถึง 30-60 มล.
ถุงน้ำดีแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ
fundus
body
neck
ตับอ่อน pancreas
วางตัวอยู่ในกระดูกสันหลัง ระดับ L1-L2 ทำหน้าที่
สร้างน้ำย่อย pancreatic juice
สร้าง glucagon และ insulin
แบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ
head
body
tail
ท่อของตับอ่อน
main pancreatic duct ไปรวมกับ common bile duct รวมเป็น hepatopancreatic ampulla แล้วเปิดเข้าสู่ลำไส้เล็กทาง major duodenal papilla
accessory pancreatic duct เปิดเข้าสู่ลำไส้เล็กทาง minor duodenal papilla
จุลกายวิภาคของตับอ่อน
เนื้อต่อม 1 เปอร์เซ็นต์ pancreatic islets (islets of langerhans)
เนื้อต่อมส่วนที่เหลือ เป็น acini cell ทำหน้าที่สร้างน้ำย่อยของตับอ่อน (pancreatic juice) ประกอบด้วย
โซเดียมไบคาร์บอเนต (NaHCO3)
น้ำย่อยอะไมเลส (Amylase)
น้ำย่อยลิเพส (Lipase)