Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
GI obstruction ลำไส้อุดตัน - Coggle Diagram
GI obstruction
ลำไส้อุดตัน
คือ ภาวะที่มีสิ่งอุดตันหรือมีการรบกวนการบีบตัวของลำไส้ ทำให้อาหารหรือของเหลวต่างๆ เคลื่อนผ่านไม่ได้ตามปกติ ทำให้เกิดอาการปวดท้อง แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องร่วง อาการที่เกิดขึ้นมักบอกถึงตำแหน่งการอุดตันของลำไส้
อาการของลำไส้อุดตัน
อาการซึ่งเป็นผลมาจากการอุดตัน
ที่ลำไส้เล็ก
ปวดท้องรุนแรงบริเวณใต้ซี่โครงหรือสะดือ มีอาการเป็น ๆ หาย ๆ หรือพบอัตราการเต้นของชีพจรและการหายใจที่เร็วกว่าปกติร่วมด้วย
คลื่นไส้ อาเจียน
ไม่สามารถผายลมได้
ท้องอืด แน่นท้อง หรืออาจกดแล้วเจ็บที่บริเวณท้อง
อาการที่เป็นผลมาจากการอุดตันที่ลำไส้ใหญ่
ท้องอืด แน่นท้อง
ปวดท้อง อาการจะรุนแรงหรือไม่ขึ้นอยู่กับ
สาเหตุของการอุดตัน
ท้องผูกในช่วงที่เกิดการอุดตันของลำไส้หรือก่อนหน้านั้นเป็นเวลาหลายเดือน
เลือดออกทางทวารหนัก
ท้องเสียหรือท้องร่วง ของเหลวในอุจจาระเล็ดลอดผ่านลำไส้ที่เกิดการอุดตันเพียงบางส่วน
สาเหตุของลำไส้อุดตัน
ภาวะลำไส้ตีบตัน
(Mechanical Obstructions)
คือ ภาวะที่เกิดจากบางสิ่งไปอุดตันทางเดินของลำไส้ โดยเฉพาะการเกิดพังผืดในลำไส้ซึ่งมักเกิดภายหลังการผ่าตัดภายในช่องท้อง
สาเหตุของการเกิดลำไส้อุดตันที่พบได้ในผู้ใหญ่
มะเร็งลำไส้ใหญ่
เนื้องอกในลำไส้เล็ก
ไส้เลื่อน
นิ่วในถุงน้ำดี
สาเหตุของการเกิดลำไส้อุดตันที่พบได้ในเด็ก
ลำไส้กลืนกัน
การกลืนสิ่งแปลกปลอม
ความผิดปกติของลำไส้ในทารกแรกเกิด
ภาวะลำไส้อืด
(Nonmechanical Obstructions)
คือภาวะการทำงานผิดปกติของลำไส้ ซึ่งทำให้ไม่สามารถบีบตัวและเคลื่อนไหวได้ตามปกติ ส่งผลต่อการทำงานของระบบขับถ่าย หรือเรียกภาวะนี้ว่า Paralytic Ileus โดยมีสาเหตุมาจากปัจจัยต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
การผ่าตัดในช่องท้องหรืออุ้งเชิงกราน
การติดเชื้อ เช่น กระเพาะอาหารและลำไส้อักเสบ เป็นต้น
การใช้ยาบางชนิด เช่น ยารักษาอาการซึมเศร้า กลุ่มยาระงับปวดโอปิออยด์ (Opioids) หรือกลุ่มยาแอนตี้มัสคารินิก (Antimuscarinics)
ความไม่สมดุลของแร่ธาตุและอิเล็กโทรไลต์ในร่างกาย เช่น ระดับโพแทสเซียมในเลือดที่ลดลง เป็นต้น
ความผิดปกติที่เกี่ยวข้องกับกล้ามเนื้อและระบบประสาท เช่น โรคพาร์คินสัน (Parkinson’s Disease) โรคเบาหวาน เป็นต้น
โรคลำไส้ใหญ่โป่งพอง (Hirschsprung's Disease) ซึ่งผิดปกติที่เส้นประสาทส่วนลำไส้ในทารกแรกเกิด
การวินิจฉัยลำไส้อุดตัน
การเอกซเรย์ที่บริเวณช่องท้อง
การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan)
การอัลตราซาวด์ มักใช้วินิจฉัยลำไส้อุดตันที่พบในเด็กหรือเด็กที่มีภาวะลำไส้กลืนกันร่วมด้วย
การสวนโดยใช้ลมหรือแป้งแบเรี่ยมเข้าไปที่ลำไส้ผ่านทางทวารหนักเพื่อแสดงลักษณะของลำไส้
การส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่และทวารหนัก (Colonoscopy) ในกรณีที่ลำไส้ใหญ่อุดตัน
การรักษาลำไส้อุดตัน
การรักษาลำไส้อุดตันบางส่วน
แพทย์อาจให้รับประทานเหลวในระยะแรก หากพบว่าผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น ในระยะยาวแพทย์อาจแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย เช่น เนื้อแดงปรุงสุก ปลา ไข่ นม โยเกิร์ต เป็นต้น หากพบว่าอาการไม่ดีขึ้น อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัดร่วมด้วย
การรักษาลำไส้อุดตันทั้งหมด
แพทย์จะผ่าตัดเพื่อนำสิ่งอุดตันออกจากลำไส้ หรือผ่าตัดลำไส้ส่วนที่เสียหายออก หรือแพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยใส่ขดลวดถ่างขยายลำไส้ (Metal Stents)
เพื่อประคองอาการระหว่างรอผ่าตัด
การรักษาภาวะลำไส้อืด
แพทย์อาจให้อาหารทางสายยาง เพื่อป้องกันภาวะขาดสารอาหาร หากพบว่าอาการไม่ดีขึ้นอาจต้องใช้ยาช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ หากอาการยังไม่ดีขึ้นหลังการรักษาด้วยยา อาจต้องผ่าตัดลำไส้ในส่วนที่เกิดความเสียหายออก หากพบว่าผู้ป่วยเกิดภาวะลำไส้ขยายตัว แพทย์จะรักษาด้วยการบีบไล่อุจจาระร่วมกับการส่องกล้อง
การป้องกันลำไส้อุดตัน
หากพบประวัติการผ่าตัดในช่องท้อง ควรไปติดตามผลกับแพทย์ผู้ดูแลอย่างต่อเนื่อง หากพบว่ามีอาการท้องอืด แน่นท้อง อาเจียน ควรแจ้งแพทย์ผู้ดูแลรักษา
เลือกรับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ รับประทานผักและผลไม้ งดการสูบบุหรี่ เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ และผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ควรไปตรวจหามะเร็งลำไส้ปีละ 1 ครั้ง เป็นประจำทุกปี
หลี่กเลี่ยงการยกของหนังเพื่อป้องกันความเสี่ยงของการเกิดไส้เลื่อน ซึ่งจะทำให้ความดันในช่องท้องเพิ่มขึ้นและส่งผลต่อลำไส้ หากพบว่ามีก้อนผิดปกติเกิดขึ้นใต้ผิวหนังที่บริเวณหน้าท้องหรือที่ขาหนีบ ควรไปพบแพทย์
ในปัจจุบันยังไม่มีการพิสูจน์ทางการแพทย์ถึงวิธีที่จะช่วยป้องกันการเกิดโรคถุงผนังลำไส้ใหญ่อักเสบ แต่แพทย์บางส่วนเชื่อว่าการรับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น กล้วย ส้ม แอปเปิ้ล สตรอว์เบอร์รี่ มัน ถั่ว ขนมปังธัญพืช เป็นต้น ช่วยป้องกันการเกิดโรคนี้ได้