Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
นมัสการมาตาปิตุคุณ และนมัสการอาจรียคุณ - Coggle Diagram
นมัสการมาตาปิตุคุณ และนมัสการอาจรียคุณ
ลักษณะคำประพันธ์ของเรื่อง
พระยาศรีสุนทรโวหารเรียกฉันท์ที่ใช้ในการแต่งบทนมัสการมาตาปิตุคุณและอาจารยคุณว่า “อินทะวะชิระฉันท์” แต่โดยทั่วไปเรียกว่า “อินทรวิเชียรฉันท์” ซึ่งมีการบังคับครุและลหุ แต่ผู้แต่งคือพระยาศรีสุนทรโวหารเลือกให้ความสำคัญกับเนื้อหา โดยเลือกสรรคำที่ทำให้ผู้อ่านเกิดอารมณ์ความรู้สึก และใช้สำหรับเป็นบทบูชาสรรเสริญมากกว่าการแต่งให้ถูกฉันทลักษณ์
อินทรวิเชียร์ฉันท์ ๑๑ หมายถึง ฉันท์ที่มีลีลาอันรุ่งเรืองงดงามประดุจสายฟ้า ซึ่งเป็นอาวุธของพระอินทร์ อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑ นิยมใช้ในการแต่งข้อความซึ่งเป็นบทชม บทคร่ำครวญ และใช้แต่งเป็นบทพากย์โขน
ประวัติของผู้เเต่ง มนัสการมาตาปิตุคุณ และ มนัสการอาจีรยคุณ
เกิดวันที่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕ เป็นผู้แต่งตำราภาษาไทย และเป็นอาจารย์สอนวิชาภาษาไทยแก่เจ้านายในสมัยรัชกาลที่ ๕ ท่านถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๔ รวมสิริอายุได้ ๖๘ ปี
พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)
วิเคราะห์คุณค่า
มนัสการมาตาปิตุคุณ
ด้านเนื้อหา
การลำดับความได้ชัดเจน คำนมัสการมาตาปิตุคุณมีการลำดับเนื้อหาอย่างเหมาะสม ชัดเจน
โดยในคำนมัสการมาตาปิตุคุณ มีการกล่าวถึงบทบาทหน้าที่ของพ่อแม่ที่คอยเลี้ยงดูลูกจนเติบใหญ่ ตลอดจนความยิ่งใหญ่ของบุญคุณของพ่อแม่ และปิดท้ายด้วยการการสอนให้เด็ก ๆ รู้จักกตัญญูรู้คุณต่อผู้ให้กำเนิด
มีการสอนจริยธรรม ด้วยการรู้จักสำนึกในพระคุณของบิดามารดา
ด้านวรรณศิลป์
การเลือกสรรคำ
ผู้ประพันธ์ได้เลือกคำที่เหมาะสมในการถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึก มีการใช้คำที่เป็นการยกระดับในการเดินเรื่อง เช่น ชนก ชนนี เป็นต้น
การใช้โวหารภาพพจน์
มีการใช้ภาพพจน์เพื่อเปรียบเทียบระหว่างบุญคุณของพ่อแม่ กับสิ่งต่าง ๆ เพื่อให้เห็นถึงความสำคัญและความยิ่งใหญ่ของพระคุณของท่าน โดยผู้ประพันธ์ได้ใช้ “อุปลักษณ์” ในการเปรียบเทียบ เช่น
เปรียบหนักชนกคุณ ชนนีคือภูผา
ใหญ่พื้นพสุนธรา ก็ บ เทียบ บ เทียมทัน
จากบทประพันธ์ข้างต้น จะเห็นว่ามีการเปรียบเทียบบุญคุณของพ่อแม่ว่าหนักแน่นเท่าภูผา หรือภูเขา และยิ่งใหญ่เท่าพสุนธรา หรือแผ่นดินนั่นเอง
การเล่นเสียง
การเล่นเสียงพยัญชนะ หากเล่นเสียงพยัญชนะเดียวกับหรือใกล้เคียงกัน จะทำให้เกิดการกระทบกันของเสียง ช่วยให้เกิดความไพเราะ เช่น ข้าขอนบชนกคุณ มีการใช้คำว่า ข้าและขอ เป็นเสียง ข เหมือนกัน และใช้คำว่า (ช) นกและนบ ซึ่งเป็นเสียง น เหมือนกัน เป็นต้น
นมัสการอาจรียคุณ
ด้านเนื้อหา
การลำดับความได้ชัดเจน คำนมัสการอาจริยคุณมีการลำดับเนื้อหาอย่าเหมาะสม ชัดเจน
คำนมัสการอาจาริยคุณ ที่กล่าวถึงบทบาทหน้าที่ของครูอาจารย์ที่คอยสั่งสอนและให้ความรู้ทั้งทางธรรมและทางโลก ตามด้วยการกล่าวถึงบุญคุณของคุณครู ซึ่งเด็ก ๆ ควรเคารพและขอบคุณเป็นอย่างยิ่ง
มีการสอนจริยธรรม ด้วยการรู้จักสำนึกในพระคุณของครูอาจารย์ นับเป็นการใช้บทประพันธ์เพื่อปลูกฝังจริบธรรมได้เป็นอย่างดี
ด้านวรรณศิลป์
การเลือกสรรคำ
พยายามใช้คำเพื่อให้คนเห็นภาพ เช่น โอบเอื้อ เจือจุน เป็นต้น โดยส่วนใหญ่ผู้ประพันธ์ใช้คำที่เรียบง่าย อ่านแล้วเข้าใจได้ในทันที
การเล่นเสียง
การเล่นเสียงสระ มีการเล่นเสียงสระที่เป็นเสียงเดียวกัน ทำให้เวลาอ่านเกิดการส่งสัมผัสที่น่าฟัง
การซ้ำคำ
มีการใช้คำที่ออกเสียงเหมือนกันมาวางไว้ในตำแหน่งใกล้กัน แต่มีการใช้คำอื่นแทรกลงไป ทำให้การออกเสียงมีความคมคาย ไพเราะ และยังเพิ่มความหมายที่น่าสนใจ เช่น ก็ บ่ เทียบ บ่ เทียมทัน มีการใช้คำว่า “บ่” แทรกกลางระหว่างคำว่า “เทียบ” และ “เทียม” ที่ออกเสียงคล้ายคลึงกัน
นอกจากนี้ยังมีการเล่นคำที่มีความหมายคู่ตรงข้าม เช่น บ ทราบก็ไดทราบ ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน เป็นต้น
วัตถุประสงค์ในการแต่ง
มนัสการมาตาปิตุคุณ
เพื่อสรรเสริญพระคุณของบิดามารดา
นมัสการอาจรียคุณ
เพื่อนมัสการและสรรเสริญพระคุณของครู อาจารย์ที่ได้อบรมสั่งสอนและให้ความรู้แก่ศิษย์ทั้งหลาย
ข้อคิดที่ได้จากเรื่องและการนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน
มนัสการมาตาปิตุคุณ
การรู้จักสำนึกในพระคุณของบิดามารดา เพราะเป็นผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูเราโดยไม่หวังผลตอบแทน และเราสามารถตอบแทนบุญคุณของพ่อแม่ด้วยการดูแลท่าน และเป็นคนดีของสังคม
นมัสการอาจรียคุณ
การรู้จักสำนึกในพระคุณของครูอาจารย์ เพราะเป็นผู้อบรมสั่งสอนและถ่ายทอดวิชาความรู้ให้แก่เรา และเราสามารถตอบแทนบุญคุณของครูอาจารย์ด้วยการนำคำสั่งสอนของท่านมาใช้ และเป็นคนดีของสังคม
ความเป็นมา
นมัสการมาตาปิตุคุณ และนมัสการอาจรียคุณ เป็นส่วนหนึ่งของคำนมัสการคุณานุคุณ ที่เป็นผลงานการประพันธ์ของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อยอาจารยางกูร) มีเนื้อหาว่าด้วยการน้อมรำลึกและสำนึกในคุณงามความดีของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บิดามารดา และครูอาจารย์ โดยมีความมุ่งหมายให้ผู้อ่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเยาวชนไทย ยึดมั่นในความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณและนำแบบอย่างอันดีงามไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
บทประพันธ์ที่รู้สึกประทับใจ
นมัสการมาตาปิตุคุณ
เปรียบหนักชนกคุณ / ชนนีคือภูผา
ใหญ่พื้นพสุธรา / ก็ บ เทียบ บ เทียมทัน
เหตุผล
เพราะ แสดงเปรียบเทียบให้เห็นถึงพระคุณของบิดามารดานั้นยิ่งใหญ่หาอะไรเทียบเทียมไม่ได้
เนื้อเรื่องย่อ
นมัสการมาตาปิตุคุณ
มีเนื้อหากล่าวสรรเสริญพระคุณของบิดามารดา ที่ได้เลี้ยงดูทะนุถนอมบุตรจนเติบใหญ่ โดยมิเห็นแก่ความยากลำบาก พระคุณของบิดามารดากว้างใหญ่ไพศาล เปรียบได้กับภูผา และแผ่นดิน สุดที่จะทดแทนได้
มนัสการอาจรียคุณ
มีเนื้อหากล่าวสรรเสริญพระคุณของครูบาอาจารย์ ผู้เปี่ยมด้วยจิตเมตตากรุณา ทำหน้าที่สั่งสอนให้ความรู้ในสรรพวิชา และอบรมจริยธรรม ชี้ให้เห็นบาปบุญคุณโทษ เพื่อขจัดความเขลาของศิษย์
