Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG - Coggle Diagram
AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG
Tìm hiểu chung
Tác giả
Cuộc đời
Hoàng Phủ Ngọc Thường sinh 1937 tại Huế
Quê: Quảng Trị
Tri thức yêu nước, vốn hiểu biết sâu rộng
Sự nghiệp
Chuyên về thể loại bút kí
Lối hành văn hướng nội, súc tích, tài hoa...
Tác phẩm
Xuất xứ
1981, in trong tập cùng tên
Vị trí
Phần 1
Thể loại
Bút kí
Đọc hiểu văn bản
Thủy trình của Hương Giang
Ở thượng nguồn
"Một bản trường ca rừng già"
Vẻ đẹp nên thơ, tình tứ, mê đắm
Danh từ gợi sự hoang sơ, bí ẩn; động từ giàu sắc thái biểu cảm
Khi "rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn"
Lúc "mãnh liệt qua các ghềnh thác"
Khi "cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực sâu..."
Cũng có lúc "dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng"
So sánh & nhân hóa
"cô gái Di-gan phóng khoáng, man dại" =>Vẻ đẹp nữ tính, vừa dịu dàng vừa mãnh liệt hoang sơ mà quyến rũ đắm say
"người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở" => Chiều sâu trong vẻ đẹp của dòng sông
Ở đồng bằng & ngoại vi
Mqh giữa sông Hương và kinh thành Huế
"người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa một cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại"
Gợi nhớ câu chuyện cổ tích "Công chúa ngủ trong rừng", vẻ đẹp lãng mạn của một câu chuyện cổ
"một cuộc tìm kiếm có ý thức" người tình nhân đích thực của người con gái trong một câu chuyện nhuốm màu cổ tích
Nhiều địa danh khác nhau
Ra khỏi vùng núi: nàng tiên được đánh thức, như bỗng bừng lên sức trẻ và niềm khao khát của tuổi thanh xuân
Như đang làm duyên, đang múa lượn
"đột ngột vẽ một hình cung thật tròn về phía Đông Bắc ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, xuôi dần về Huế"
"Trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, với những điểm cao đột ngột"
Trạng thái và vẻ đẹp khác nhau
"mềm như tấm lụa" khi qua Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo
=> "vẻ đẹp trầm mặc nhất" như triết lí "như cổ thi" khi vòng qua bao lăng tẩm, đền đài
Khi ánh lên "những mảng phản quang nhiều màu sắc" => "sớm xanh, trưa vàng, chiều tím" lúc đi qua những dãy đồi phía Tây Nam thành phố
Tươi tắn và trẻ trung khi gặp "tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia, giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà"
Ở thành phố Huế
Nét đặc trưng riêng
"vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long..."
=> Tâm trạng của một người đi xa "tìm trúng đường" về đang nao nức bồi hồi
"uốn một cánh cung rất nhẹ sang cồn Hến", làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng "vâng" không nói ra của tình yêu
So sánh sông Hương với sông Xen của Pa-ri, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét
=> Những con sông là linh hồn của thủ đô, biểu tượng văn hóa của quốc gia
=> Lòng tự hào về sông Hương và kinh thành Huế
Nhiều góc độ
Hội họa
Sông Hương và những chi lưu của nó tạo thành những đường nét thật tinh tế => làm nên vẻ đẹp cổ kính của cố đô
Âm nhạc
Dòng sông Nê-va: "chảy nhanh quá", hai nghìn năm trước triết gia Hy Lạp "khóc suốt đời vì dòng sông trôi đi quá nhanh"
=> "quý điệu chảy lững lờ của nó khi đi ngang qua thành phố"
Sông Hương đẹp như một "điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế"
=> Điệu chảy lững lờ vì quá yêu quý và muốn nhìn ngắm nhiều hơ nthành phố thân thương trước khi rời xa => tình cảm sông Hương (và nhà văn) dành cho Huế
"người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya"
Nền âm nhạc cổ điển Huế "được sinh thành trên mặt nước của dòng sông này"
=> gắn với lịch sử âm nhạc lâu đời của Huế, là cái nôi hình thành nền âm nhạc truyền thống
Nguyễn Du và Truyện Kiều: tiếng đàn của Kiều là "Tứ đại cảnh"
=> dòng sông gắn bó với các giá trị văn hóa, văn học kinh điển của dân tộc
Tình yêu
"người tình dịu dàng và chung thủy"
"Rời khỏi kinh thành, sông Hương chếch về hướng chính bắc"
"Và rồi, như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặc sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ"
Tác giả liên tưởng
"nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu" => rất giống con người ở đây
So sánh: sông Hương như nàng Kiều trở lại tìm Kim Trọng để nói lời thề trước khi đi xa
Tấm lòng người Châu Hóa xưa mãi chung tình với quê hương xứ sở
Góc nhìn lịch sử, đời thường, thi ca
Lịch sử
Dòng sông biên thùy xa xôi của đất nước các vua hùng
Thế kỉ XV ở sách "Dư địa chí" của Nguyễn Trãi, nó mang tên là Linh Giang, nó là "dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía tây nam của tổ quốc Đại Việt qua những thế kỉ trung đại"
Thế kỉ XVIII, nó "vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ"
Thế kỉ XIX, nó "sống hết lịch sử bi tráng ... với máu của những cuộc khởi nghĩa"
Thế kỉ XX, nó "đi vào thời đại CMT8 bằng những chiến công rung chuyển"
Tiếp tục có mặt trong những năm tháng bi hùng nhất của lịch sử với cuộc khởi nghĩa chống Mĩ ác liệt
=> Tham gia, trải nghiệm cùng những bước thăng trầm của lịch sử dân tộc
Cuộc đời và thơ ca
Vẻ đẹp giản dị mà khác thường
Khi nghe lời gọi của tổ quốc: "nó biết cách tự hiến đời mình làm một chiến công"
Khi trở về với cuộc sống bình thường: "làm một người con gái dịu dàng của đất nước"
=> Lịch sử - hùng tráng và đời thường - giản dị => tự biết thích ứng với từng hoàn cảnh khác nhau => có thêm những vẻ đẹp mới => mang dáng dấp và vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam
Kkhông bao giờ lặp lại mình trong cảm hứng của các nghệ sĩ
"dòng sông trắng - lá cây xanh" trong cái nhìn tinh tế của Tản Đà
Từ tha thướt mơ màng, nó chợ hùng tráng lên như "kiếm dựng trời xanh" trong khí phách của Cao Bá Quát
Từ nỗi quan hoài vạn cổ với bóng chiều bảng lảng trong thơ Bà huyện Thanh Quan, nó đột khởi thành sức mạnh phục sinh của tâm hồn trong thơ Tố Hữu...
Lí giải tên gọi
Có nhà thơ đến đây và hỏi đất, hỏi trời một câu hỏi không có lời đáp cụ thể "Ai đã đặt tên cho dòng sông?"
Không hỏi nguồn gốc của địa danh mà muốn nhấn mạnh, ẩn chứa niềm tự hào sâu sắc về dòng sông
Mượn huyền thoại để lí giải
=> Khẳng định vẻ đẹp vĩnh hằng và danh thơm muôn thuở