Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Oxytocin, นางสาวภาณุมาศ ไชยขันธุ์ 613230037-2, อ้างอิง กลุ่มงานเภสัชกรรม…
Oxytocin
การพยาบาล
ผสม Oxytocin 10 U ในสารน้ำ 1000 มิลลิลิตร ตามแผนการรักษาของแพทย์ หยดเข้าหลอด เลือดดำโดยผ่านเครื่อง Infusion Pump ทุกราย
เริ่มให้ยาในอตัรา32–48มิลลิลิตรต่อชั่วโมงหรือตามแผนการรักษาของแพทย์
ในระยะ15-20นาทีแรกหลังให้ยาเฝ้าดูการหดรัดตัวของมดลูกเพื่อประเมินความไวของ กล้ามเน้ือมดลูกต่อยา ถ้าปกติต่อไปให้ประเมินทุก 30 นาที และทุกคร้ังก่อนและหลังปรับจำนวนหยด
ปรับจานวนหยดของยาทุก30นาทีโดยเพิ่มคร้ังละ16–32มิลลิลิตรต่อชั่วโมงถ้ามดลูกหดรัด ตัวไม่ดีจนกระทั่งมดลูกหดรัดตัวดีคือ 40-60 วินาที ระยะห่าง 2-3 นาที
ฟังเสียงหัวใจทารกและประเมินการหดรัดตัวของมดลูกทุก 30 นาที
ระยะคลอด
Record uterine contraction // FHS ทุก 15 นาที
V/S ทุก 2-4 hr. โดยเฉพาะ BP ทุก 2 hr.
ให้ NPO เมื่อเข้าสู่ระยะ Active phase
ติดตามความก้าวหน้าของการคลอด โดยใช้ Patograph
อาการผิดปกติที่ต้องรายงานแพทย์
มดลูกมีการหดตัวรุนแรงผิดปกติ [Tetanic contraction I < 2 min & D > 60 sec]
มีภาวะ Fetal distress FHR >160 หรือ <120 ครั้ง/นาที
ถ้าได้รับยาไปทั้งหมด 5 ยูนิต แล้ว มดลูกยังหดตัวไม่ได้ตามต้องการ
ประเมินการหดรัดตัองมดลูกก่อนให้ยา, ฟังFHS ควรมี 110-160 ครั้ง/นาที ทารกอยู่ในท่าศีรษะ
พบสิ่งผิดปกติ เช่น Fetal Distress ( หัวใจทารก < 120 หรือ > 160 คร้ัง / นาที ) Tetanic
Contraction(มดลูกหดรัดตัวนานน้อยกว่า 2นาที หดรัดตัวนานมากกว่า 60วินาที) และวง แหวนแบนเดิล ( Bandl , ring ) ให้หยุดยาทันที ให้ผู้คลอดนอนตะแคงซ้าย ให้ออกซิเจนฟังเสียงหหัวใจทารกและประเมินการหดรัดตัวของมดลูกทุก 5นาที รายงานแพทย์ทันที
ระยะหลังคลอด
ให้ต่อย่างน้อย 1 ชั่วโมง ป้อกันตกเลือด, ป้องกันมดลูกอ่อนล้า
ประเมิน V/S 15 min x 4 ครั้ง, ทุก 30 min x 2 ครั้ง, ทุก 1 hr จน stable, ทุก 4 hr.
สังเกตุอาการผิดปกติที่ต้องรายงานแพทย์
BP < 90/60 mmHg // HR > 120 bpm
มดลูกยังหดรัดไม่ดี หรือเลือดไม่หยุดไหล
หลักการใช้ยา
6.ติดตามประเมินการหดรัดตัวของมดลูกและอัตราการเต้นของหัวใจทารกก่อนให้ยาหลังให้ยาและตลอดระยะเวลาที่ให้ยาโดยใช้เครื่อง electronic fetal monitoring หรือ Oxytocin ทุก 15 นาทีในระยะที่ 1 ของการคลอดและทุก 5 นาทีในระยะที่ 2 ของการคลอด
ต้องเจือจางยา Oxytocin ในสารน้ำ isotonic solution เช่น 5% D / N / 2, NSS, LRI โดยเจือจางยาในอัตราส่วนที่กำหนดตามมาตรฐานการให้ยาของแต่ละโรงพยาบาลเช่น Oxytocin 10 units ในสารน้ำ 1,000 มล.
ควรให้คู่กับสารอีก 1 ขวด (piggy back) เพื่อสามารถหยุดให้ยาได้ทันทีกรณีมีการหดรัดตัวของมดลูกนานหรือมีการเปลี่ยนแปลงของอัตราการเต้นของหัวใจทารกที่เสี่ยงต่อการได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอได้
ควรเริ่มให้สารน้ำที่ไม่มี Oxytocin ก่อนและให้สารน้ำที่มี Oxytocin ในอัตราที่ช้าๆก่อนเช่น 4 milliunit / min (24 ml / hr, 8 drops / min) ใช้ infusion pump
ปรับอัตราการให้ยา oxytocin เพิ่มขึ้นในอัตรา 1-2 milliunit / min ตามการตอบสนองของการหดรัดตัวของมดลูกทุก 30 นาที – 1 ชั่วโมงโดยอาจปรับเป็น 6 milliunit / min (36 ml / hr, 12-drops / min), 8 milliunit / min (48 ml / hr, 16 drops / min) 10 milliunit / min (60 ml / hr, 20 drops / min) ซึ่งต้องคิดคำนวณอัตราการให้ยาตามชนิดของชุดให้สารน้ำเช่น 20 drops / ml, 15 drops / ml เป็นต้น
ควรปรับอัตราการให้ยา oxytocin ลดลงหรือหยุดการให้ยาเมื่อมีการหดรัดตัวของมดลูกนานหรือแรงมากเกินไป (hypertonic contraction)
ขนาดที่ใช้
ป้องกันหรือควบคุมการตกเลือดหลังคลอด
Oxytocin 10 units Intramuscular หลังทารกคลอดไหล่หน้า หรือหลังรกคลอดทันที
ผ่าคลอด: เจือจางยา oxytocin 10-40 units ในสารน้า isotonic solution 1,000 ml ให้ในอัตรา 20 - 40 milliunits/min
คลอดธรรมชาติ: จะให้ยา oxytocin IV drip ถุงเดิมต่อเนื่องจากห้องคลอดจนหมดถุงจึงหยุดให้
สำหรับการคลอด
Oxytocin 10 units/mL [ขนาด 1 mL/Amp]
อัตราการให้เริ่มต้น 4 milliunits/min
ปรับยาเพิ่มครั้งละ 2 milliunits/min ทุก 15 - 30 min จนกว่าจะมีการหดรัดตัวของมดลูก (I = 2 - 3 min, D = 40 – 60 sec)
ผลข้างเคียง
ต่อทารก
Arrhythmin, premature venticular contraction, Bradycadia, Neonate seizure, Jaundice, Retinal hemorrhage, Low APGAR score,Fetal death
ต่อมารดา
มดลูดหดรัดตัวมากเกินไป หรือมากกว่า 5 ครั้ง ใน 10 นาที, เลือดไปเลี้ยงรกลดลง, มลูกแตก, รกลอกตัวก่อนกำหนด, ภาวะน้ำเป็นพิษ, ความดันโลหิตต่ำ, N/V, Pelvic hematoma
กลไกการออกฤทธ์ิ
Oxytocin จับกับตัวรับ (receptor) คือจี-โปรตีน (G-protein) ที่บริเวณผิวของเซลล์กล้ามเนื้อมดลูกทำให้เกิดการผลิต diacylglycerol (DAG) และ inositol tri-phosphate (IP3) ผ่านทาง phospholipase C จาก phosphatidyl-inositol bisphosphate ซึ่ง DAG นั้นจะกระตุ้นให้เกิดการสร้าง prostaglandinและIP3กระตุ้นให้เกิดการหลังแคลเซียมจาก sarcoplasmic reticulum
ฮอร์โมน oxytocin นกระตุ้น cyclooxygenase-2 (COX-2) โดยผ่านทางจี-โปรตีน ซึ่งมีผลเพิ่มการสร้าง prostaglandin เช่นกัน โดยมีการเพิ่มขึ้นของตัวรับ oxytocin ที่กล้ามเนื้อมดลูกของหญิงตั้งครรภ์ตามอายุครรภ์ที่เพิ่มขึ้น oxytocin ทำให้กล้ามเนื้อมดลูกหดตัว และการคลายตัวทำให้เพิ่มความถี่ของกล้ามเนื้อมดลูกหดตัวและมีผลทำให้กล้ามเนื้อมดลูกไม่คลายตัวสุดในระยะก่อน การคลอดบุตร
Half life
~ 15นาที
ข้อห้ามใช้
มีอาการแพ้ยา, ทารกอยู่ในท่าขวาง ท่าก้น ครรภ์แฝด, มี grand mulipara (p>4), กรณีต่างๆที่ไม่ควรให้มีการคลอดทางช่องคลอด เช่น เคยได้รับการผ่าตัดที่มดลูก เคยตั้งครรภ์หลายครั้ง เป็นต้น, ทารกมีภาวะ distress เพราะมดลูกบีบแรงแต่ปากมดลูกไม่เปิด
Oxytocin เป็นยาที่ใช้ชักนำและเพิ่มการหดรัดตัวของมดลูกก่อนการคลอด (augmentation of labor) ใช้ในการป้องกันและรักษาภาวะมดลูกไม่หดรัดตัวภายหลังจากการคลอดบุตรทางช่องคลอดหรือหลังการผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง โดยเป็นยาชนิดแรกที่เลือกใช้ (first-line drug) ในการผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง
ออกฤทธิ์หลังได้รับยา 3-5 นาที
นางสาวภาณุมาศ ไชยขันธุ์
613230037-2
อ้างอิง
กลุ่มงานเภสัชกรรม.(ม.ป.ป.). Oxytocin inj.โรงพยาบาลตรัง ค้นเมื่อ 29 ธันวาคม 2564 จาก
http://www.tranghos.go.th/index.php/2018-07-19-03-54-19/368-oxytocin-inj
พัชรียา นิวัฒน์ภูมินทร์.(2019). การใช้ยาเพิ่มการหดรัดตัวของมดลูกในการผ่าตัดคลอดบุตรทางหน้าท้อง. Thai J Anesthesiol, 45(3),125-127.