Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Metinlerarasılık Kavram Haritası - Coggle Diagram
Metinlerarasılık Kavram
Haritası
Metinlerarasılık
Metinlerarası (Intertextualite)
: Bir metnin başka metin içindeki somut varlığı. ( İktisbas, telmih vs.)
Ana Metinsellik (Hypertextualite
): Dönüştürülen metin içinde söz konusu olan ana-metinsellik olma durumu. (Pastiş, parodi ve alaycı dönüştürüm vs.)
Yan Metinsellik (Paratextualite)
: Metnin kökeni ile ilgili olabilecek ve metin dışı ikincil unsurlar, ya-metinsellik kategorisi içinde ele alınır. ( Başlıklar, alt başlıklar, ara başlıklar, önsözler, sonsözler, uyarılar, notlar vs.)
Üst Metinsellik (Architextualite)
: Metin ötesi bir tür ilişki olan üst metinsellik, yazınsal türe yapılan göndergelerin olduğu kategoridir. Göndermeler üstü kapalı olarak aktarılır.
Yorumsal Üst Metinsellik (Metatextualite)
: Metin ötesi olarak değerlendirilen yorumsal üst metinsellik, okurun metinler arasında kurduğu yorumsal ilişkidir. Bir metni değerlendirirken öteki metinler ölçüt tututlur.
Metinlerarası Yöntemler
Ortakbirliktelikler İişkileri
: Bu metinsel durum, somut alıntıyı ifade eden durumdur.
Alıntı ve Gönderge (Citation-Reference):
Alıntı, bir metne başka bir metne ait parçaların açık bir şekilde alınmasıdır. Metin içine alınan başka metin gizlenmez, açıkca verilir.
Tazmin
: Şairin başka bir şaire ait mısra veya beyitleri kendi şiirine alarak metinlerarası bir yöneteme başvurmasıdır.
Taştir
: Her beytinin arasına aynı vezin ve kafiyede iki mısra eklenerek yapılan murabbalara taştir denir.
İradı-Mesel (İrsal-i Mesel)
: Şiir veya yazıda atasözü, deyim veya felsefî bir önermeye yer vermektir.
Telmih
: Bir edebi metinde bir ayete, hadiese, kıssaya, efsaneye yapılan atıftır.
İktibas
: Bir ayet veya hadisin tamamını veya bir bölümünü yazı/şiir içinde aynen aktarmak
Gizli Alıntı-Aşırma (Plagiat)
: İntihal olarak değerlendirilebilecek olan gizli, bir yazar veya şairin başka bir yazar veya şaire ait olan metni kendi metniymiş gibi yansıtmasıdır.
Anıştırma (Allusion)
: Bir metnin doğrudan değil de dolaylı veya gizli yollarla başka bir metin açısından söz konusu edilmesidir.
Türev İlişkileri:
Yazar veya şairin bir metni dönüştürerek yeni bir biçeme kavuşturduğu metinlerarası yöntemler bu kategoride ele alınmaktadır.
Yanılsama (Parodi):
Bir metni donüştürüp başka bir amaçla kullanmak.
Alaycı (Gülünç) Dönüştürüm (Le Travestissement Burlesque):
Ciddi bir konuda bahseden bir yapıtı, yergi amacıyla gülünç bir şekilde ele almaktır.
Öykünme (Pastiş)
: Biçim ve izlek bakımından bir eseri taklit etmeye öykünme (pastiş) denilmektedir. Yanılsama ve alaycı dönüştürümden farklı olarak başka bir yazar veya şairin eserine taklit ederek yeni bir eser meydana koymaktır.
Biçimsel Dönüştürümler
Çeviri (La Traduction)
: Bir metni, bir dilden başka bir dile aktarmadır.
Şiirselleştirme (La versification)
: Bir nesri şiir hâline getirmektir.
Düz Yazıllaştırma (La Prosification):
Bİr manzumeyi nesir hâline getirmektir.
Biçem Dönüşümü (La Transtylation)
: Bir metni dilgbilgisel bakımdan yeniden düzenlemektir.
Vezin Dönüşümü (La Transmetrisation)
: Bir manzûmenin vezginin başka bir vezne aktarılarak yazılmasıdır.
Anlamsal Dönüşümler
: Bir metin başka bir yazar veya şair tarafından alınıp anlamsal bakımdan değişikliğe gidiliyorsa buna anlamsal dönüşüm denir.
Metinlerarası İmgeler
Kolaj-Brikolaj
: Farklı söylem alanına ait bir metnin parçasının, kendi özgün biçimiyle ana metne yerleştirilmesi şeklinden uygulanan bir tekniktir.
Palempsest (Bütüncülük)
: Metinsel çalışmalarda, bir parşömen, bir tomardan veya bir kitaptan, metnin kazındığı veya yıkandığı, böylece sayfanın baka bir belge için yeniden kullanılabilmesi için bir el yazması sayfasıdır.
Yeniden Yazmak
: Yeniden yazmak, düzdeğişmeceli olarak, bir yazarın, metinlerinden birisini yeniden yazması, yazılan bu metnin yeni versiyonu olarak olarak tanımlanır. Bir yazar başka metinlerden aldığı ayrışık unsurları bir araya getirerek yeni bir yapıt ürettiği için, Compagnon'a göre yazmak bir yeniden yazmak'tır, alıntı'dan ve kolaj'dan farkı yoktur.