Część IV Dziadów weszła w skład wydanego w 1823 r. drugiego tomu Poezji Adama Mickiewicza, wraz z częścią I| Dziadów i powieścią poetycką Grażyna. Dla przyjaciół poety było oczywiste, że w postaci Gustawa Mickiewicz sportretował samego siebie, a przeżycia nie- Szczęśliwego kochanka zostały bezpośrednio zainspirowane zawodem miłosnym, którego doświadczył autor dramatu, odrzucony przez Marylę Wereszczakównę. Mimo że Maryla była zaręczona z Wawrzyńcem Puttkamerem, flirtowała z poetą i dawała mu dowody na to, że nie jest jej obojętny. Przeważył jednak zdrowy rozsądek. Ubogi nauczyciel i początkujący poeta nie miał szans konkurować z zamożnym hrabią. Para wzięła ślub w 1821 r. Mickiewicz bardzo przeżył stratę ukochanej, a jego rozpacz pogłębiła się dodatkowo z powodu śmierci matki. Z pewnością ważnym źródłem inspiracji były także romantyczne lektury, zwłaszcza cierpienia młodego Wertera Johanna Wolfganga Goethego.