B. F. Skinner
ทฤษฎีการวางเงื่อนไขด้วยการกระทำ
(Operant Conditioning Theory)

skinner_1

Burrhus Skinner นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน เป็นผู้คิดทฤษฎีการวางเงื่อนไขแบบการกระทำ

สกินเนอร์ได้อธิบาย คำว่า "พฤติกรรม"

หลักการและแนวคิดที่สำคัญ

การเรียนรู้ตามแนวคิดของสกินเนอร์ เกิดจากการเชื่อมโยงระหว่างสิ่งเร้ากับการตอบสนอง แต่สกินเนอร์ให้ความสำคัญต่อการตอบสนองมากกว่าสิ่งเร้า จึงมีคนเรียกว่าเป็นทฤษฎีการวางเงื่อนไขแบบ Type R

สกินเนอร์แบ่งพฤติกรรมของสิ่งมีชีวิตไว้ 2 แบบ

  1. Respondent Behavior (Reflex) เช่น การกระพริบตา น้ำลายไหล
  1. Operant Behavior เช่น กิน นอน พูด เดิน ทำงาน ขับรถ

การลงโทษ (Punishment)

สกินเนอร์มีความคิดว่าทฤษฎีการวางเงื่อนไขแบบคลาสสิคของ Pavlov นั้น จำกัดอยู่กับพฤติกรรมการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นเป็นจำนวนน้อยของมนุษย์ พฤติกรรมส่วนใหญ่แล้วมนุษย์จะเป็นผู้ลงมือปฏิบัติเอง

  1. Antecedents สิ่งเร้าที่กระตุ้นให้เกิดพฤติกรรม
  1. Behavior คือ พฤติกรรมที่แสดงออก
  1. Consequences หรือผลกรรม เกิดขึ้นหลังการทำพฤติกรรม

skinner box

Skinner Boxes

จะประกอบด้วยที่ใส่อาหาร คันโยก หลอดไฟ คันโยกและที่ใส่อาหารเชื่อมติดต่อกัน

การทดลองเริ่มโดยการจับหนูไปใส่กล่องทดลอง เมื่อหนูหิวจะวิ่งวนไปเรื่อย ๆ และไปเหยียบถูกคันโยก ก็จะมีอาหารตกลงมา

หนูเกิดการเรียนรู้ว่าการเหยียบคันโยกจะได้รับอาหารครั้งต่อไปเมื่อหนูหิวก็จะตรงไปเหยียบคันโยกทันที ซึ่งพฤติกรรมดังกล่าวถือว่าหนูตัวนี้เกิดการเรียนรู้แบบการลงมือกระทำเอง

  1. การวัดพฤติกรรมตอบสนอง
  1. อัตราการตอบสนองและการเสริมแรง
  1. ประเภทของตัวเสริมแรง

ตัวเสริมแรงทางบวก (Positive Reinforcer)

ตัวเสริมแรงลบ (Negative Reinforcer)

  1. การลงโทษทางบวก (Positive Punishment)
  1. การลงโทษทางลบ (Negative Punishment)

ข้อเสียของการลงโทษ

  1. บางครั้งไม่รู้ว่าทำไมถูกลงโทษ เพราะเคยทำพฤติกรรมนั้นแล้วไม่ถูกลงโทษ
  1. การลงโทษอาจนำไปสู่ความก้าวร้าว
  1. บางครั้งทำให้พฤติกรรมที่ถูกลงโทษ เพิ่มขึ้น เช่น โดนห้ามลางาน ก็เลยมาแกล้งคนอื่นที่ทำงาน
  1. การลงโทษที่รุนแรงอาจก่อให้เกิดปัญหาทางกายและใจ
    การใช้การลงโทษ
  1. การลงโทษไม่ได้ทำให้พฤติกรรมเปลี่ยน แค่เก็บกดเอาไว้ แต่พฤติกรรมยังคงอยู่

ตัวเสริมแรงปฐมภูมิ (Primary Reinforcer)

1.Time-out

  1. Response Cost
  1. Verbal Reprimand
  1. Overcorrection

4.2. Positive-Practice Overcorrection

4.3. Negative-Practice

4.1. Restitutional Overcorrection

  1. ความต้องการจะทำให้เกิดพลังหรือแรงขับ (drive)
  1. มีพฤติกรรมเพื่อจะมุ่งสู่เป้าหมาย
  1. ความไม่สมดุลย์ในอินทรีย์ ก่อให้เกิดความต้องการ
  1. ถึงเป้าหมาย หรือได้รับสิ่งที่ต้องการ

ตัวเสริมแรงทุติยภูมิ

สิ่งเร้าที่เป็นกลาง (Natural Stimulus)

การเสริมแรง

Fixed Ratio

Variable Ratio

Fixed Interval

Variable Interval

ลักษณะของตัวเสริมแรง

Material Reinforcers

Social Reinforcers

Activity Reinforcers

Verbal

Nonverbal

Token Economy

Positive Feedback

Intrinsic Reinforcers

การนำทฤษฎีไปประยุกต์ใช้

ปลูกฝังพฤติกรรม (Shaping Behavior)

กำจัดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์

การเรียนการสอน

Conditions

Observable & Measurement

Criterion

โปรแกรมช่วยสอนสำเร็จรูป

Mastery Learning

ไม่สนใจ แต่ระวัง การเรียกร้องความสนใจ

เสริมแรงทุกพฤติกรรมที่ไม่ใช่พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์

เสริมแรงพฤติกรรมอื่นแทน

เสริมแรงพฤติกรรมที่ไม่ทำให้พฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์เกิด

การเสริมแรงทางบวก (Positive Reinforcement)

การเสริมแรงทางลบ (negative reinforcement)

click to edit

นางสาวนพมาศ ชัยสวัสดิ์ (12)