Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาระบบทางเดินอาหาร Gastrointestinal Medicine : - Coggle Diagram

- - - - ยาจะไปเคลือบคลุมเยื่อเมือกในทางเดินอาหารช่วยป้องกันไม่ให้สัมผัสกับสิ่งระคายเคืองต่างๆนอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ดูดซับแก็สและกรดด่างสารพิษต่างๆและแบคทีเรียทําใหอุจจาระจับตัวเป็นก้อน
        
        ออกฤทธิ์
      - ผลข้างเคียง
        
        อาเจียน ท้องผูก
    - - ออกฤทธิ์
        เป็นถ่านขนาดพิเศษซึ่งกระตุ้นให้ผิวเซลล์สามารถดูดซับสารพิษได้เร็วขึ้น ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการท้องเดินเนื่องจากสามารถดูดซับสารพิษที่เป็นต้นเหตุของท้องเดินได้ดี
      - ผลข้างเคียง อุจจาระสีดำ
    - - ออกฤทธิ์สามารถจับกับสารพิษที่สร้างจากเชื้ออหิวาห์และ E.coli ช่วยลดการอักเสบของลำไส้และการเคลื่อนไหวของลำไส้มากเกินไป
      - การรักษา
        แก้ท้องเสียที่ไม่รุนแรงมากและใช้ป้องกันและ
        รักษาต้องเสียเมื่อมีการเดินทาง
  - - - กลไกออกฤทธิ์
        ยากลุ่มนี้นิยมใช้รักษาอาการท้องเสียมากกว่ายากลุ่มอื่นยาเป็นกลุ่มอนุพันธ์ของฝิ่นออกฤทธิ์จับกับμ-receptorที่ทางเดินอาหารทำให้ลดการเคลื่อนไหวของลำไส้ช่วยยึดเวลาที่อุจจาระอยู่ในลำไส้
      - ข้อควรระวัง :red_flag:ไม่ควรใช้ยาในขนาดสูงเกินไประวังการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีอาการท้องเดินแบบติดเชื้อทีมีการอักเสบและแผลที่ลำไส้หากรับประทานยาแล้วภายใน 48 ชั่วโมงอาการไม่ดีขึ้นควรหยุดใช้ยา
    - - การให้ยาในขนาดต่ำไม่มีผลต่อระบบประสาทหากใช้ยาติดต่อกันเป็นเวลานานอาจเกิดอาการติดยาได้มีการนำยา dphenoxylate มาผสมกับatropine ได้เป็นยา lomotil เพื่อลดการบีบตัวในลำไส้
      - การออกฤทธิ์ :red_flag:ยับยั้ง การเคลื่อนไหวของลำไส้เหมือนMorphine
        แต่ไม่มีฤทธิ์ระงับความเจ็บปวด
      - ผลข้างเคียง คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ผื่นแดง มึนงง เวียนศีรษะ ซึมกระสับกระส่าย ท้องอืด ปากแห้ง ตาพร่ามัว
    - - บรรเทาอาการท้องเดินโดยการออกฤทธิ์ที่4-receptorที่บริเวณผิวเซลล์ของลำไส้เล็กโดยมีผลยับยั้ง การบีบตัวของลำไส้ทำให้เพิ่มระยะเวลาในการที่อุจจาระอยู่ในลำไส้ทำให้น้ำมีโอกาสถูกดูดซึมกลับเข้า
        เยือบุลำไส้ได้อีก
    - - ผงน้ำตาลเกลือแร่หรือโออาร์เอสใช้รักษาอาการท้องเสียเบื้องต้นเพื่อทดแทน้ำและเกลือแร่ร่างกายสูญเสียไปจากอาการท้องเสียวิธีรับประทานคือให้จิบในปริมาณน้อย ๆ จิบไปเรื่อยๆ จิบบ่อย ๆ และควรดื่มให้หมดภายใน24 ชั่วโมงหลังการผสม
      - อื่นๆ
        
        Lactobacillus acidophilus
        เป็นแบคทีเรียในรูปแห้งและเข้มข้นสำหรับรับประทานใช้ในผู้ป่วยท้องเดินซึ่งเกิดจากการเปลียนแปลงในลำไส้acidophilus
        เป็นแบคทีเรียที่พบได้ในลำไส้สร้างกรด Lactic
  - - - ดูดน้ำเข้าหาตัว ทำให้อุจจาระพองตัวและจับกันเป็นก้อน
    - - methylcellulose
      - psylium
      - sterculia
      - polycarbophil
- - - - กลไกการออกฤทธิ์
        
        แบ่งเป็น 2 กลุ่ม
        
        1 ยาลดกรดที่ออกฤทธิ์โดยทั่วไป (Systemic Gastric Antacid)
        
        2 ยาลดกรดที่ออกฤทธิ์เฉพาะแห่ง (non-systemic gastric antacid)
      - ยาลดกรดส่วนใหญ่จะประกอบด้วยสารที่มีฤทธิ์เป็นด่างอ่อนจึงอาศัยความเป็นด่างทำปฏิกิริยากับกรดในกระเพาะอาหารทำให้ระดับ pHในกระเพาะเพิ่มขึ้น 3- 4ระดับทำให้ความเป็นกรดในกรระเพาะอาหารลดลงจึงส่งผลทำให้pepsin ในกระเพาะอาหารทำงานได้น้อยลง (pepsin)เป็นตัวกระตุ้นให้แผลในทางเดินอาหารแย่ลงนอกจากนั้นยายังมีผลเพิ่มแรงดันในหูรูดหลอดอาหารส่วนล่างและมีฤทธิ์สมานแผลเฉพาะที่
      - ประโยชน์ในการรักษาทางคลินิก
        
        dyspepsia
        
        peptic ulcer disease
        
        non-ulcer dyspepsia
        
        heart burn
        
        ผลข้างเคียง
        
        ยาลดกรดแทบไม่ก่อให้เกิดผลข้างเคียงเมื่อรับประทานในปริมาณที่เหมาะสมและในกรณีที่จำเป็น แต่บางรายก็อาจเกิดอาการท้องเสีย ท้องผูก ท้องอืด เรอ คลื่นไส้ อาเจียน
        
        GERD การให้ยา antacid หลังอาหารทุก 1 และ 3 ชั่วโมงและก่อนนอนจะช่วยช่วยให้แผลทางเดินอาหารหายเร็วขึ้นและหากให้ติดต่อกันนานอย่างน้อย 4-6 สัปดาห์จึงจะให้ผลการรักษาที่ดีต่อการรักษา
      - ข้อควรระวัง
        
        หญิงมีครรภ์หรือกำลังให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยา เนื่องจากยาลดกรดบางชนิดอาจมีส่วนผสมของโซเดียมไบคาร์บอเนต ซึ่งอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงกับหญิงมีครรภ์
        
        ไม่ควรรับประทานยาลดกรดพร้อมกับยาชนิดอื่นภายใน 2-4 ชั่วโมง เพราะอาจดูดซึมฤทธิ์ยาตัวอื่นจนทำให้ออกฤทธิ์ได้ไม่เต็มที่
  - - - ประโยชน์ในการรักษาทางคลินิก ยาที่ยับยั้งการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารชนิดที่ออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของโปรตอนปั๊ม (proton pump inhibitors หรือ PPIs) เป็นยาที่ใช้กันมากในปัจจุบันเพื่อรักษาโรคแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ ตัวอย่างยาในกลุ่มนี้ เช่น โอเมพราโซล (omeprazole), เอสโซเมพราโซล (esomeprazole), แลนโซพราโซล (lansoprazole), เด็กซ์แลนโซพราโซล (dexlansoprazole), แพนโทพราโซล (pantoprazole), ราเบพราโซล (rabeprazole) ::star:
      - :star:ออกฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร จึงช่วยลดอาการแสบกระเพาะอาหาร อาการปวดท้องส่วนบน ท้องอืด จุกเสียดแน่นท้องบริเวณลิ้นปี่ รู้สึกอึดอัดไม่สบายตัว คลื่นไส้ อาเจียน อาการแสบร้อนกลางอกหลังรับประทานอาหารเนื่องจากกรดเกิน:star:
  - - - ยาในกลุ่มนี้มีฤทธิ์เสริมสร้างปัจจัยในการป้องกันเยื่อบุทางเดินอาหารโดยกลไกการออกฤทธิ์ต่างๆ เช่น ช่วยเคลือบปิดแผล เพิ่มการสร้างสารเมือก (mucus) ที่ปกคลุมเยื่อบุทางเดินอาหาร หรือเพิ่มการสร้างไบ
        คาร์บอเนต (bicarbonate)เพื่อสะเทินฤทธิ์กรด รวมทั้งเพิ่มการสร้างพรอสตาแกลนดิน (prostaglandin) ซึ่งเป็นสารที่มีบทบาทสําคัญในการปกป้องซ่อมแซมตัวเองของเซลเยื่อบุทางเดินอาหาร
    - - ออกฤทธิ์โดยการเคลือบแผลในทางเดินอาหารและปกป้องแผลจากกรดและ pepsinนอกจากนั้นยังเพิ่มการสร้างพรอสตาแกลดิน(prostaglandin) ของเซลเยื่อบุทางเดินอาหาร
    - - มีฤทธิ์ไม่พึงประสงค์น้อย ที่พบบ่อยคือ ท้องผูก ซึ่งเป็นผลจากอลูมิเนียมไฮดรอกไซด์ (aluminumhydroxide) ที่เป็นสารประกอบเชิงซ้อนของยา และอาจพบอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปากแห้ง ปวดศีรษะ
  - - - :การติดเชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori (H.pylori)
        เป็นสาเหตุหลักของการเกิดแผลในทางเดินอาหารจําเป็นจะต้องได้รับยาขจัดเชื้อ H.pylori นิยมใช้การรักษาแบบ triple therapy โดยให้ยายับยั้งการหลั่งกรดกลุ่ม PPIs (Proton Pump Inhibitors) 1 ตัว ร่วมกับยาปฏิชีวนะ (Antibiotics) 2 ตัว
    - - :ใช้ป้องกันหรือรักษาการติดเชื้อจากแบคทีเรียชนิดต่าง ๆ ในร่างกาย ทั้งบริเวณผิวหนังและในระบบทางเดินหายใจ และในบางครั้งอาจถูกนำมาใช้ร่วมกับยาชนิดอื่น ๆ เพื่อรักษาโรคติดเชื้อเอชไพโลไร (Helicobacter Pylori) ในระบบทางเดินอาหาร