Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
เรื่องนมัสการมาตาปิตุคุณ และนมัสการอาจริยคุณ, download (28), download…
เรื่องนมัสการมาตาปิตุคุณ
และนมัสการอาจริยคุณ
ประวัติผู้แต่ง
พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจรยางกูร)
เกิดเมื่อวันศุกร์ที่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๓๖๕ ที่บ้านคลองโสธร อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา
เป็นขุนประสิทธิอักษรสาตร ผู้ช่วยเจ้ากรมพระอาลักษณ์ และว่าที่ เจ้ากรมอักษรพิมพการ ได้ตามเสด็จเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรการเกิดสุริยุปราคา ดังที่ทรงคำนวณเวลาและสถานที่ไว้ล่วงหน้าที่ตำบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ต่อมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เลื่อนเป็นขุนสารประเสริฐ
เมื่ออายุ ๒๑ ปี อุปสมบทและสอบได้เปรียญธรรม ๕ ประโยค ขณะ เมื่อบวชได้ ๓ พรรษา พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้บูรณะปฏิสังขรณ์วัดทั้ง พระอารามและสร้างภูเขาทอง ปัจจุบันยังมีกุฏิมหาน้อยซึ่งทางวัดได้อนุรักษ์ไว้ ต่อมาเมื่อบวชได้ ๖ พรรษา สอบได้เปรียญธรรม ๗ ประโยค
เป็นอาจารย์ใหญ่คนแรกของโรงเรียนหลวงและเป็นครูสอนหนังสือไทยนิพนธ์หนังสือไวพจน์พิจารณ์ และได้รวมเป็นชุดแบบเรียนหลวง ๖ เล่ม คือ มูลบทบรรพกิจ วาหนิติ์นิกร อักษรประโยค สังโยคพิธาน ไวพจน์พิจารณ์ พิศาลการันต์ และหนังสืออื่นอีกหลายเล่ม
ท่านป่วยด้วยโรคชราและถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๓๔ สิริอายุ ๖๙ ปี
ความเป็นมา
พระยาศรีสุนทรโวหารได้ศึกษาเกี่ยวกับภาษาบาลี -สันสกฤตแล้วนำมาแต่งเป็นอินทรวิเชียรฉันท์ชื่อว่าคำนมัสการคุณานุคุณประกอบด้วยนมัสการพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณนมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณ โดยคำนมัสการคุณานุคุณพิมพ์รวมอยู่ในชุดงานภาษาไทยของพระยาศรีสุนทรโวหารเล่ม 2 ภาคเบ็ดเตล็ด
วัตถุประสงค์ในการแต่ง
เพื่อปลูกฝังคุณธรรมและสรรเสริญพระคุณของพระบิดามารดา และครูอาจารย์
ลักษณะคำประพันธ์ของเรื่อง
อินทรวิเชียรฉันท์ 11
อินทรวิเชียรฉันท์ 11 หมายถึง ฉันท์ที่มีลีลางดงามประดุจสายฟ้า ซึ่งเป็นอาวุธของพระอินทร์ ใช้แต่งบรรยายเนื้อความเรียบๆ บทสวด บทพากย์ พรรณนาความเศร้าโศดก และใช้ชมความงาม
1 บาท มี 2 วรรค
วรรคหน้า 5 คำ วรรคหลัง 6 คำ
ครุ-ลหุ : คำที่ 3 ของวรรคหน้า กับคำที่ 1 2 และ 4 ของวรรคหลัง เป็นลหุ นอกจากนั้นเป็นครุ
เรื่องย่อ
ในนมัสการมาตาปิตุคุณ จะกล่าวถึงพระคุณอันยิ่งใหญ่ของบิดามารดาที่ต้องเหนื่อยเลี้ยงดูจนลูกเติบโต
ส่วนนมัสการอาจริยคุณ จะกล่าวถึงพระคุณของครูอาจารย์ที่สั่งสอนให้ความรู้แก่ศิษย์ ซึ่งเราควรรำลึกถึงพระคุณของบิดามารดาตลอดจนครูอาจารย์
บทประพันธ์ที่รู้สึกประทับใจ
นมัสการมาตาปิตุคุณ เพราะเป็นบทประพันธ์ที่มีความเนื้อความเกี่ยวกับพระคุณของบิดา มารดา ที่สามารถสื่อออกมาได้ซึ่งใจ
วิเคราะห์คุณค่าจากเรื่องนมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณ
คุณค่าด้านวรรณศิลป์
สัมผัสสระ คือการใช้คำที่มีสระเหมือนกัน นำมาสัมผัสกันเพื่อให้เกิดความไพเราะ ได้แก่
ตราก
ทน
ระ
คน
ทุกข์
กัง
ขา
ณ
อา
รมณ์
โอบ
เอื้อ
และ
เจือ
จุน
การสรรคำ ผู้ประพันะธ์เลือกใช้คำที่ไพเราะทั้งเสียงและความหมาย โดยเป็นคำที่ง่ายสื่อสารได้ชัดเจน
ถนอมเลี้ยง
แสดงถึงการเลี้ยงดูลูกอย่างประคับประคองให้ดี
บูชไนย
แผลงมาจากปูชนีย แปลว่า ควรบูชา เพื่อแสดงว่าพ่อแม่เป็นบุคคลที่ลูกควรบูชา
ขจัดเขลา
คำนี้แสดงให้เห็นหน้าที่ของครูว่าต้องการทำให้ศิษย์ฉลาด
คุณค่าด้านเนื้อหา
คุณธรรมจริยธรรม
บทประพันธ์เรื่องนี้เป็นตัวอย่างของการใช้บทประพันธ์แทรกการสอนจริยธรรม ให้กับผู้อ่านโดยปลูกฝังให้สำนึกในบุญคุณของบิดามารดาและบุญคุณของครูอาจารย์ซึ่งต้องเป็นการเห็นคุณค่าของคนใกล้ตัวก่อนเมื่อปฏิบัติเป็นประจำจะทำให้เราเห็นคุณค่าของคนอื่นด้วยนอกจากนี้ยังทำให้เรารู้จักการเคารพยกย่องบุคคลที่ควรเคารพและรู้จักการแสดงความกตัญญูกตเวที
ข้อคิดที่ได้จากเรื่องนมัสการมาตาปิตุคุณและนมัสการอาจริยคุณ
๑. บิดามารดาเป็นพรหมของบุตร ทำหน้าที่อบรมสั่งสอนและเลี้ยงดูบุตรจนเติบโต ดังนั้นผู้ที่เป็นบุตรจึงควรสำนึกในบุญคุณของท่านทั้งสอง และปฏิบัติต่อท่านเพื่อให้ท่านมีความสุขทั้งกายและใจ
๒. ครูอาจารย์เป็นผู้อบรมสั่งสอนศิษย์ต่อจากบิดามารดา ทำให้ศิษย์มีความรู้ สามารถนำไปใช้ดำเนินชีวิต ดังนั้นผู้ที่เป็นศิษย์จึงควรยกย่องและเคารพเชื่อฟังคำสั่งสอนของครู
นำไปใช้ในการดำเนินชีวิต นำไปเป็นแนวปฏิบัติในเรื่องของการสำนึกถึงบุญคุณของบิดา มารดา และครู อาจารณ์
นางสาวอารีซ่า ชาตรี เลขที่ 44 ม.4/7
