Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

IMMUNOLOGY (วิทยาภูมิคุ้มกัน) - Coggle Diagram

- - - - คอยป้องกันไม่ให้เชื้อโรค หรือสิ่งแปลกปลอมเข้ามาทำอันตรายต่อร่างกาย
      - แต่เมื่อหลุดเข้ามาแล้ว ระบบภูมิคุ้มกันจะพยายามทำลาย และกำจัดสิ่งแปลกปลอมให้หมดไปจากร่างกายโดยเร็ว และอย่างมีประสิทธิภาพ
    - - The innate immune system (non-specific)
      - The adaptive immune system (specific)
- - - - คอยกำจัดเซลล์ปกติที่เสื่อมสภาพ เช่น กำจัดเซลล์เม็ดเลือดที่มีอายุมาก
    - - คอยดักทำลายเซลล์ต่าง ๆ ที่แปรสภาพผิดไปจากปกติ เช่น ทำลาย tumor cells เพื่อป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง
    - - ป้องกัน ทำลายเชื้อโรค และสิ่งแปลกปลอม
- - - - อายุ : หลายสัปดาห์ - หลายปี
      - เซลล์เป้าหมาย : เชื้อแบคทีเรีย เซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส เซลล์มะเร็ง
      - พบในประแสเลือด : 20-40 %
    - - T-lymphocyte (T-cell)
        
        ทำหน้าที่ ต่อต้านสิ่งแปลกปลอม การติดเชื้อ และเซลล์ที่มีการเปลี่ยนแปลง เช่น เซลล์มะเร็ง เซลล์ติดเชื้อไวรัส
        
        สร้างจาก thymus gland
      - B-lymphocyte (B-cell)
        
        สร้างจาก bursa equivalent tissues
        
        ทำหน้าที่ผลิต immunoglobulin หรือ antibody
      - Natural killer cell (NK cell)
        
        ทำหน้าที่ ทำลายเซลล์มะเร็ง และเซลล์ติดเชื้อไวรัส
    - - อายุ : หลายชั่วโมง – หลายวัน
      - เซลล์เป้าหมาย : เนื้อเยื่อที่เกิดอาการแพ้
      - พบในประแสเลือด : < 1 %
    - - อายุ : หลายชั่วโมง – หลายวัน
      - เซลล์เป้าหมาย : หลากหลาย
      - พบในประแสเลือด : ประมาณ 2-6 %
    - - อายุ : 8-12 วัน
      - เซลล์เป้าหมาย : เชื้อปรสิต เชื้อพยาธิเนื้อเยื่อที่เกิดอาการแพ้
      - พบในกระแสเลือด : ประมาณ 1-6 %
    - - อายุ : หลายเดือน - หลายปี
      - เซลล์เป้าหมาย : หลากหลาย
      - Monocyte เคลื่อนที่จากเลือดไปอยู่ใน เนื้อเยื่อ เช่น ตับ ม้าม ไขกระดูก ต่อมน้ำเหลือง สมอง ต่อมไทมัส ผนังถุงลม แล้วเปลี่ยนเป็น Macrophage
    - - อายุ : 6 ชั่วโมง – หลายวัน
      - เซลล์เป้าหมาย : เชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา
      - พบในประแสเลือด : ประมาณ 40-70 %
    - - มีบทบาทสำคัญในภาวะภูมิไวเกินชนิดที่ 1
    - - พบในไขกระดูก 0.5 – 1 %
      - เป็นเซลล์ต้นกำเนิดของเซลล์ต่าง ๆ ในกระแสเลือด
- - - - Human Blood Leukocytes : Neutrophil, Macrophage
      - Adaptive immunity (specific) : Antibody, CD4+ T-cell, CD8+ T-cell
    - - Human Blood Leukocytes : Lymphocyte (NK cell)
      - Innate immunity (non-specific) : Interferon
      - Adaptive immunity (specific) : Antibody (IgA), CD4+ T-cell, CD8+ T-cell
    - - Extracellular bacteria
        
        Innate immunity (non-specific) : Phagocytosis, Complement
        
        Adaptive immunity (specific) : Antibody (IgM, IgG, IgA), CD4 + T-cell
      - Intracellular bacteria เช่น ปอด
        
        Neutrophil, Macrophage, NK cell, CD4 + T-cell, CD8+ T-cell
    - - Human Blood Leukocytes : Eosinophil, Mast cell
      - Innate immunity (non-specific) : Phagocytosis, Complement
      - Adaptive immunity (specific) : Antibody (IgE)
- - - - Natural passive immunity : ทางรก น้ำนมจากแม่
      - Artificial passive immunity : เซรุ่มแก้พิษงู
    - - Lack of sleep
      - Smoking
      - Lack of exercise
      - Dehydration
      - Alcohol
      - Unhealthy diet
      - Stress and anxiety
    - - Artificial active immunity : วัคซีน toxoid
      - Natural active immunity : หลังติดเชื้อ
- - - - ไม่มีความจำเพาะเจาะจงกับชนิดของเชื้อโรค
      - เป็นระบบภูมิคุ้มกันที่มีมาแต่กำเนิด
      - ไม่จำเป็นต้องได้รับเชื้อโรคนั้นมาก่อน
      - ประกอบด้วย
        
        Phagocytosis
        
        ทำหน้าที่ในการกำจัดสิ่งแปลกปลอมในร่างกาย
        
        เป็นการกลืนกินของเซลล์
        
        Inflammatory response
        
        มีการเคลื่อนย้ายของ phagocytic cell มายังบริเวณที่มีสิ่งแปลกปลอม
        
        อาการ ปวด บวม แดง ร้อน
        
        Barrier (body’s defenses)
        
        จะมี
        
        ผิวหนัง (Skin)
        
        รูขุมขน (Hair follicles)
        
        ต่อมไขมัน (sebaceous glands)
        
        Normal flora
        
        Mucous from Respiratory, GI tract, Genitourinary tract
        
        Fever
        
        ผลจากการหลั่งสาร เช่น Interleukin-1 (IL-1), Interleukin-6 (IL-6) และผลจากการหลั่งสาร tumor necrosis factor (TNF) จากเซลล์มะเร็ง เพื่อตอบสนองเชื้อจุลินทรีย์
        
        สมองจะปรับ (reset) อุณหภูมิในร่างกายให้สูงขึ้น เกิดอาการไข้ มีผลยับยั้งการแบ่งเซลล์จุลินทรีย์
        
        Interferon (IFN)
        
        โปรตีนที่หลั่งจากเซลล์ที่ติดเชื้อไวรัส
        
        ทำหน้าที่กระตุ้นเซลล์ให้ผลิต antivirus protein ออกฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อไวรัส
        
        Complement
        
        ทำหน้าที่สลายเซลล์และหลั่งสารเคมี
    - - ประกอบด้วย
        
        Cell mediated immune response (CMIR)
        
        เซลล์ที่รับผิดชอบ คือ T-lymphocyte (T-cell) และ Macrophage
        
        ประกอบด้วย
        
        Killer (cytotoxic) T-lymphocyte (TK)
        
        ทำลายเซลล์ที่มี Ag เกาะอยู่บนผิว แล้วทำให้เซลล์แตก
        
        Delayed hypersensitivity T-lymphocyte (TD)
        
        ควบคุมการทำงานของ T-cell และ B-cell
        
        Suppressor T-lymphocyte (TS)
        
        ควบคุม T-cell และ B-cell ไม่ให้ทำงานมากเกินไป
        
        Memory T-lymphocyte (TM)
        
        ทำหน้าที่ จดจำ Ag เป็นเซลล์ที่มีอายุยืน เมื่อสัมผัส Ag ซ้ำ TM จะแบ่งตัวเพิ่มจำนวนอย่างรวดเร็ว
        
        Helper T-lymphocyte (TH)
        
        ช่วย B-lymphocyte สร้าง Ab หรือ Ig
        
        ช่วยให้ภูมิคุ้มกันทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
        
        Humoral immune response (HIR)
        
        เซลล์ที่รับผิดชอบ คือ B-lymphocyte (B-cell) และ plasma cell
        
        อาศัยการทำงานของ antibody (Ab) หรือ Immunoglobulin (Ig) (การตอบสนองโดยใช้สารน้ำ)
        
        Antibody (Ab) / Immunoglobulin (Ig)
        
        สามารถทำปฏิกิริยาได้กับ Antigen (Ag) หรือเชื้อโรคต่าง ๆ อย่างจำเพาะ
        
        พบในกระแสเลือด และสารคัดหลั่ง สร้างจาก B-lymphocyte (B-cell)
        
        จะมี
        
        Immunoglobulin G (IgG)
        
        มีมากที่สุดในเลือด (70-75 %) เคลื่อนตัวผ่านรกได้ ทำหน้าที่ป้องกันการติดเชื้อ
        
        Immunoglobulin A (IgA)
        
        พบ 10-15 % (รองจาก IgG) พบใน ทางเดินอาหาร ทางเดินหายใจ เนื้อเยื่อทางเดินปัสสาวะ น้ำลาย น้ำตา น้ำนม ทำหน้าที่ป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย
        
        Immunoglobulin M (IgM)
        
        พบ 10 % (ผ่านรกและผนังหลอดเลือดไม่ได้) มีบทบาทสำคัญในการทำลาย Gram negative bacteria IgM มีระดับสูงขึ้น เมื่อพบการติดเชื้อระหว่างการตั้งครรภ์
        
        Immunoglobulin D (IgD)
        
        พบน้อยในเลือด (น้อยกว่า 1 %) ช่วยในการสร้าง memory B-cell
        
        Immunoglobulin E (IgE)
        
        พบน้อยที่สุด (ประมาณ 0.001%) เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาภูมิแพ้ โดยจับกับ Mast cell และ Basophil ทำหน้าที่ทำลายเชื้อปรสิต เชื้อพยาธิ และพบในผู้ที่มีภาวะภูมิไวเกินชนิดที่ 1
      - ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันจดจำ และสร้างภูมิคุ้มกันที่มีความจำเพาะกับชนิดของโรคนั้น
      - เป็นระบบภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายเคยได้รับเชื้อโรคนั้นมาก่อน