Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ทฤษฎีสัมพันธภาพระหว่างงบุคคล - Coggle Diagram

- - - - สัมพันธภาพเพื่อการบำบัด (therapeutic relationship)
        
        เป็นกระบวนการการทำความรู้จักและติดต่อสื่อสารเพื่อให้ความ ช่วยเหลือทางด้านจิตใจ อารมณ์ สังคมและจิตวิญญาณ แก่ผู้ป่วยและครอบครัว ซึ่งเกิดในช่วงเวลาเฉพาะ มีจุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุด มุ่งเน้นการลดความเครียดและการผ่อนคลายความวิตกกังวล
      - สัมพันธภาพทางสังคม (Social relationship)
        
        เป็นสัมพันธภาพที่มีอยู่ในสังคมทั่วไป มีขึ้นเพื่อสนองความต้องการในการติดต่อรวมกลุ่มอยู่ด้วยกัน ทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน
  - - - ความหมาย
        
        เป็นระยะสร้างสัมพันธภาพซึ่งต่างมีความคุ้นเคยกัน ให้ผู้ป่วยหรือครอบครัวเกิดความไว้วางใจ ระยะนี้ผู้ป่วยสามารถที่จะพูดคุยถึงปัญหาอย่างลึกซึ้งมากขึ้นโดยมีเป้าหมายส่งเสริมให้ผู้ป่วยสามารถแก้ปัญหาของตัวเอง เห็นคุณค่าในตนเอง และ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
      - บทบาทการพยาบาล
        
        4.ส่งเสริมให้ผู้ป่วยตระหนักในตนเองตามความเป็นจริงและเกิดความเข้าใจตนเองอยู่ร่วมวางแผนแก้ไขที่สามารถปฏิบัติได้และหาวิธีการแก้ไขปัญหาที่เหมาะสมกับผู้ป่วย
        
        3.ประเมินความเจ็บป่วยมีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตอย่างไรบ้าง เช่น "ภายหลังการเจ็บป่วย ชีวิตมีการเปลี่ยนแปลงบ้าง อะไรบ้าง พอเล่าให้ฟังได้ไหมคะ"
        
        2.ค้นหาสาเหตุของปัญหาหรือสิ่งที่มากระทบการดำเนินชีวิต เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยระบายความรู้สึก ระบุความเชื่อของตัวเองเกี่ยวกับปัญหาที่เผชิญอยู่ ซึ่งทักษะสำคัญที่พยาบาลใช้เพื่อกระตุ้นให้เกิดการค้นหาและระบาย การฟัง พยาบาลต้องฟังอย่างเข้าใจ
        
        5.ให้การสนับสนุนทางด้านจิตใจ โดยการให้เวลา ให้กำลังใจ ให้การช่วยเหลือด้วยให้การสนับสนุนด้านต่างๆ เช่น ข้อมูลที่จำเป็นหรือข้อมูลแหล่งให้การช่วยเหลือ เป็นต้น
        
        1.รักษาสัมพันธภาพเพื่อการเยียวยาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ผู้ป่วยเกิดความเชื่อถือและไว้วางใจที่จะเปิดเผยเรื่องราวหรือปัญหาของตน
      - ปัญหาที่พบ
        
        ด้านพยาบาล
        
        1.พยาบาลอึดอัดและกังวลใจในการใช้เทคนิคการสนทนาและความสามารถของตนช่วยเหลือผู้ป่วย
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        เตรียมตัวให้พร้อม ยอมรับว่าความผิดพลาดเกิดขึ้นได้เสมอ รวมทั้งสำรวจตัวเองเสมอเพื่อช่วยแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น
        
        พยาบาลเกิดความสงสารมากกว่าการเข้าอกเข้าใจผู้ป่วย
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        พยาบาลต้องมีความตระหนักรู้ในตนเองว่าขณะนี้กำลังทำอะไร มีผลอย่างไรต่อตนเองและผู้อื่น
        
        พยาบาลไม่เข้าใจหรือไม่เห็นปัญหาของผู้รับบริการ
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        รับฟังอย่างตั้งใจและเข้าอกเข้าใจ ซึ่งทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายใจที่จะพูดถึง
        ข้อมูลที่เป็นเนื้อหามากกว่าความรู้สึกซึ่งเกี่ยวพันกับข้อมูลที่ให้
        
        ด้านผู้ป่วย
        
        1.ผู้ป่วยต้องการพึ่งพาพยาบาล
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        พยาบาลควรตระหนักถึงบทบาทหน้าที่ของตนเองและของผู้ป่วย โดยที่
        พยาบาลนั้นเป็นผู้เอื้ออำนวยให้ผู้ป่วยตระหนักถึงปัญหา ของตนเองและแก้ไขปัญหาเหล่านั้นตามศักยภาพ
    - - ความหมาย
        
        เป็นระยะที่พยาบาลผู้ดูแลและผู้ป่วยได้พบหน้ากันครั้งแรก ทั้งผู้ป่วยและพยาบาลต่างเป็นคนแปลกหน้า ต่อกันและกัน ต้องทำความคุ้นเคยกำหนดระยะเวลาของการพบกันและตกลงในวัตถุประสงค์ของการติดต่อสื่อสาร
      - บทบาทพยาบาล
        
        2.เมื่อพบหน้ากัน ควรกล่าวทักทายด้วยท่าทีเป็นมิตร แนะนำตัว ชื่ออะไร มาจากไหน วัตถุประสงค์ที่พบกัน พยาบาลมีหน้าที่อะไรเพื่อเพิ่มความรู้สึกไว้วางใจในตัวพยาบาล พร้อมกับบอกจุดประสงค์การนัดหมาย
        และการพูดคุยสนทนาประเมินสภาพผู้ป่วยว่าพร้อมในการสนทนาหรือไม่
        
        กำหนดข้อตกลงของสัมพันธภาพหรือตกลงบริการ โดยการกำหนดวัตถุประสงค์ของการสนทนา ดังนั้นจึงจำเป็นที่จะต้องกำหนดช่วงเวลา ระยะเวลาที่สนทนา เพื่อป้องกันการเกิดความวิตกกังวล
        
        1.การเตรียมสถานที่และสร้างบรรยากาศให้เกิดความไว้วางใจ โดยเริ่มต้นจากการสอบถาม พยาบาลควรเป็นผู้เลือก โดยเน้นสถานที่ที่มีความสงบและมีความเป็นส่วนตัว ควรปิดเครื่องมือสื่อสารเพื่อไม่ให้รบกวนขณะสนทนา
        
        สร้างความไว้วางใจ (trust) พยาบาลต้องสร้างทั้งความไว้วางใจเสมือนว่าผู้ป่วย สามารถวางทุกสิ่งทุกอย่างที่สำคัญของตนในมือพยาบาลได้ ไม่ว่าจะเป็น การเก็บความลับ การร่วมรับรู้ความรู้สึก
        
        การค้นหาหรือระบุปัญหาหรือความต้องการที่แท้จริงของผู้ป่วย ผู้ป่วยและพยาบาลต้องร่วมกันค้นหาหรือระบุปัญหาหรือความต้องการที่แท้จริง
      - ปัญหาที่พบ
        
        ด้านพยาบาล
        
        การต่อต้านไม่ยอมรับการสร้างสัมพันธภาพกับพยาบาล ทั้งนี้อาจเป็นเพราะ ประสบการณ์เดิม เบื่อการตอบคำถามซ้ำๆ หรือ ไม่ต้องการให้มีใครล่วงรู้เรื่องราวที่เก็บไว้ในใจ
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        ให้การยอมรับและเข้าใจในพฤติกรรมของผู้ป่วย ให้เวลาให้ความเสมอต้นเสมอปลายและความอดทน
        
        1.ความวิตกกังวล
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        เตรียมตัวให้พร้อมตั้งแต่ก่อนการสร้างสัมพันธภาพและการสร้างบรรยากาศผ่อนคลายในการสนทนา
        
        ขาดความมั่นใจในการสนทนากับผู้ป่วย/ครอบครัว
        
        ขาดทักษะในการสร้างสัมพันธภาพเพื่อการเยียวยา
        
        ขาดความมั่นใจว่าจะสามารถช่วยเหลือผู้ป่วยหรือครอบครัวได้
        
        มีทัศนคติว่า เรื่องที่จะสนทนานั้นไม่ใช่หน้าที่ของพยาบาลเป็นเรื่องส่วนตัว
        
        การทดสอบจากผู้ป่วยและครอบครัวเกิดเนื่องจากความไม่มั่นใจว่าพยาบาลจะสามารถช่วยเหลือได้หรือพยาบาลเป็นที่ไว้วางใจได้
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        แสดงการยอมรับในฐานะบุคคลและอย่างไม่มีเงื่อนไข ให้การยอมรับและเข้าใจในพฤติกรรมของผู้ป่วย ให้เวลาและให้ความเสมอต้นเสมอปลาย
        
        ด้านผู้ป่วย
        
        ความวิตกกังวล
        
        การเป็นคนแปลกหน้าซึ่งกันและกันซึ่งบางเรื่องอาจได้รับการรับรู้ว่าเป็นเรื่องส่วนตัว
        
        ปัญหายุ่งยากชับซ้อนเกินกว่าจะอธิบายให้เข้าใจได้
    - - ความหมาย
        
        เป็นระยะเตรียมความพร้อมและศึกษาข้อมูลของผู้ป่วยก่อนที่จะพบกัน
      - บทบาทพยาบาล
        
        รวบรวมข้อมูลที่จำเป็นเกี่ยวกับผู้ป่วย ระยะนี้เป็นช่วงเวลาที่พยาบาลทำความรู้จักผู้ป่วยคร่าวๆ ข้อมูลที่รวบรวมควรเป็นข้อมูลดิบที่ไม่ผ่านการตีความ
        
        สำรวจตนเองเพื่อให้เกิดการตระหนักรู้ ควรสำรวจความคิดและความรู้สึกของตัวเองว่ามีทัศนคติอย่างไรต่อการดูแลและต่อตัวผู้ป่วย สำรวจประสบการณ์ ความรู้
        
        การตระหนักรู้ถึงเป้าหมายในการช่วยเหลือเป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งจะช่วยให้พยาบาลสามารถกำหนดการกระทำที่ชัดเจนและเฉพาะเจาะจงได้ตรงกับความต้องการของผู้ป่วย
        
        กำหนดเป้าหมายทั่วไปในการสร้างสัมพันธภาพ พยาบาลควรวางแผนคร่าวๆ เกี่ยวกับเวลาที่เหมาะสมทั้งกับพยาบาลและผู้ป่วย วิธีการเผชิญกับปฏิกิริยาทางอารมณ์การถามและตอบคำถาม
      - ปัญหาที่พบ
        
        ด้านผู้ป่วย
        
        1.ความวิตกกังวล
        
        ไม่ค่อยกล้าพูดคุยและสร้างสัมพันธภาพเนื่องจากไม่เคยรู้จักพยาบาลมาก่อน
        
        ด้านพยาบาล
        
        พยาบาลไม่มีความมั่นใจและวิตกกังวลในการสร้างสัมพันธภาพกับผู้ป่วย
        
        ความวิตกกังวล
    - - ความหมาย
        
        การสิ้นสุดสัมพันธภาพเพื่อการบำบัดจะจบลงเมื่อผู้ป่วยเข้าใจในตัวเองและปัญหาต่างๆ ทุเลาเบาบางถึงหมดไป หรือสามารถผชิญปัญหาต่างๆได้
      - การพยาบาล
        
        การเตรียมวางแผนสำหรับสิ้นสุดสัมพันธภาพ ตลอดระยะเวลาของการมีสัมพันธภาพกับผู้ป่วย
        
        มีความเข้าใจตนเอง และตระหนักในบทบาทของตนเอง ตลอดระยะเวลาที่สร้างสัมพันธภาพ
        
        ไม่คอยช่วยเหลือปกป้องดูแลผู้ป่วยตลอดเวลา แต่จะช่วยให้เขาได้ช่วยตัวเอง ได้เป็นตัวของตัวเอง
        
        แนะนำถึงหน่วยงานหรือบุคคลอื่นที่เขาสามารถรับบริการหรือพึ่งพาได้เมื่อมีปัญหาให้เขาเห็นว่ายังมาคนอื่นที่ไว้วางใจได้อีก
      - ปัญหาที่พบ
        
        ด้านผู้ป่วย
        
        มีพฤติกรรมถดถอย (regression) ซึ่งผู้ป่วยจะกลับไปมีพฤติกรรมแบบเด็กๆ เพื่อให้ได้รับการเอาใจใส่ดูแลเป็นพิเศษ
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        ตกลงและย้ำเตือนเป้าหมายและวัตถุประสงค์ในการมีสัมพันธภาพ
        
        ปฏิเสธการสิ้นสุดสัมพันธภาพ (rejection) แสดงพฤติกรรมหมางเมิน ไม่สนใจในการที่พยาบาลจะต้องจาก
        ไป เพื่อรักษาตนเองไม่ให้เสียหน้า
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยได้สำรวจความรู้สึกของตนเองเกี่ยวกับการแยกจาก
        
        ก้าวร้าว โกรธ ไม่เป็นมิตร (anger and hostlity) ซึ่งแสดงออกได้ทั้งอย่างตรงไปตรงมาด้วยคำพูด เช่น ขับไล่ ตวาด ตำหนิพยาบาล ฯลฯ
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        แนะนำแหล่งสนับสนุนอื่นๆ ที่ผู้ป่วยสามารถรับบริการได้
        
        ซึมเศร้า (depress) เนื่องจากหมดหวัง คิดว่าตนเองไร้ค่า ไม่มีผู้ช่วยเหลือ หรือไม่มีผู้ที่สนใจ
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        เตรียมสิ้นสุดสัมพันธภาพเพื่อการบำบัดตั้งแต่วันแรกของการมีสัมพันธภาพ
        
        พึ่งพา (dependent) ผู้ป่วยจะแสดงพฤติกรรมพึ่งพาพยาบาลมากขึ้น เนื่องจากผู้ป่วยรู้สึกขาดความมั่นใจ ขาดความปลอดภัย
        
        แนวทางแก้ไขปัญหา
        
        ย้ำเตือนการสิ้นสุดสัมพันธภาพเป็นระยะ :
        
        ด้านพยาบาล
        
        พยาบาลแสดงแสดงออกมาในรูปของความโกรธ (anger) คือจะมีความรู้สึกโกรธว่าเป็นการไม่ถูกที่เข้าไปช่วยเหลือบุคคลคนหนึ่งแล้วทอดทิ้งไป
        
        แนวทางแก้ปัญหา
        
        มีความเข้าใจตนเอง และตระหนักในบทบาทของตนเอง
        ตลอดระยะเวลาที่สร้างสัมพันธภาพ
        
        รู้สึกเศร้าโศก (grief) เพราะความรู้สึกผูกพันในสัมพันธภาพที่สร้างขึ้น
        
        แนวทางแก้ปัญหา
        
        มีความเข้าใจตนเอง และตระหนักในบทบาทของตนเอง
        ตลอดระยะเวลาที่สร้างสัมพันธภาพ