Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

6.1 LỆCH LẠC XÃ HỘI - Coggle Diagram

- - - - Vào thế kỷ 19, trường phái tội phạm học Italia thường nhấn mạnh đến mối liên hệ giữa hành vi lệch lạc xã hội với những nét đặc trưng của cơ thể, các kiểu loại cơ thể hay với sự bất bình thường trong cấu trúc nhiễm sắc thể của cá nhân.
      - Nhà tội phạm học người Italia Cesare Lombroso (1835-1909) được xem là đại diện của lối giải thích này.
    - - Sigmund Freud (1856-1939) được xem là đại diện tiêu biểu cho lối giải thích tâm lý học về hành vi lệch lạc
      - Theo ông, bộ máy tâm thức của con người là sự kết hợp của ba thành tố:
        
        Bản năng xung động (id) thể hiện những đòi hỏi bản năng cơ bản của con người, nó hiện diện trong vô thức và luôn đòi hỏi được thỏa mãn ngay;
        
        Siêu ngã (superego) là sự hiện hữu của văn hóa, những chuẩn mực đạo đức, những giá trị, những đòi hỏi của nền luân lý đã được nội tâm hóa nơi cá nhân;
        
        Cái tôi (ego) – hay là bản ngã – tiêu biểu cho ý thức của con người, nó chính là khả năng nhận thức ra những giới hạn của chúng ta.
        
        Nếu cả ba thành tố trên kết hợp một cách hài hòa thì cá nhân có một nhân cách bình thường
      - Lối tiếp cận này chỉ giải thích hành vi lệch lạc trên bình diện cá nhân.
    - - Nhà xã hội học É.Durkheim, theo ông hành vi lệch lạc cũng có tác dụng giúp khẳng định các giá trị, các chuẩn mực của nền văn hóa.
        
        Phản ứng của xã hội đối với những hành vi lệch lạc càng làm rõ hơn phạm vi của chuẩn mực được xã hội chấp nhận, càng củng cố tính cố kết xã hội của một nhóm hay của xã hội nói chung.
        
        Hành vi lệch lạc còn có thể đóng góp cho sự tiến bộ của xã hội thông qua việc khuyến khích sự thay đổi, đưa ra những giải pháp thay thế cho những giá trị, những chuẩn mực, những ứng xử đang tồn tại trong xã hội.
      - Theo nhà xã hội học Mỹ Robert Merton, lệch lạc xã hội nảy sinh từ cấu trúc xã hội chứ không phải từ cá nhân.
        
        Ông cho rằng, qua quá trình xã hội hóa, con người đã nhập tâm được đâu là những mục tiêu (goals) đã được xã hội thừa nhận mà con người cần phải phấn đấu đạt được và đâu là những phương tiện (means) hợp thức được xã hội cho phép con người sử dụng để đạt được những mục tiêu đó
        
        Theo Merton, khi đứng trước cấu trúc xã hội, có thể có những loại người sau:
        
        Loại người “tuân thủ” (conformist) là những người theo đuổi những mục tiêu được xã hội đề cao
        
        Loại người thứ hai là những người “canh tân” (innovator) là những người theo đuổi những mục tiêu được đề cao bằng những phương tiện không truyền thống
        
        Loại người thứ ba là loại người “rút khỏi xã hội” (retreat) tức là những người phủ nhận cả các mục tiêu lẫn các phương tiện hợp thức trong xã hội.
        
        Loại thứ tư là những người “nghi thức chủ nghĩa” (ritualist), là những người từ chối theo đuổi các mục tiêu nhưng vẫn bị ràng buộc bởi các thiết chế xã hội.
        
        Loại cuối cùng là những người “nổi loạn” (rebel), tức những người chối bỏ mục tiêu lẫn phương tiện hiện hữu và thiết lập những mục tiêu và phương tiện mới.
      - Theo Edwin Sutherland, hành vi lệch lạc là hành vi cá nhân học được thông qua quá trình tương tác với người khác, đặc biệt là nơi các nhóm thân mật.
      - Còn với Howard Becker, hành vi lệch lạc tự nó có thể là “trung tính”, nhưng trong quá trình tương tác, con người gán cho hành vi đó nhãn hiệu (label) lệch lạc.
- - - - Kiểm soát xã hội không chính thức tồn tại trong các nhóm sơ cấp
        
        Những hình thức của loại hình kiểm soát xã hội không chính thức đối với cá nhân được thể hiện qua các chuẩn mực đạo đức, tôn giáo, lời giễu cợt, chê bai, khinh bỉ hoặc tẩy chay.
      - Kiểm soát xã hội chính thức được thực hiện trong các tổ chức, thiết chế chính thức