Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Lặng lẽ Sa Pa - Coggle Diagram

- - - - năm 1970, trong một lần đi thực tế của tác giả tại Lào Cai; khi đó cả nước đang kháng chiến chống Mỹ, miền Bắc lao động xây dựng XHCN và chi viện cho miền Nam. Được rút từ tập " giữa trời xanh " in năm 1972
    - - truyện ngắn
    - - tự sự + biểu cảm + miêu tả + nghị luận
    - - từ đầu -> kìa anh ta kìa
        
        gthieu với độc giả về cuộc gặp gỡ tình cờ
      - tiếp -> không có vật gì như thế
        
        diễn biến của cuộc gặp gỡ
      - còn lại
        
        cuộc chia tay đầy lưu luyến giwuxa anh thanh niên và đoàn khách
    - - Nhan đề tác phẩm tập trung tư tưởng của tác phẩm. Nhan đề có cấu trúc đảo, tác giả đảo tính từ “lặng lẽ” lên trước danh từ “Sa Pa” nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp lặng lẽ của thiên nhiên và cuộc sống nơi đây. Sa Pa, nơi mà chỉ nghe tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi. Nhưng đó chỉ là vẻ bề ngoài, bên trong Sa Pa còn chứa đựng một cuộc sống lao động vô cùng sôi nổi, khẩn trương của những con người đang âm thầm lao động, cống hiến hết mình cho đất nước. Bởi vậy ta lại thấy một Sa Pa không hề lặng lẽ.
    - - trên chuyến xe khách từ HN lên Lào Cai, ông họa sĩ già, bác lái xe, cô kĩ sư trẻ tình cờ quen nhau. Bác lái xe đã gthieu cho ông họa sĩ & cô kĩ sư làm quen với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn. Trong cuộc gặp gỡ 30 phút, anh thanh niên tặng hoa cho cô gái, pha trà và trò chuyện với mng về c.sống và c.việc của anh. ông họa sĩ muốn đc vẽ chân dung anh. Anh thanh niên từ chối và gthieu cho ông với những ng khác mà anh cho là xứng đáng hơn anh. những con ng tình cờ gặp nhau bỗng trở nên thân thiết. khi chia tay ông họa sĩ hứa sẽ trở lại gặp anh thanh niên, còn cô kĩ sư cầm bó hoa anh tặng ra về.
    - - câu chuyện xoay quanh cuộc găp gỡ tình cờ của anh thanh niên làm khí tượng trên đỉnh núi cao với 2 hành khách trên chuyến xe lên Lai Châu đó là ông họa sĩ, cô kĩ sư khi họ lên thăm nơi ở và làm việc của anh thanh niên.
      - -> tình huống nhẹ nhàng, đời thường, là cơ họi thuận tiện để tác giả khắc họa hình ảnh chân dung nhân vật chính một cách tập trung, tự nhiên qua lời kể của chính anh thanh niên, qua sự nhìn nhận, đánh giá của các nhân vật khác như bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư, llafm cho hình anh r anh sáng, đẹp, đa chiều hơn. từ vẻ đẹp của nhân vật chính, tác giả làm sáng tỏ chủ đề của tác phẩm, ca ngợi những con người lao động thầm lặng.
    - - các nhân vật đều không được đặt tên mà tác giả lây c.việc, nghề nghiệp để gọi tên họ.
      - tác dụng:
      - họ là hình ảnh đại diện cho tất cả những con người lao động bình dị và thầm lặng trên đất nước Việt Nam
      - nhấn mạnh công việc, vẻ đẹp và ý nghĩa cao cả, thiêng liêng của con người lao động bình dị.
      - -> như này, cách gọi tên nhân vật đã thể hiện chủ đề của truyện: ca gợi vẻ đẹp của con người lao động bình dị đang ngày đêm âm thầm cống hiến cho tổ quốc
    - - Khắc họa thành công về hình ảnh những con người lao động mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi cao. Qua đó, ca ngợi những con người lao động thầm lặng và ý nghĩa của những công việc thầm lặng
    - - Xây dựng tình huống câu chuyện nhẹ nhàng, đời thường.
      - Kể chuyện tự nhiên, ngôi kể thứ ba, điểm nhìn xuất phát từ nhân vật ông họa sĩ, câu chuyện trở nên sâu sắc hơn.
      - Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm, nghị luận
- - - - Anh là chàng trai tuổi còn trẻ (27 tuổi), sống và làm việc một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2.600m, quanh năm suốt tháng chỉ biết công việc và làm bạn với cỏ cây, mây núi của Sa Pa
      - Công việc chính của anh là công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu. Hàng ngày anh đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất góp phần vào công tác dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất và chiến đấu.
      - Công việc của anh tưởng chừng như nhàm chán đơn giản với 4 ca ốp một ngày, nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác, có tinh thần trách nhiệm cao mới cho ra những bản dự báo thời tiết chính xác. Đặc biệt là trong điều kiện khắc nghiệt trên đỉnh núi vào mùa đông, anh phải vượt qua sự lạnh lẽo, vắng vẻ, lặng im đến ghê người để hoàn thành công việc.
      - tuy nhiên cái gian khổ nhất là phải vượt qua cái cảm giác cô đơn, vắng vẻ quanh năm trên đỉnh núi cao không một bóng người. Đây quả là một hoàn cảnh sống và làm việc rất đặc biệt, là một thử thách với những người trẻ tuổi vốn sôi nổi và ưa hoạt động. Vậy mà anh đã vượt qua tất cả để gắn bó với công việc, bám trụ trên đỉnh núi này 4 năm trời. Điều này thật đáng khâm phục.
    - - Yêu công việc, có tinh thần trách nhiệm với công việc: (Với những suy nghĩ và hành động đúng đắn về công việc)
        
        Anh yêu công việc đến nỗi khi mọi người còn ái ngại cho anh vì phải làm việc một mình ở độ cao 2.600 mét thì anh lại coi đó là điều hết sức bình thường, thậm chí còn cho rằng phải làm việc ở đỉnh Phan –xi- păng cao trên 3.000m như anh bạn đồng nghiệp mới là lý tưởng (1)
        
        Anh rất gắn bó và coi công việc là bạn, điều này thể hiện qua lời tâm sự với bác họa sĩ: “khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được”, (chú ý đại từ “ta”, từ “đôi”). Anh coi công việc là sự sống, là niềm vui trong cuộc sống: “công việc của cháu gian khổ thế đấy nhưng cất nó đi cháu buồn đến chết mất”. Bởi vậy, anh luôn vượt qua những thử thách của hoàn cảnh sống để làm tốt công việc của mình (2)
        
        Anh còn hiểu việc của mình gắn với công việc của bao anh em đồng chí dưới cơ quan, anh thấy mình là một mắt xích trong chuỗi công việc của nhiều người. Bởi vậy, anh luôn làm việc với một tinh thần trách nhiệm cao. Trong 4 năm làm việc, mỗi ngày có bốn ca ốp nhưng anh chưa bỏ một ca nào kể cả ca ốp lúc 1h sáng mùa đông phải đối mặt với gió rét, mưa tuyết, sự lặng im, thời tiết khắc nghiệt của Sa Pa. (3)
        
        Vì yêu công việc nên anh lấy những thành công trong công việc là niềm vui, niềm hạnh phúc của cuộc sống. Nhờ anh phát hiện những đám mây khô, không quân ta hạ được nhiều máy bay Mĩ trên cầu Hàm Rồng. Anh không ngờ công việc thầm lặng ở hậu phương của anh lại có thể cùng tiền tuyến lập được chiến công, biết được điều này anh thấy thật hạnh phúc. Anh hồn nhiên nói: “Từ hôm đó cháu sống thật hạnh phúc!”. Đó là một niềm hạnh phúc giản dị khi thấy việc mình làm có ích cho đất nước. (4)
        
        Không chỉ vậy, cái cách mà anh kể về công việc và những máy móc vô tri vô giác của mình với những vị khách thật say sưa cho thấy anh yêu công việc của mình vô cùng (5)
        
        Nghệ thuật: nhân vật hiện lên thông qua lời kể rất hồn nhiên, vô tư và hành động của chính anh và qua cả nhận xét, đánh giá của các nhân vật khác. (6)
        
        -> Anh thanh niên đã giúp ta hiểu được phần nào công việc của anh, về những khó khăn, gian khổ mà anh phải trải qua và hơn hết là niềm đam mê của anh với một cuộc sống lao động. Anh là hình ảnh tiêu biểu của những con người lao động mới trong thời kì xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. (7)
      - Yêu cuộc sống, có lí tưởng sống cao đẹp
        
        Anh sống một mình cô đơn trên đỉnh núi nhưng không vì thế mà anh cảm thấy cuộc đời buồn tẻ. Anh luôn tìm cách vượt lên hoàn cảnh, tìm đến với mọi người, không để hoàn cảnh sống chi phối. (1)
        
        Mới đầu, anh “ thèm người” đến mức phải lấy cây chắn ngang đường để chặn xe, nghe tiếng người. Việc làm ấy mới đáng yêu làm sao!
        
        Về sau, anh nhận ra: cái “ thèm” người đó là rất “con người”, rất bình thường, bởi nếu chỉ là “ nỗi nhớ phồn hoa đô hội thì xoàng” , và ai sẽ là người làm việc, cống hiến ở những nơi vùng sâu, vùng xa? Với ý nghĩ tích cực đó, anh đã vượt qua được hoàn cảnh để sống vui và hoàn thành tốt công việc.
        
        Anh luôn tự đặt ra những câu hỏi cho mình về cuộc sống để xác định ý nghĩa sự tồn tại của mỗi con người: “ Mình sinh ra là gì? Mình đẻ ở đâu? Mình vì ai mà làm việc?”. Trả lời được những câu hỏi đó, anh đã tìm ra được lí tưởng sống giản dị của mình, anh càng thêm gắn bó với cuộc sống này. (2)
        
        Anh còn yêu cuộc sống bởi lẽ xung quanh anh có rất nhiều người yêu quý anh như bác lái xe,… và cả những người anh yêu quý, ngưỡng mộ như bác kĩ sư vườn rau, anh cán bộ khoa học nghiên cứu về sét. Tấm gương lao động của họ khiến anh thốt lên: “ Cháu thấy cuộc đời đẹp quá”. (3)
        
        Cuộc đời thật đẹp với anh bởi anh có công việc mà mình say mê, đem lại cho anh niềm vui, niềm hạnh phúc.... (4)
        
        Vì yêu đời nên anh luôn biết cách làm cho cuộc sống của mình không buồn tẻ mà vô cùng phong phú và đầy ý nghĩa: (5)
        
        Trước cửa nhà anh là một vườn hoa rực rỡ do chính tay anh trồng để làm món quà tặng những người khách mà anh yêu quí
        
        Anh nuôi gà.
        
        Anh luôn mở mang tri thức, coi sách là bạn, cuộc sống trở nên phong phú nhờ những cuốn sách.
        
        Ngay trong gian nhà anh ở cũng là nơi làm việc tuy nhỏ nhưng được sắp xếp khoa học, ngăn nắp.
        
        -> Nếu không là người yêu cuộc sống, không trân trọng nơi sống và làm việc thì làm sao anh thanh niên có thể sống đẹp dến như vậy?
      - người cởi mở, thân thiện
        
        vì thèm người nên anh đã chặn xe khách để làm quen với bác lái xe
        
        nhiệt tình kể về công việc của mình cho những người khách
      - người hiếu khách,chu đáo, luôn quan tâm tới mọi người xung quanh
        
        hỏi thăm sức khỏe và biếu tam thất cho vợ bác lái xe
        
        tặng hoa cho cô kĩ sư trẻ trong lần đầu gặp mặt
        
        biếu nhwuxg ng khách giỏ trứng gà để họ ăn trưa trên đường đi
      - thành thực, khiêm tốn
        
        bộc bạch chân thành những suy nghĩ của mình về công việc về cuộc sống
        
        nhiệt tình giới thiệu cho ông họa sĩ những người lao động khác đáng khâm phục hơn
  - - - Tuy là một nhân vật phụ, xuất hiện rất ít ở đầu tác phẩm nhưng có vai trò quan trọng để dẫn dắt câu chuyện trở thành cầu nối giữa nhân vật anh thanh niên với ông họa sĩ và cô kĩ sư.
      - Bằng những lời giới thiệu ngắn gọn của mình, bác lái xe đã kích thích sự tò mò ở ông họa sĩ và cô kĩ sư về nhân vật mà họ sẽ được gặp: “người cô độc nhất thế gian” ( nói quá), lời khẳng định “ thế nào bác cũng thích vẽ hắn” làm cho anh thanh niên - nhân vật chính của câu chuyện – ngay từ khi chưa xuất hiện đã có một sức hấp dẫn. Đây chính là thủ pháp rất thành công để xây dựng nhân vật chính.
    - - Về hoàn cảnh: Ông họa sĩ già, là người từng trải, yêu cái đẹp, sắp về hưu có chuyến đi thực tế cuối đời để tìm cảm hứng cho những sáng tác cuối cùng của mình
      - Về vai trò: là nhân vật phụ nhưng có vai trò rất quan trọng trong tác phẩm.
      - Tác giả đã nhập vào suy nghĩ và cái nhìn của ông họa sĩ để quan sát, miêu tả từ 1. cảnh thiên nhiên đến 2. nhân vật chính của truyện, đồng thời 3. gửi gắm những triết lí về nghệ thuật.
      - Vì vậy dưới cái nhìn của ông, thiên nhiên Sa Pa mang đậm màu sắc của hội họa, rất sống động nhưng cũng rất trữ tình (dẫn chứng về cây, nắng, sương ở Sa Pa)
      - Về anh thanh niên: Những suy nghĩ, đánh giá của ông đã làm cho nhân vật chính trở nên sáng đẹp hơn. Ông nhận ra: “ Người thanh niên này đáng yêu thật nhưng làm cho ông nhọc quá…”, ông cảm thấy, được gặp anh là “ đủ là giá trị một chuyến đi dài”. Bằng sự từng trải, bằng khát khao khám phá cái đẹp, ông đã nhận ra vẻ đẹp từ tâm hồn anh thanh niên, điều này khiến ông bối rối xúc động – một sự xúc động rất nghệ sĩ.
      - Trên hành trình khám phá và thể hiện cái đẹp của cuộc sống, ông hiểu được sự bất lực của hội họa nói riêng và nghệ thuật nói chung. Là một người yêu nghề và luôn trăn trở với nghề, nhân vật đưa ra rất nhiều triết lí về nghệ thuật làm cho câu chuyện trở nên sâu sắc, mang đậm chiều sâu tư tưởng.
      - -> NT xây dựng nhân vật: tác giả chủ yếu miêu tả nhân vật này với sự chuyển biến trong nhận thức về mảnh đất và con người Sa Pa, từ lảng tránh sang gắn bó, gần gũi … Từ suy nghĩ của nhân vật, chủ đề tác phẩm được thể hiện rõ nét hơn.
    - - Góp phần làm câu chuyện thêm duyên dáng, trữ tình
      - Cô vừa mới ra trường, còn rất trẻ và hăng hái xung phong lên Lai Châu công tác sau khi đã chia tay một mối tình nhạt nhẽo.
      - Được gặp anh thanh niên, chứng kiến cuôc sống một mình dũng cảm tuyệt vời của anh, được nghe anh nói chuyện về công việc, được đọc những điều trong trang sách mà anh yêu quý, cô cảm thấy “bàng hoàng”. Đó là cảm xúc bất ngờ khi chợt nhận ra những ý nghĩa cao đẹp của cuộc sống mà anh thanh niên đã vô tình truyền cho cô. Từ đó mà cô nhận thức được một cách đúng đắn con đường đi phía trước của mình và vững tin vào những điều mình đã lựa chọn.
      - Cô còn có một “ ấn tượng hàm ơn khó tả” dạt lên trong lòng không chỉ vì bó hoa anh đã tặng cho cô mà còn là một bó hoa khác nữa -> Một hình ảnh ẩn dụ cho những háo hức mộng mơ đang bừng nở rực rỡ trong tâm hồn cô.
      - Chi tiết cô muốn để lại một chút kỉ niệm cho anh thanh niên là chiếc khăn mùi xoa đã cụ thể hóa lòng biết ơn và tình cảm chân thành của cô đồng thời làm cho nhân vật được điểm thêm nét duyên dáng, nữ tính.
      - Nghệ thuật: chủ yếu miêu tả nội tâm nhân vật với những chuyển biến trong tình cảm và đặc biệt là nhận thức về chính bản thân mình, về con đường đi phía trước của mình. Những tình cảm kín đáo mà cô dành cho anh thanh niên cũng góp phần làm cho nhân vật chính trở nên đẹp đẽ, đáng yêu hơn.
    - - Các nhân vật này chỉ xuất hiện thoáng qua trong tác phẩm, qua lời kể của anh thanh niên nhưng cũng phần nào đóng góp trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm.
      - Anh bạn đồng nghiệp làm việc trên đỉnh núi Phan- xi- păng, cô đơn một mình ở độ cao trên 3000m.
      - Ông kĩ sư vườn rau Sa Pa: ngày này qua ngày khác ngồi trong vườn chăm chú rình xem cách ong lấy phấn để rồi tự tay thụ phấn cho hàng loạt cây su hào với ước mong “củ su hào nhân dân miền Bắc ăn sẽ to hơn, ngọt hơn”.
      - Anh cán bộ nghiên cứu khoa học về sét: đã 11 năm không xa cơ quan, quên cả lấy vợ để vẽ một bản đồ sét, tìm ra tài nguyên khoáng sản trong lòng đất, làm giàu cho đất nước.
      - Những con người ấy được coi là những tấm gương, là động lực để anh thanh niên vượt mọi khó khăn trong công việc. Họ làm cho anh thấy yêu đời, yêu công việc: “Cháu thấy cuộc đời đẹp quá”. Sự xuất hiện một cách vô tình của họ cũng góp phần làm nên những nét đẹp khác của anh thanh niên: say mê nghề nghiệp và khiêm tốn. Không chỉ vậy, những nhân vật này cũng góp phần làm thay đổi suy nghĩ của ông họa sĩ và chúng ta về một Sa Pa lặng lẽ.
      - -> Họ tạo thành hình ảnh những con người lao động thầm lặng miệt mài cống hiến vì lợi ích của cộng đồng, đất nước.