Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CÁC PHƯƠNG THỨC TẠO TỪ MỚI - Coggle Diagram
CÁC PHƯƠNG THỨC TẠO TỪ MỚI
Láy
Khái niệm: Láy là phương thức lặp lại hoàn toàn hay một phần âm thanh của một từ/ hình vị để tạo thành từ mới.
Ví dụ
Trong tiếng Anh: tiptop, so – so,…
Trong tiếng Việt: cào cào, châu chấu, bẽn lẽn, da diết, hóm hỉnh, đu đưa,…
Đặc điểm: Phương thức láy là phương thức được sử dụng phổ biến trong các ngôn ngữ đơn lập như tiếng Việt, Lào, Khomer,… Trong nhiều ngôn ngữ, phương thức này chỉ được sử dụng rất hạn chế.
Ghép
Khái niệm: Ghép là hình thức kết hợp các hình vị chính tố để tạo thành một từ.
Ví dụ
Trong tiếng Pháp: vin + aigre = vinaigre; sous + marin = sous-marin
Trong tiếng Anh: news + paper = newspaper; man + power = manpower
Đặc điểm: Đối với những ngôn ngữ không có phụ tố, cũng không có chính tố như tiếng Việt, tiếng Hán,… ghép là cách cấu tạo từ bằng cách kết hợp hai từ đơn (hai hình vị) lại với nhau. Ví dụ: mua bán, ăn uống, máy móc, ông bà, cha mẹ,…
Phái sinh
Khái niệm: Đây là phương thức thêm phụ tố vào chính tố để tạo thành từ mới
Phân loại
Thêm hậu tố: democracy, freedom, promotion, friendship, denial, argument,…
Thêm cả hai phụ tố: unhappiness, disagreeable, inactive, uneditable,…
Thêm tiền tố: return, superstar , unhappy, incorrect, self-control, non-smoker,…
Đặc điểm: Phương thức này rất phổ biến trong các ngôn ngữ biến hình nhưng không có trong những ngôn ngữ đơn lập.
Chuyển loại
Khái niệm: Chuyển loại là hình thức chuyển từ loại từ này sang loại từ khác.
Ví dụ
Trong tiếng Anh: pocket, nurse, orphan, skin, mail là những danh từ nhưng có thể dụng như động từ to pocket, to nurse, to orphan, to skin, to mail
Trong tiếng Việt: ăn cướp, hi vọng, muối, báo cáo, cảm giác, bó,… vừa có thể là danh từ vừa có thể là động từ. Hiện tượng chuyển loại trong tiếng Việt rất phổ biến.
Tạo từ tắt
Ví dụ: CEO (Chief Executive Officer), KPI (Key Performance Indicator), FPI (Federal Bureau of Investigation), AFC (Asian Football Confederation), BFF (Best Friends Forever), IG (Instagram)
Khái niệm: Đây là phương thức tạo từ bằng cách ghép các chữ cái ờ đầu các từ trong một tổ hợp định danh
Vay từ mượn
Khái niệm: Vay mượn từ của ngôn ngữ khác để biểu thị những khái niệm mới, làm tăng vốn từ của mình..
Đặc điểm: vay mượn từ là một hiện tượng phổ quát đối với các ngôn ngữ trên thế giới
Ví dụ
độc giả, nghệ sĩ, phẫn nộ, hối hận, anh hùng, siêu nhân, băng hà, hôn nhân, là những từ mượn tiếng Hán trong tiếng Việt
áp-phích, ăng ten, bu-lông, sơ mi là những từ mượn tiếng Pháp trong tiếng Việt
Trộn từ
Ví dụ
Trong tiếng Anh: sitcom = situation + comedy;
spork = spoon + fork; smog = smoke + fog
Trong tiếng Việt: văn nghệ = văn học + nghệ thuật
giáo khoa = giáo dục + khoa học
Khái niệm: Đây là phương thức trộn các từ lại với nhau để tạo thành một từ mới